Νέο βιβλίο του Π. Παπαπολυβίου για την κυπριακή παρουσία στο μακεδ

Νέο βιβλίο του Π. Παπαπολυβίου για την κυπριακή παρουσία στο μακεδονικό Μέτωπο (1916-1920)
Κυκλοφόρησε πρόσφατα το νέο βιβλίο του Πέτρου Παπαπολυβίου, με τίτλο «Η κυπριακή παρουσία στην "ένοπλον νύμφην του Θερμαϊκού" στα χρόνια του Μεγάλου πολέμου». Το βιβλίο, που εκδόθηκε στη Θεσσαλονίκη, από τις εκδόσεις University Studio Press, εξετάζει συνοπτικά μιαν από τις πιο άγνωστες πτυχές της ιστορίας του Mακεδονικού μετώπου στη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά και της νεότερης Κύπρου, την παρουσία στη Θεσσαλονίκη και στην ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας, κατά το 1916-1920, 12.000 τουλάχιστον Κυπρίων έμμισθων εθελοντών στρατιωτών - ημιονηγών του «Μακεδονικού Μεταγωγικού Σώματος» (Macedonian Mule Corps), Ελλήνων στην πλειοψηφία τους, αλλά και μερικών εκατοντάδων Τούρκων.

Πρόκειται για έναν εντυπωσιακό αριθμό, ειδικά για τα κυπριακά πληθυσμιακά δεδομένα της εποχής. Βασικό τους κίνητρο ήταν, πιθανότατα, το υψηλό ημερομίσθιο που θα εξασφάλιζε τη διαβίωση των οικογενειών τους σε μια δύσκολη οικονομικά εποχή, αλλά και για να «γνωρίσουν τον κόσμο» ή για να «αγωνισθούν υπέρ των Μακεδόνων αδελφών των», όπως τους καλούσαν οι προπαγανδιστικές αφίσες των αποικιακών Αρχών.
Το περιεχόμενο

Στην έκδοση καταγράφεται η παρουσία, η συνολική προσφορά και οι ανθρώπινες απώλειες των Κυπρίων ημιονηγών στο Μακεδονικό μέτωπο, με τον εντοπισμό των κυπριακών τάφων στα συμμαχικά στρατιωτικά κοιμητήρια της Μακεδονίας, και ανθολογούνται οι εντυπώσεις των εθελοντών της μεγαλονήσου της Ανατολικής Μεσογείου από τη στρατιωτική τους εμπειρία στη Θεσσαλονίκη και στη Μακεδονία, μέσα από δημοσιεύματα στον Τύπο και λαϊκά ποιήματα (φυλλάδες ποιητάρηδων).

Αντίστοιχη αναφορά γίνεται και στους Έλληνες Κυπρίους εθελοντές στον στρατό της «Εθνικής Αμύνης», και από το καλοκαίρι του 1917 της επανενωμένης Ελλάδας, πολύ λιγότερους σε αριθμό από τους ημιονηγούς του βρετανικού εκστρατευτικού σώματος, αλλά με διακριτή παρουσία και στον φόρο του αίματος. Και για τις δύο ομάδες των Κυπρίων εθελοντών παρουσιάζονται τα κύρια όπλα στην προπαγάνδα στρατολόγησής τους και ο ρόλος σε αυτόν τον τομέα της κυπριακής πολιτικής ηγεσίας, της τοπικής αποικιακής κυβέρνησης και του Τύπου στην εποχή του Εθνικού Διχασμού.

Σε ιδιαίτερα κεφάλαια καταγράφονται ο απόηχος στην Κύπρο της πυρκαγιάς της Θεσσαλονίκης, του 1917, οι επακόλουθοι έρανοι συμπαράστασης, αλλά και η γενικότερη κυπριακή παρουσία στη δεκαετία του 1910 στην πρωτεύουσα της Μακεδονίας: Δάσκαλοι, διοικητικοί υπάλληλοι, έμποροι, και κυρίως απόμαχοι στρατιώτες, όσοι απάρτιζαν τη μικρή «κυπριακή παροικία» της Θεσσαλονίκης στα πρώτα χρόνια μετά την απελευθέρωσή της, κατάφεραν στα τέλη του 1919 να δημιουργήσουν και τον πρώτο τους Σύλλογο, πριν η πόλη αλλάξει εντελώς πληθυσμιακά, στον απόηχο του νέου πολέμου και της καταστροφής που θα ακολουθούσαν.

Το όνομα του πρώτου συλλόγου Κυπρίων της Θεσσαλονίκης, του οποίου το Καταστατικό εντοπίστηκε και παρουσιάζεται στην έκδοση ήταν «Ο Σώζος» (Δεκέμβριος 1919), προς τιμήν του Δημάρχου Λεμεσού που σκοτώθηκε πολεμώντας στο Μπιζάνι τον Δεκέμβριο του 1912. Το βιβλίο διανθίζουν σπάνιες φωτογραφίες Κυπρίων μουλάρηδων του 1916-1920 και συμπληρώνει ο κατάλογος των 55 Κυπρίων που σκοτώθηκαν στη Μακεδονία την ίδια περίοδο υπηρετώντας είτε τον βρετανικό (οι 50 από αυτούς) είτε τον ελληνικό στρατό (και οι πέντε στην πολύνεκρη μάχη του Σκρα).

Το βιβλίο, που διατίθεται από όλα τα μεγάλα βιβλιοπωλεία της Κύπρου, ακολουθεί τα βιβλία του Π. Παπαπολυβίου για την κυπριακή συμμετοχή στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 (2001), στον Μακεδονικό Αγώνα (1996), στους Βαλκανικούς πολέμους (1996, 1997 και 1999), και την έκδοση από τον ίδιο του Μητρώου των Κυπρίων εθελοντών του Β ́ Παγκοσμίου Πολέμου (2012) και ενός ημερολογίου Κυπρίου στρατιώτη του 1939-1945 (2009).