Τρέχουν για κατοχύρωση

Η απώλεια του εμπορικού σήματος του χαλλουμιού στο Ηνωμένο Βασίλειο αποδεικνύει για πολλοστή φορά την ικανότητα που μας χαρακτηρίζει να «συμφωνούμε ότι διαφωνούμε» για κάθε θέμα βαρύνουσας σημασίας, που απασχολεί τον τόπο αυτό. Και, ειδικότερα, όταν πρόκειται για την αιχμή του δόρατος της κυπριακής γαστρονομίας και των παραδοσιακών προϊόντων, εύκολα καταλαβαίνει κανείς ότι τα πράγματα είναι πιο σοβαρά.

Ο αγώνας κατοχύρωσης του χαλλουμιού είναι μακρύς. Παρόλα αυτά, ο φάκελος «κολλούσε» στην ποσόστωση του προϊόντος με αγελαδινό ή αιγοπρόβειο γάλα. Αν και η παραδοσιακή συνταγή του χαλλουμιού με αιγοπρόβειο γάλα φαίνεται να είναι ιστορικά σωστή (σύμφωνα με τα στοιχεία, πριν το 1950 δεν υπήρχαν γαλακτοφόρες αγελάδες στην Κύπρο), εντούτοις οι προσπάθειες που γίνονταν ήταν η κατοχύρωση του φακέλου με στοιχεία ή με πρώτες ύλες που δεν το χαρακτηρίζουν ως «παραδοσιακό».

Η ερμηνεία αυτή για το «παραδοσιακό προϊόν» καταγράφεται στον Εφαρμοστικό Κανονισμό 668/2014, άρθρο 6, όπου ξεκάθαρα αναφέρεται πως «η περιγραφή της μεθόδου παραγωγής που αναφέρεται στο άρθρο 19, παράγραφος 1, στοιχείο γ’ του κανονισμού (ΕΕ) αριθμ. 1151/2012 περιλαμβάνει μόνο την εφαρμοζόμενη μέθοδο παραγωγής. Οι ιστορικές πρακτικές αναφέρονται μόνο εφόσον εφαρμόζονται ακόμη. Μόνον η μέθοδος που είναι αναγκαία για την παραγωγή του συγκεκριμένου προϊόντος περιγράφεται κατά τρόπο που καθιστά δυνατή την αναπαραγωγή του προϊόντος οπουδήποτε».

Συνεπώς, οι προσπάθειες που γίνονται για κατοχύρωση ενός προϊόντος ως παραδοσιακού -που κάθε άλλο παρά τέτοιο είναι - στην ουσία καταλήγουν σε προσπάθεια κατοχύρωσης ενός υβριδίου, για το οποίο δεν υπάρχει καμία ιστορική αναφορά. Αν λάβει κανείς υπόψη ότι τις τελευταίες έξι -τουλάχιστον- δεκαετίες, το χαλλούμι παρασκευάζεται με διαφορετικά των ιστορικών μείγματα γάλακτος, στα οποία υπερισχύει το αγελαδινό, τότε η υποβολή φακέλου θα μπορούσε να γίνει με γνώμονα τη διατήρηση της εμπορικότητας του προϊόντος και όχι τη διατήρησή του ως στοιχείου της πολιτιστικής ή γαστρονομικής κληρονομιάς.

Εξάλλου, για την κατοχύρωση ενός φακέλου Προϊόντος Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) ή Προϊόντος με Γεωγραφική Ένδειξη (ΠΓΕ), λαμβάνονται, κυρίως, υπόψη οι υφιστάμενες πρακτικές παραγωγής, που τονίζουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, παρά η προσπάθεια δημιουργίας ενός προϊόντος από τα βάθη της ιστορίας.
Το παράδειγμα της μοτσαρέλας

Είναι εξάλλου γνωστό το παράδειγμα των Ιταλών, οι οποίοι ολοκλήρωσαν το 1998 την κατοχύρωση του τυριού μοτσαρέλα και, μάλιστα, με τρόπο ο οποίος δεν μπορεί παρά να αποτελέσει παράδειγμα για το χαλλούμι. Το ιταλικό παράδειγμα, ανέδειξε και σε πρόσφατη αρθρογραφία του ο Νομπελίστας Οικονομολόγος Χριστόφορος Πισσαρίδης. Οι διαφωνίες των Ιταλών για την ποσόστωση του διάσημου μαλακού τυριού εξανεμίστηκαν όταν η κατοχύρωση έγινε χωρίς την αναφορά του συστατικού προϊόντος. Άλλωστε, όπως συμβαίνει και με το αιγινό γάλα, στην Ιταλία σήμερα οι αγελάδες είναι περισσότερες από τα βουβάλια, των οποίων ιστορικά το γάλα είναι το κυριότερο συστατικό της μοτσαρέλας. Επιπλέον, οι Ιταλοί προχώρησαν με την κατοχύρωση και δεύτερου φακέλου με την ανάδειξη του παραδοσιακού χαρακτήρα του τυριού με την ονομασία «Mozzarella di Bufala Campana».
Παρότρυνση ΕΒΕΑ

Την περασμένη εβδομάδα, το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αμμοχώστου, μέσω ανακοίνωσής του, καλούσε τις τοπικές Αρχές της επαρχίας Αμμοχώστου να προχωρήσουν στην κατοχύρωση του προϊόντος του Παστού Κρέατος Κοκκινοχωρίων ως Προϊόντος με Ονομασία Προέλευσης. Το ΕΒΕΑ, με αφορμή τις εξελίξεις με το χαλλούμι, θέλησε να ενθαρρύνει τις βιοτεχνίες της επαρχίας Αμμοχώστου για την εγγραφή των Παστών.
Ποια προϊόντα κατοχυρώθηκαν

Η επαρχία Αμμοχώστου έχει να επιδείξει το σημαντικό παράδειγμα του Κολοκασιού Σωτήρας, το οποίο προωθήθηκε και εγράφη ως Προϊόν με Ονομασία Προέλευσης από το 2016, ως του πρώτου κυπριακού προϊόντος που πιστοποιήθηκε ως ΠΟΠ. Μάλιστα, ο Δήμος Σωτήρας και η Συνεργατική Εταιρεία Διάθεσης Γεωργικών προϊόντων Σωτήρας προχώρησαν στην εγγραφή δύο προϊόντων, του Κολοκασιού Σωτήρας και του Κολοκασιού-Πούλλες Σωτήρας (Αρ. Φακ. CY/PDO/005/01309). Με την πιστοποίηση αυτή ήδη ξεκίνησαν τα έμμεσα οφέλη για τους παραγωγούς της Σωτήρας, αφού πρόσφατα ολοκληρώθηκε και η σύναψη συμφωνίας για διάθεση του προϊόντος και στην Ελλάδα.

Άλλα κυπριακά προϊόντα, τα οποία έλαβαν κατοχύρωση, είναι το Λουκούμι Γεροσκήπου, τα Κουφέτα Αμυγδάλου Γεροσκήπου, το Παφίτικο Λουκάνικο και το Γλυκό Τριαντάφυλλο Αγρού. Υπό εξέταση βρίσκονται η Λούντζα, το Χοιρομέρι και το Λουκάνικο Πιτσιλιάς από την Ένωση Παραγωγών Παραδοσιακών Αλλαντικών Πιτσιλιάς, καθώς και το Ροδόσταγμα Αγρού από τη Συνεργατική Εταιρεία Τριανταφυλλοπαραγωγών Αγρού και τα Μακαρόνια Σμίλας και τα Τερτζιελλούθκια από τον Σύλλογο Γυναικών Υπαίθρου Λάρνακας.