East Med με αμερικανικές ευλογίες

Άμεση, και κυρίως γεμάτη εθνική προοπτική γεωπολιτικής θωράκισης, συνιστά η προ τριών ημερών ανακοινωθείσα κατάληξη σε συμφωνία για τον αγωγό East Med μεταξύ Κύπρου-Ελλάδας-Ισραήλ. Η αμερικανική σφραγίδα στην υλοποίηση του μεγαλεπήβολου έργου, διά στόματος του πρέσβη των ΗΠΑ στο Ισραήλ, Ντέιβιντ Φρίντμαν, εξ ονόματος μάλιστα -όπως από την αρχή φρόντισε να ξεκαθαρίσει- του ίδιου του Αμερικανού Προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, καθιστά τις εξελίξεις game-changing. Την ίδια ώρα, ωστόσο, ψηλώνει τον πήχη των προσδοκιών για ορθή διαχείριση των συμπιπτόντων συμφερόντων με δύο χώρες-κολοσσούς, όπως το Τελ Αβίβ και η Ουάσιγκτον.

Σε αμιγώς ενεργειακό επίπεδο, η συμφωνία, η αμερικανική στήριξη και η έντονη επιθυμία Νετανιάχου για υλοποίηση του μεγαλύτερου υποθαλάσσιου αγωγού παγκοσμίως, επιβεβαιώνει ότι ουδεμία επιλογή (όπως για παράδειγμα το τερματικό υγροποίησης) αναιρείται από την κατασκευή του East Med. Αντίθετα, όπως μας έλεγαν ανώτατες διπλωματικές πηγές, που συμμετείχαν στις συναντήσεις της Μπερ Σεβά, o αγωγός, ως εναλλακτική διαδρομή, θα έχει προστιθέμενη αξία στη μετατροπή της Κύπρου σε ενεργειακό κόμβο. Με την προϋπόθεση βεβαίως ότι θα εντοπισθούν τα δυνητικά μεγάλα κοιτάσματα, για τα οποία τρυπά αυτήν την ώρα η Exxon Mobil στο οικόπεδο 10 της Κυπριακής ΑΟΖ και στο στόχο “Δελφύνη”.
Στην Κνωσσό οι υπογραφές

Η διακρατική συμφωνία για τον East Med, αν δεν υπάρξουν μη αναμενόμενες αναποδιές, που εκτιμάται ότι δεν θα υπάρξουν, αναμένεται να υπογραφεί τον ερχόμενο Φεβρουάριο, στην Κνωσσό της Κρήτης, κατά την προγραμματισμένη εκεί 6η Σύνοδο Κορυφής Κύπρου, Ελλάδος, Ισραήλ. Το τριμερές σχήμα αναμένει τα σχόλια της Κομισιόν, στην οποία ήδη στάλθηκε το κείμενο και θεωρείται ότι πρόκειται για ένα σχεδόν τυπικό θέμα. Η υπογραφή της συμφωνίας στην Κρήτη αναμένεται μάλιστα να γίνει στην παρουσία υψηλόβαθμου, αυτήν τη φορά, Αμερικανού αξιωματούχου, με το βάρος της διπλωματίας να πέφτει στην προσπάθεια πειθούς του Υπουργού Εξωτερικών της Ουάσιγκτον, Μάικ Πομπέο, να εντάξει στο βαρυφορτωμένο πρόγραμμά του την εκεί δική του παρουσία.

Μέχρι τότε, μάλιστα, θα καταβληθεί προσπάθεια να γίνουν τα πρώτα βήματα προς την κατεύθυνση διεύρυνσης των προοπτικών του αγωγού, με άλλες χώρες της περιοχής, όπως με σαφήνεια υπέδειξε ο Αμερικανός Πρέσβης στο Ισραήλ.
Διεύρυνση και στο βάθος Κυπριακό

Η μεγάλη εικόνα θέλει το τριμερές σχήμα αυτό, διαμέσου του υποθαλάσσιου αγωγού, να λειτουργήσει ως καταλύτης για προσέλκυση και άλλων χωρών, όπως η Ιορδανία, ο Λίβανος και η Αίγυπτος. Εξ ου και, όπως μαθαίνει η «Σημερινή», υπάρχουν στη συμφωνία εκείνες οι παράμετροι που θα επιτρέπουν στο μέλλον διασύνδεση στον East Med και των κοιτασμάτων άλλων χωρών της Ανατολικής Μεσογείου.

Αν αυτό βεβαίως υλοποιηθεί, τίθεται αμέσως εκτός εξίσωσης η Τουρκία -που επιμένει να φέρει τον μανδύα του μοναδικού ταραξία- και η οποία θα απομονωθεί πλήρως, με μόνες ρεαλιστικές βλέψεις προς Ανατολάς. Αυτό από μόνο του αλλάζει τις ισορροπίες και εκτιμάται από διάφορες πηγές ότι ίσως έχει και καταλυτικό ρόλο στην προσπάθεια ορθής, δίκαιης και κυρίως λειτουργικής λύσης του Κυπριακού. Και αυτό γιατί η Άγκυρα θα θέλει με κάθε τρόπο να έχει τα δικά της οφέλη από τα αποθέματα της λεκάνης της Λεβαντίνης, αλλά γνωρίζει ότι αυτό περνά μέσω του Κυπριακού.
Στρατηγείο για ασφάλεια στη Λευκωσία

Απ' όλα όσα έγιναν στην πρωτεύουσα της κυβερνοασφάλειας του Ισραήλ, Μπερ Σέβα, αυτό που ξεχωρίζει είναι το παρασκήνιο που παίχθηκε για τα θέματα ασφάλειας του αγωγού. Συγκεκριμένα, φαίνεται ότι όλο το γεωπολιτικό παιχνίδι εκεί παίχθηκε με τις τρεις εμπλεκόμενες χώρες να συμφωνούν στην ενιαία και εν συνόλω ευθύνη για τις υποδομές μέσω μιας δύναμης ταχείας επεμβάσεως που θα συσταθεί, με τη συμμετοχή και των τριών.

Μάλιστα, αν κάτι κάνει ιδιαίτερη αίσθηση, είναι ότι το φερόμενο ως στρατηγείο της δύναμης αυτής (που έχει σημειωτέον άμεση σχέση και με την πρόσφατη διακρατική άσκηση Ισραήλ, Ελλάδος, Κύπρου) θα είναι στη Γραμματεία των Τριμερών που θα συσταθεί στη Λευκωσία, υπό το Υπουργείο Εξωτερικών και η οποία, όπως συμφωνήθηκε, θα αρχίσει να λειτουργεί από την πρώτη Ιουλίου του 2019.

Σε πρώτο χρόνο στη Γραμματεία θα αποσπασθεί και από τις τρεις χώρες μόνιμο διπλωματικό προσωπικό, ενώ επόμενο βήμα θα είναι, όπως αρμοδίως πληροφορούμαστε, ο διορισμός από τις τρεις χώρες στρατιωτικών ακολούθων που θα «τρέχουν» τα θέματα της τριμερούς στρατιωτικής δύναμης που θα επιφορτιστεί την ασφάλεια των υποθαλάσσιων υποδομών. Αυτό από μόνο του βεβαίως συνεπάγεται και ενίσχυση της εθνικής ασφάλειας της κάθε χώρας ξεχωριστά, κάτι που έχει απολύτως μεγάλη ανάγκη τα τελευταία χρόνια η Κυπριακή Δημοκρατία.

Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να υπογραμμισθεί ότι ο Πρέσβης των ΗΠΑ στο Ισραήλ, κατά τη συμμετοχή του στις συζητήσεις της Μπερ Σέβα, έδειξε να ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για την παράμετρο ασφάλεια, γνωρίζοντας ότι η προστασία των υποδομών είναι ίσως το πιο μεγάλο εγχείρημα, ακόμη και από αυτό της κατασκευής του αγωγού. Και, το κυριότερο, έχοντας προφανώς εντολές από την ίδια την Ουάσιγκτον, άφησε να εννοηθεί ότι και λόγω της παρουσίας αμερικανικών εταιρειών στην περιοχή, οι ΗΠΑ δεν θα κοιτάζουν αδιάφορες τα θέματα ασφάλειας.