Θέλει δουλειά για να πετύχει ο «γάμος»

Το κατά πόσον είναι επιτυχημένη μια συγχώνευση ή εξαγορά θα αναδειχθεί μέσα στον χρόνο. Αυτό θα εξαρτηθεί από τη δυνατότητα και την ταχύτητα με την οποία θα υπάρξει αφομοίωση της οντότητας ή μέρους της οντότητας που συγχωνεύεται στον οργανισμό που τη λαμβάνει. Αυτό αφορά τόσο τεχνικά ζητήματα όσο και θέματα κουλτούρας και φυσικά το επιχειρησιακό και οικονομικό περιβάλλον όπου δραστηριοποιείται. Στην Κύπρο ζήσαμε τη συγχώνευση των δύο μεγαλύτερων τραπεζών του τόπου (δυστυχώς με πολύ επώδυνο τρόπο), με την πλήρη συγχώνευση των συστημάτων να απαιτεί μεγάλο χρονικό διάστημα.

Στην περίπτωση του Συνεργατισμού και της Ελληνικής τα πράγματα θα πρέπει να είναι πιο εύκολα (σίγουρα ευκολότερα σε σύγκριση με το 2013, όταν τον Συνεργατισμό αποτελούσαν 94 ξεχωριστές οντότητες, με διαφορετικές πολιτικές και πρακτικές), εφόσον το Συνεργατικό Κίνημα έχει κατά τη συντριπτική του πλειοψηφία πελάτες που ζουν μόνιμα στην Κύπρο, αφού δεν δραστηριοποιήθηκε στη διεθνή τραπεζική.

Διαφορετική

Εντούτοις, αυτή η δεύτερη συγχώνευση είναι διαφορετική, παρόλο που έχει παρόμοια χαρακτηριστικά με την πρώτη. Κατ' αρχάς τα μεγέθη είναι διαφορετικά, η συγχώνευση γίνεται μόνο με το «καλό» μέρος του Συνεργατισμού και η διαδικασία είναι συμφωνημένη μεταξύ των δύο μερών (δεν υπάρχουν ούτε διατάγματα ούτε διαδικασία εξυγίανσης).

Η σημαντικότερη ίσως διαφορά είναι ότι τώρα μεταφέρεται το σύνολο των καταθέσεων στον νέο οργανισμό, σε αντίθεση με το 2013, όταν είχαν μεταφερθεί από τη Λαϊκή μόνον οι καταθέσεις κάτω από 100.000 ευρώ. Επιπλέον σε πολλά σημεία η τωρινή συγχώνευση συμπληρώνει «κενά» των δύο οργανισμών. Για παράδειγμα, η Ελληνική αναζητούσε αύξηση του μεριδίου αγοράς, κάτι που επιτυγχάνει μέσα από την απόκτηση των «καλών» δανείων του Συνεργατισμού (μεγάλο μέρος είναι στεγαστικά), ενώ ο Συνεργατισμός μόλις πρόσφατα είχε δημιουργήσει τμήμα διεθνών επιχειρήσεων.

Με την προσθήκη αυτών των δανείων, το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) της Ελληνικής μειώνεται. Τονίζεται ότι, παρά το γεγονός ότι η Ελληνική πέρασε ουσιαστικά αλώβητη την κρίση του 2013, δεν κατάφερε να επιτύχει ουσιαστική αύξηση του μεριδίου αγοράς, κάτι που επιτυγχάνει τώρα.
Υποκαταστήματα και προσωπικό

Μετά το 2013 τα υποκαταστήματα μειώθηκαν σημαντικά λόγω των συνεργειών που αναπτύχθηκαν μετά την απορρόφηση της Λαϊκής από την Τράπεζα Κύπρου. Αυτό οδήγησε στον περιορισμό του κόστους σε ενοίκια, έξοδα συντήρησης και ετήσιας φθοράς των κτηρίων. Αναμένεται την επόμενη περίοδο να ανασυρθούν χάρτες και να εντοπιστούν τα υποκαταστήματα της Ελληνικής και του Συνεργατισμού, ώστε να προχωρήσει το κλείσιμο υποκαταστημάτων με ορθολογιστικό τρόπο και με στόχο την εξοικονόμηση πόρων (αν δηλαδή στον ίδιο δρόμο υπάρχει ιδιόκτητο κατάστημα του Συνεργατισμού και ενοικιαζόμενο κατάστημα της Ελληνικής, τότε θα κλείσει σίγουρα το δεύτερο και θα μεταφερθούν οι υπάλληλοι).

Η όλη διαδικασία θα αυξήσει εν μέρει τα διαθέσιμα γραφεία και υποκαταστήματα (αρκετές φορές σε πολύ καλές περιοχές), προς ενοικίαση ή πώληση. Γίνεται αντιληπτό ότι η διοίκηση της τράπεζας καλείται να πάρει αποφάσεις σε σχέση με την «πλεονάζουσα» ποσότητα των ακινήτων. Απώλεια σίγουρα για την κοινωνία ο περιορισμός των θέσεων εργασίας και η αλλαγή των συνηθειών.

Υπάρχει αύξηση της χρήσης της ηλεκτρονικής τραπεζικής, ενώ τα «δρομολόγια» διαφοροποιούνται ώστε να βρει κάποιος υποκατάστημα τραπεζικού ιδρύματος (σε σχέση με πριν μια δεκαετία όταν στο ίδιο τετράγωνο υπήρχαν υποκαταστήματα τριών ή και τεσσάρων τραπεζικών ιδρυμάτων). Λαμβάνοντας υπόψη το αποτέλεσμα της διαδικασίας που ακολουθήθηκε στην περίπτωση Λαϊκής - Τράπεζας Κύπρου, πέντε χρόνια μετά, καταδεικνύεται ότι όντως η οικονομία μπορεί να δουλέψει κανονικά με λιγότερα υποκαταστήματα.

Η δεύτερη συγχώνευση καθιστά το τραπεζικό σύστημα της χώρας μικρότερο, όχι ως προς τον όγκο εργασιών του αλλά ως προς τον αριθμό των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο. Άλλωστε αυτός φαίνεται να ήταν και ο στόχος της Τρόικας από το 2013.

Με λιγότερα βαρίδια

Η νέα ενοποιημένη τράπεζα αρχίζει σίγουρα με λιγότερα βαρίδια σε ό,τι αφορά το ποσοστό ΜΕΔ, αλλά και με ενισχυμένο δείκτη κάλυψής τους με προβλέψεις. Η μια σημαντική διαφορά αυτής της συγχώνευσης από τη συγχώνευση Λαϊκής - Τράπεζας Κύπρου είναι πως στις δύο αυτές τράπεζες υπήρχαν μεγάλα ανοίγματα σε ό,τι αφορά εταιρείες που δραστηριοποιούνταν σε συγκεκριμένους τομείς της οικονομίας, η αναδιάρθρωση των οποίων βελτίωνε σημαντικά την εικόνα των ΜΕΔ.

Στην περίπτωση του Συνεργατισμού τα περισσότερα δάνεια που αποκτώνται είναι στεγαστικά και απαιτείται η ενδελεχής παρακολούθησή τους, κάτι που απαιτεί περισσότερο διοικητικό κόστος και ανεπτυγμένα συστήματα παρακολούθησης. Αυτός είναι ίσως και ένας από τους λόγους (ανεξαρτήτως του αν υπήρχαν προβλήματα στις δομές) που δεν υπήρξε μεγάλη μείωση των ΜΕΔ στον Συνεργατισμό τα προηγούμενα χρόνια.

Στον Συνεργατισμό οι εκποιήσεις κατοικιών που έγιναν ήταν πολύ λίγες, οι ανταλλαγές κατοικιών με χρέος ήταν δύσκολες και οι πιέσεις σε ένα «κρατικό» οργανισμό πολλές. Υπάρχουν πολλοί που αναφέρονται σε καθυστερήσεις στη λήψη απαντήσεων σε σχέση με αιτήματα αναδιάρθρωσης με άλλες τράπεζες. Υπάρχουν και άλλοι λόγοι όπως το γεγονός ότι υπήρχε μια κουλτούρα όπου όλα έπρεπε να καταλήγουν στους ανωτέρους για απόφαση, μέρος του προσωπικού δεν κατείχε εμπειρίες σε νέες τραπεζικές πρακτικές και υπήρχε επίσης ο «φόβος του κρατικού οργανισμού» για λήψη αποφάσεων που θα αποτελούσαν τομές.

Επισημαίνεται πλέον η εντυπωσιακή μείωση του ποσοστού των ΜΕΔ στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα, εφόσον τα ΜΕΔ του Συνεργατισμού φεύγουν από το σύστημα και καταλήγουν στον Φορέα. Η διαχείριση του συγκεκριμένου οργανισμού (το νομοθετικό πλαίσιο της λειτουργίας του θα έπρεπε να είναι ήδη έτοιμο) είναι το μεγάλο στοίχημα για την Κυβέρνηση.

Η επόμενη μέρα

Όπως διαφαίνεται, αναμένεται να αρχίσουν έρευνες για τα λάθη που έγιναν, για ενέργειες που ενδεχομένως δεν έγιναν και πιθανές παραλείψεις. Αυτό όμως δεν πρέπει να επηρεάσει τις διαδικασίες συγχώνευσης. Η επιτυχία αυτού του εγχειρήματος αποτελεί μεγάλο στοίχημα για τη διοίκηση του Συνεργατισμού αλλά και την οικονομία στο σύνολό της. Ήδη η χώρα και το τραπεζικό της σύστημα αντιμετωπίζουν πολλές προκλήσεις όπως ένα δύσκολο εξωτερικό περιβάλλον, με διεθνείς πολιτικές αντιπαραθέσεις να έχουν αρνητικό αντίκτυπο, πιέσεις από τους εποπτικούς μηχανισμούς και ανταγωνιστικά χρηματοοικονομικά κέντρα να εποφθαλμιούν εναντίον της Κύπρου.

Είναι γι’ αυτόν τον λόγο που χρειάζεται προγραμματισμός, συναίνεση και σωστός σχεδιασμός, πράγμα που εμπειρικά φαντάζει δύσκολο εγχείρημα. Όλες οι αποφάσεις κρίνονται εκ του αποτελέσματος και φυσικά επηρεάζονται και από τις εξελίξεις στη διεθνή οικονομία. Για παράδειγμα, όλοι θυμόμαστε το «ξεπούλημα» των υποκαταστημάτων των κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα πώς γύρισε σε «ευτυχώς που το τραπεζικό μας σύστημα δεν έχει έκθεση στην Ελλάδα», όταν η θεωρία των παιγνίων παραλίγο να οδηγήσει τη χώρα εκτός της Ευρωζώνης.

ΤΑΣΟΣ ΓΙΑΣΕΜΙΔΗΣ
Οικονομολόγος