Εκλεκτικά φυτο-οιστρογόνα, η νέα πρόταση αντιμετώπισης της εμμηνόπαυσης

«Η κλιμακτήριος έχει κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, τα λεγόμενα κλιμακτηριακά συμπτώματα, όπως για παράδειγμα οι εξάψεις, οι εφιδρώσεις, οι αϋπνίες, η μειωμένη λίμπιντο και άλλα, τα οποία δεν αρχίζουν πάντα μετά την εμμηνόπαυση. Είναι δυνατόν να ξεκινήσουν από την προεμμηνόπαυση», τονίζει
Ένας από τους κύριους στόχους της επιστήμης είναι η βελτίωση της ποιότητας της ζωής. Καθημερινές είναι διεθνώς οι έρευνες και οι μελέτες για τη δημιουργία σκευασμάτων, τα οποία θα βοηθήσουν τους ανθρώπους να αντιμετωπίζουν τα όποια προβλήματα υγείας τους ταλαιπωρούν. Ένα από τα συνηθέστερα προβλήματα που επηρεάζει όλο τον γυναικείο πληθυσμό της Γης είναι φυσικά τα βασανιστικά συμπτώματα της κλιμακτηρίου και της εμμηνόπαυσης. Κι εδώ η επιστήμη έχει κάνει άλματα τα τελευταία χρόνια, προσφέροντας ανακούφιση στις γυναίκες οι οποίες ολοκληρώνουν ένα σημαντικό κύκλο της ζωής τους όχι όμως πάντοτε ανώδυνα. Για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της κλιμακτηρίου η τελευταία πρόταση της επιστήμης είναι τα φυτικά οιστρογόνα με δράση «serm».

Της εκλεκτικής δηλαδή στόχευσης των σκευασμάτων εκεί και μόνον όπου ο οργανισμός χρειάζεται βοήθεια. Αυτό ήταν το θέμα της εξαιρετικά ενδιαφέρουσας διάλεξης που έδωσε πρόσφατα στη Λευκωσία ο Ελλαδίτης χειρουργός- γυναικολόγος μαιευτήρας, διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Γεώργιος Λάμπος.

Σε συνέντευξή του στη «Σημερινή» της Κυριακής, ο δρ Λάμπος τονίζει ότι η κλιμακτήριος έχει κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, τα λεγόμενα κλιμακτηριακά συμπτώματα, όπως για παράδειγμα οι εξάψεις, οι εφιδρώσεις, οι αϋπνίες, η μειωμένη λίμπιντο και άλλα, τα οποία δεν αρχίζουν πάντα μετά την εμμηνόπαυση. Είναι δυνατόν να ξεκινήσουν από την προεμμηνόπαυση.
Πόσο πριν μπορεί να αρχίσουν τα κλιμακτηριακά συμπτώματα;

Δεν υπάρχει συγκεκριμένη χρονική περίοδος. Υπάρχουν γυναίκες που μπορεί να μην βιώσουν ποτέ κλιμακτηριακή συμπτωματολογία και άλλες που ταλαιπωρούνται πολύ και μάλιστα αρκετά χρόνια πριν από την εμμηνόπαυση. Πάντως τα συμπτώματα αυτά υποχωρούν μετά την εμμηνόπαυση. Είναι σπάνιο να συνεχισθούν τρία ή τέσσερα ή το πολύ πέντε χρόνια μετά την εμμηνόπαυση.
Έχουν να κάνουν και με κληρονομικότητα;

Ναι, αν και κυρίως η κληρονομικότητα έχει σχέση με τον χρόνο έλευσης ης εμμηνόπαυσης. Θα ήθελα να σημειώσω ότι οι γυναίκες στην Κύπρο και την Ελλάδα έχουν εμμηνόπαυση συνήθως μεταξύ 50 και 52 ετών. Υπάρχουν όμως και γυναίκες που βιώνουν την κατάσταση αυτή πολύ πιο πριν.
Πού οφείλονται τα κλιμακτηριακά συμπτώματα;

Έχουν σχέση με την πτώση των οιστρογόνων η οποία είναι αποτέλεσμα της εμμηνόπαυσης. Σε κάποιες γυναίκες μάλιστα τα οιστρογόνα μειώνονται πάρα πολύ δημιουργώντας ένα τεράστιο χάσμα μεταξύ της προ-εμμηνόπαυσης περιόδου και της μετά από αυτήν. Αυτές οι γυναίκες είναι υποψήφιες για εμφάνιση κλιμακτηριακής συμπτωματολογίας. Υπάρχουν άλλες που μπορεί να μην παρουσιάσουν μεγάλη διαφορά στην οιστρογονική κατάστασή τους πριν και μετά. Αυτές είναι δυνατόν να μην εμφανίσουν συμπτώματα ή να τα εμφανίσουν σε μικρότερο βαθμό.
Πώς μπορεί μια γυναίκα να μειώσει τα συμπτώματα αυτά; Υπάρχει φαρμακευτική αγωγή;

Η ορμονική θεραπεία υποκατάστασης πριν από κάποια χρόνια ήταν ευρέως διαδεδομένη. Διάφορες μελέτες που έγιναν και κυρίως η μελέτη WHI ήταν η Λυδία λίθος της αμφισβήτησης της ορμονικής θεραπείας, γιατί βρέθηκε ότι δεν ήταν αθώα και ότι συνοδεύεται από διάφορες παρενέργειες. Πρέπει να πω όμως ότι περάσαμε στο άλλο άκρο. Η θεραπεία με ορμόνες ενοχοποιήθηκε, περισσότερο ίσως από ό,τι θα έπρεπε. Υπάρχουν κατηγορίες γυναικών οι οποίες μπορούν να πάρουν θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης.

Για παράδειγμα γυναίκες οι οποίες έχουν εμμηνόπαυση πολύ νωρίς, στα 40-42 τους χρόνια, φοβάμαι ότι δεν μπορούν να αποφύγουν την ορμονική υποκατάσταση. Επειδή όμως ακριβώς ξεσηκώθηκε θύελλα αμφισβήτησης για τα ορμονικά σκευάσματα, τα τελευταία χρόνια έχουν κυκλοφορήσει νέα μόρια, νέα φάρμακα ή και συμπληρώματα διατροφής τα οποία προσφέρουν μια εναλλακτική θεραπεία της ορμονικής υποκατάστασης. Υπάρχουν σήμερα σκευάσματα που είναι πιο ασφαλή και των οποίων η δοσολογία είναι μικρότερη από ό,τι στο παρελθόν.
Αναφέρεστε σε φυτικά οιστρογόνα;

Υπάρχουν πάρα πολλά φάρμακα που μπορούν να ληφθούν σε τέτοιες περιπτώσεις. Προσωπική μου γνώμη είναι ότι όταν μια γυναίκα μπει στην εμμηνόπαυση αλλά δεν παρουσιάζει συμπτώματα κλιμακτηρίου, δεν χρειάζεται να πάρει τίποτε. Αν όμως έχει συμπτώματα, η ορμονική θεραπεία υποκατάστασης σε χαμηλές ή προσαρμοσμένες δόσεις είναι μια εναλλακτική. Υπάρχουν κι άλλα φάρμακα, όπως είναι η τιβολόνη, τα serms, και ναι, υπάρχουν και φάρμακα τα οποία είναι φυτικής προέλευσης, τα λεγόμενα φυτο-οιστρογόνα.

Τώρα όμως έχουμε και μια εντελώς νέα κατηγορία, τα λεγόμενα phyto serms. Αυτά δεν ειναι φυτο-οιστρογόνα, μοιάζουν πιο πολύ με την κατηγορία serm. Serm σημαίνει «selective estrogen receptor modulator», δηλαδή ουσίες οι οποίες ασκούν εκλεκτική δράση. Να εξηγήσω: Τα οιστρογόνα είναι πάρα πολύ καλά για τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης, αλλά δυνατόν να έχουν παρενέργειες, όπως π.χ. καρκίνο, κυρίως καρκίνο του μαστού.

Θέλουμε λοιπόν να έχουμε ένα σκεύασμα το οποίο δεν θα ασκήσει οιστρογονική δράση, ένα μόριο που θα έχει εκλεκτική δράση. Εκεί που θέλουμε να δράσει ως οιστρογόνο, θα δράσει ως τέτοιο. Αυτά είναι τα serms. Μπορούν να δράσουν ως οιστρογόνα όπου χρειάζεται να δράσουν. Τα phyto serm είναι serm φυτικής προέλευσης.
Ποια είναι η διαφορά των δύο;

Η διαφορά έχει να κάνει με την προέλευση. Το phyto serm έχει φυτική προέλευση. Για την ακρίβεια η προέλευσή του είναι οι ισοφλαβόνες της σόγιας που έχουν υποστεί ενζυμική διεργασία από την οποία προκύπτει ένα μόριο, οκτώ φορές πιο ισχυρό από τις κλασικές ισοφλαβόνες σόγιας και ταυτόχρονα, όπως φαίνεται από τις διάφορες μελέτες, ασκεί εκλεκτική τροποποιημένη δράση.
Μπορείτε να κατονομάσετε ορισμένα phyto serm;

Είναι το DP56A. Πρόκειται για μια χημική ουσία, προϊόν ενζυμικής επεξεργασίας.
Τι θα συμβουλεύατε τις γυναίκες οι οποίες έχουν κλιμακτηριακά συμπτώματα;

Γυναίκες οι οποίες βγαίνουν νωρίς σε εμμηνόπαυση πρέπει να λάβουν αγωγή. Οι κύριες παρενέργειες της ορμονικής αγωγής είναι ο καρκίνος του μαστού και τα θρομβοεμβολικά επεισόδια. Γυναίκες οι οποίες βρίσκονται σε ομάδες υψηλού κινδύνου για καρκίνο του μαστού ή θρομβοεμβολικά επεισόδια, σαφώς και πρέπει να είναι προσεκτικές. Πρέπει να γίνει μια πλήρης εξατομίκευση των περιπτώσεων αυτών. Να δούμε δηλαδή αν οι γυναίκες αυτές μπορούν ή δεν μπορούν να πάρουν ορμονική αγωγή.

Πάντως γυναίκες που βγαίνουν νωρίς σε εμμηνόπαυση πρέπει να πάρουν ορμονική θεραπεία γιατί κινδυνεύουν με αυξημένα ποσοστά καρδιαγγειακών συμβάντων ή και εγκεφαλικών επεισοδίων, στεφανιαίας νόσου. Γνωρίζουμε επίσης ότι η εμμηνόπαυση συνδυάζεται και με τη νόσο Αλτσχάιμερ. Επίσης υπάρχει και ο κίνδυνος της οστεοπόρωσης. Άρα επειδή το προσδόκιμο ζωής και η υγεία της γυναίκας κινδυνεύουν, καλό είναι να ληφθεί αγωγή, παρά να μην πάρει τίποτε λόγω του φόβου των παρενεργειών. Αν η γυναίκα βγει σε εμμηνόπαυση σε μεγάλη ηλικία , μετά τα 51-52, πρέπει να πάρει αγωγή μόνο αν έχει ορμονική συμπτωματολογία. Αν δεν έχει δεν χρειάζεται.