Παιδικές Στέγες: Στη μέγκενη των αναχρονισμών

ΟΙ ΑΡΜΟΔΙΕΣ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΟΤΙ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΧΡΗΖΕΙ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΛΟΓΟ ΑΥΤΟ Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΕΤΟΙΜΑΖΕΙ ΝΕΑ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΚΑΛΥΨΗ ΤΩΝ ΟΠΟΙΩΝ ΚΕΝΩΝ ΚΑΙ ΕΛΛΕΙΨΕΩΝ ΣΤΟ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ, ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΧΡΟΝΟΛΟΓΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ 1959
«Όπως όλα τα συστήματα, έτσι κι αυτό αντιμετωπίζει προβλήματα και καταβάλλονται συνεχώς προσπάθειες για βελτίωσή του», τονίζει η Εκπρόσωπος των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, σημειώνοντας ότι «περιθώρια βελτίωσης υπάρχουν πάντα και επιδιώκονται»
Τον φάκελο Παιδικές Στέγες ανοίγει σήμερα η «Σημερινή» της Κυριακής. Αφορμή στάθηκαν τόσο η συγκλονιστική ιστορία της 15χρονης που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα μας την περασμένη εβδομάδα, όσο και νέες μαρτυρίες, που έφθασαν κοντά μας. Στόχος του ρεπορτάζ σε καμία περίπτωση δεν είναι η στοχοποίηση του οποιουδήποτε ή ο μηδενισμός του έργου που επιτελείται. Τουναντίον.

Εκείνο που επιδιώκουμε, είναι η βελτίωση και η επίλυση των όποιων προβλημάτων υπάρχουν κι αναγνωρίζονται απ' όλους, προς όφελος παιδιών, των οποίων οι συνθήκες ζωής οδήγησαν το κράτος να αναλάβει την κηδεμονία τους και να τα θέσει υπό την φροντίδα του.

Στο πλαίσιο ετοιμασίας του ρεπορτάζ ζητήσαμε τις απόψεις των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, καθώς και βουλευτών, ενώ καταγράφουμε και τη μαρτυρία πρώην ιδρυματικού λειτουργού, που εργαζόταν για χρόνια σε Παιδική Στέγη και βίωσε πολλές καταστάσεις. Βάσει της ενημέρωσης που τύχαμε, σήμερα λειτουργούν δέκα Παιδικές Στέγες και Ξενώνες Εφήβων παγκυπρίως, συμπεριλαμβανομένων και των δομών για ασυνόδευτα παιδιά, με συνολικό αριθμό παιδιών και εφήβων 125.
Τα προβλήματα

Σύμφωνα με την πρώην ιδρυματική λειτουργό, η οποία, ειρήσθω εν παρόδω, επισκεπτόταν, πολύν καιρό πριν από την πρόσληψή της, παιδί σε Παιδική Στέγη, μέσα στις Παιδικές Στέγες και τους Ξενώνες Εφήβων συχνά υπάρχουν περιστατικά τσακωμών μεταξύ παιδιών, αλλά και μεταξύ παιδιών και λειτουργών. Σε κάποιες περιπτώσεις ο χειρισμός αυτών των καταστάσεων αντιμετωπίζεται άμεσα, ενώ σε κάποιες άλλες, λόγω πολλών δυσκολιών, όπως τα βιώματα του παιδιού, η μη κατάρτιση του προσωπικού, κ.ά., η κατάσταση ξεφεύγει. Σε ό,τι αφορά τις εξόδους παιδιών από τις Στέγες, αφού τους δίδεται τέτοιο δικαίωμα, δεν υπάρχει πάντα ο απαραίτητος έλεγχος για το πού πηγαίνουν, τι κάνουν, τι έφαγαν ή ήπιαν.

«Υπάρχει μεγάλη αδιαφορία για το πού πήγαν, τι έφαγαν, τι ήπιαν τα παιδιά, τόσο από τη Διεύθυνση των Στεγών-Ξενώνων, όσο και από το προσωπικό», εξήγησε περαιτέρω, σημειώνοντας πως οι Στέγες και οι Ξενώνες στελεχώνονται τόσο από εξειδικευμένα άτομα, όσο και από μη εξειδικευμένα άτομα. Ερωτηθείσα, πόσα άτομα μένουν τα βράδια με τα παιδιά και αν, κατά τη διάρκεια της νύχτας, φεύγουν παιδιά από τις Στέγες, μας είπε ότι η βραδινή βάρδια στελεχώνεται από ένα ή δύο άτομα, αναλόγως του αριθμού των παιδιών.

Όσον αφορά το αν φεύγουν τα παιδιά από τις Στέγες τα βράδια, αφού απάντησε καταφατικά, τόνισε πως καλείται η Αστυνομία, η οποία αναλαμβάνει τον εντοπισμό των παιδιών και μεριμνά για την επιστροφή τους στη Στέγη-Ξενώνα. Αναφερόμενη, εξάλλου, στον τρόπο πρόσληψής της, μας ανέφερε πως ήταν εθελόντρια σε Παιδική Στέγη και επισκεπτόταν συχνά ένα παιδί. Όταν έφυγε μία λειτουργός από τη Στέγη, πρόσθεσε, της έγινε πρόταση για πρόσληψη, προς αντικατάσταση της αποχωρήσασας και έτσι προσελήφθη ως ιδρυματικός λειτουργός, ενώ ήταν γνωστό στις αρμόδιες υπηρεσίες ότι δεν ήταν καταρτισμένο άτομο ή κοινωνική λειτουργός.
Καταβάλλονται προσπάθειες βελτίωσης του συστήματος

Από πλευράς Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, η Εκπρόσωπος Τύπου, Μαρία Κυρατζή, αν και απέφυγε να απαντήσει ευθέως εάν υπάρχουν προβλήματα στις Παιδικές Στέγες και ευρύτερα στο σύστημα, ανέφερε πως «όπως κάθε σύστημα, σε κάποιες περιπτώσεις λειτουργεί πιο αποτελεσματικά στη διαχείριση προβλημάτων και σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να μη λειτουργεί τόσο αποτελεσματικά, έτσι και το δικό μας σύστημα. Συνεπώς, όπως όλα τα συστήματα, έτσι κι αυτό αντιμετωπίζει προβλήματα και καταβάλλονται συνεχώς προσπάθειες για βελτίωσή του», εξήγησε, ενώ κληθείσα, εκ νέου, να πει κατά πόσον υπάρχουν προβλήματα, αρκέστηκε στο να δηλώσει πως «περιθώρια βελτίωσης υπάρχουν πάντα και επιδιώκονται».

Ερωτηθείσα, εξάλλου, πώς λειτουργούν αλλά και πώς στελεχώνονται οι Παιδικές-Στέγες, είπε πως «τα εν λόγω ιδρύματα λειτουργούν επί 24ωρης βάσης. Το προσωπικό που τα στελεχώνει εργάζεται σε σύστημα βάρδιας και ανήκει στην ευρύτερη ομάδα προσωπικού των κρατικών ιδρυμάτων κάθε επαρχίας. Για τα ιδρυματικά μέλη του προσωπικού υπάρχει συγκεκριμένο σχέδιο υπηρεσίας, στη βάση του οποίου γίνονται και οι προσλήψεις», σημείωσε, υπογραμμίζοντας πως «το προσωπικό τυγχάνει περιοδικής επιμόρφωσης σε τομείς όπου εντοπίζονται ανάγκες».
Η κάθε περίπτωση αντιμετωπίζεται εξατομικευμένα

Σε σχέση με το πώς αντιμετωπίζονται δύσκολες περιπτώσεις παιδιών και συμπεριφορών σε Παιδικές Στέγες-Ξενώνες, η κ. Κυρατζή, αφού διευκρίνισε πως είναι ανοικτού τύπου και παρέχουν συνθήκες διαβίωσης που προσομοιάζουν ενός οικογενειακού περιβάλλοντος και τα παιδιά φοιτούν κανονικά σε σχολεία, συμμετέχουν σε δραστηριότητες και λαμβάνουν κάθε δυνατή στήριξη, επισήμανε:

«Ο αρμόδιος Λειτουργός συνεργάζεται με όλες τις κρατικές υπηρεσίες για θέματα που αφορούν τα παιδιά. Επιπρόσθετα, ο προσωπικός Λειτουργός έχει συνεργασία τόσο με το προσωπικό του Ιδρύματος, όσο και με επαγγελματίες άλλων εμπλεκόμενων Υπηρεσιών (Υπ. Υγείας, Υπ. Παιδείας και Πολιτισμού κ.ά.) και διαχειρίζονται από κοινού τα εξατομικευμένα ζητήματα κάθε παιδιού (δύσκολες συμπεριφορές, όρια, έξοδο, κ.ά)».

«Η κάθε περίπτωση τυγχάνει εξατομικευμένου χειρισμού και στη βάση αυτή γίνονται ξεχωριστές διευθετήσεις, σύμφωνα με τις ανάγκες του κάθε παιδιού», πρόσθεσε περαιτέρω. Όπως εξήγησε, οι λόγοι που ένα παιδί μετακινείται από το σπίτι του και τίθεται υπό την κηδεμονία του κράτους είναι γιατί εγκαταλείφθηκε ή παραμελήθηκε από τους γονείς του, είναι θύμα βίας ή βρίσκεται σε ποινικό ή ηθικό κίνδυνο.

«Αυτά τα ζητήματα, όταν τα βιώνει ένας ανήλικος, κι αναλόγως, μάλιστα, του χρόνου παρέμβασής μας, ο οποίος, σημειώνω, παίζει τον δικό του ρόλο, τον καθιστούν ευάλωτο και ο χειρισμός της περίπτωσης απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή», υπογράμμισε.
Οι έξοδοι από τις Στέγες

Ερωτηθείσα για το εάν δίδεται δικαίωμα στα παιδιά που διαμένουν στις Στέγες να βγαίνουν από αυτές, η Εκπρόσωπος των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, αφού απάντησε καταφατικά, διευκρίνισε τα εξής:

«Όπως έχω πει και προηγουμένως, τα ιδρύματα είναι ανοικτού τύπου και τα παιδιά φοιτούν κανονικά σε σχολεία και συμμετέχουν σε δραστηριότητες. Επίσης, πρέπει να πω πως κάθε ίδρυμα έχει τους δικούς του κανονισμούς. Ανάλογα με την ηλικία και την ωριμότητα του παιδιού, υπάρχουν διαφοροποιήσεις. Βλέπουμε, επαναλαμβάνω, εξατομικευμένα κάθε παιδί, λαμβάνοντας υπ' όψιν μας κάποιες πτυχές, όπως ποιες είναι οι ανάγκες του, ποιο είναι το πρόγραμμά του, κ.ο.κ.

»Τονίζω ξανά πως τα παιδιά που μπαίνουν σε Στέγες ή Ξενώνες είναι παιδιά με αυξημένες ανάγκες, τα οποία τέθηκαν υπό την κηδεμονία του κράτους, λόγω κάποιων καταστάσεων. Αυτές οι αυξημένες ανάγκες μεταφράζονται είτε σε ιδιαίτερες συμπεριφορές, που μπορεί να είναι πιο δύσκολες από άλλες, είτε σε οτιδήποτε άλλο», συμπλήρωσε. Σε σχέση με τους ελέγχους, ωστόσο, η κ. Κυρατζή δεν έκανε κανένα σχόλιο.
Στη Βουλή το θέμα, ετοιμάζεται νέα νομοθεσία

Σύμφωνα με πληροφορίες της εφημερίδας μας, το ευρύτερο θέμα των Παιδικών Στεγών και των προβλημάτων ή και ελλείψεων που υπάρχουν στο σύστημα αναμένεται πως θα απασχολήσει σύντομα και τη Βουλή. Κατά τη συζήτησή του θα προσκληθούν για να καταθέσουν τις θέσεις και απόψεις τους όλες οι εμπλεκόμενες Υπηρεσίες και Τμήματα, με στόχο τη βελτίωση της κατάστασης και επίλυση των όποιων προβλημάτων υπάρχουν. Σύμφωνα, εξάλλου, με τις ίδιες πληροφορίες, αυτήν τη στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη η ετοιμασία νέων νομοθεσιών που θα διέπουν αυτά τα ζητήματα, αφού στην υφιστάμενη νομοθεσία, η οποία χρονολογείται από το 1959, υπάρχουν κενά και προσπάθεια της Κυβέρνησης είναι, όσο το δυνατόν πιο σύντομα, να ολοκληρωθούν και να σταλούν στο Κοινοβούλιο για ψήφιση.