Debate για την Παιδεία

ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΥ
(ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ, ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ ΤΥΠΟΥ ΑΚΕΛ)

«Αυτό που η Ιστορία έχει καταγράψει είναι ότι η Κυβέρνηση Χριστόφια ολοκλήρωσε την επεξεργασία και είχε αρχίσει την υλοποίηση μιας συνολικής εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, η οποία έμεινε στη μέση λόγω πολλών αντιδράσεων από κόμματα της τότε αντιπολίτευσης»

1. Όχι, δεν έχει αποκτήσει τέτοια χαρακτηριστικά, παρότι η Κυβέρνηση προσπάθησε πάρα πολύ να της προσδώσει. Η Κυβέρνηση κατηγόρησε το ΑΚΕΛ ότι τάχα βρισκόταν πίσω από τις αντιδράσεις και τις κινητοποιήσεις των εκπαιδευτικών, ενώ αυτές ήταν καθολικές και μαζικές. Όλες οι εκπαιδευτικές οργανώσεις και όλες οι παρατάξεις συμμετείχαν στις κινητοποιήσεις, γι’ αυτό και η προσπάθεια των κυβερνώντων, να ιδεολογικοποιήσουν και να κομματικοποιήσουν το θέμα, έπεσε στο κενό. Η κρίση προκλήθηκε από τις μονομερείς αποφάσεις της Κυβέρνησης, η οποία παρέκαμψε όλες τις διαδικασίες του θεσμικού διαλόγου, και τις οποίες προσπάθησε να επιβάλει με το «έτσι θέλω». Η κρίση συντηρήθηκε και εκτραχύνθηκε, επειδή η Κυβέρνηση επίμονα απέρριπτε την πρόταση όλων των κομμάτων, πλην του ΔΗΣΥ -η οποία είχε υιοθετηθεί από τις εκπαιδευτικές οργανώσεις- για πάγωμα των μονομερών αποφάσεων της Κυβέρνησης και ταυτόχρονη απόσυρση των μέτρων από τους εκπαιδευτικούς. Αν η Κυβέρνηση υιοθετούσε αυτήν την πρόταση, η κρίση θα τέλειωνε, απεργίες δεν θα είχαμε και τώρα -πολύ πιθανόν- να βρισκόμασταν στη φάση του διαλόγου.
2. Οι γενικεύσεις συνήθως αποκρύβουν τα πραγματικά προβλήματα και τα αίτιά τους. Καλύτερα θα ήταν να ανατρέξουμε στο παρελθόν για να δούμε τι έκανε ο καθένας, ποιες αποφάσεις έλαβε και ποιες προσπάθειες κατέβαλε για να προοδεύσει η Παιδεία. Αυτό που η Ιστορία έχει καταγράψει είναι ότι η Κυβέρνηση Χριστόφια ολοκλήρωσε την επεξεργασία και είχε αρχίσει την υλοποίηση μιας συνολικής εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, η οποία έμεινε στη μέση λόγω πολλών αντιδράσεων από κόμματα της τότε αντιπολίτευσης. Όταν ανέλαβε η παρούσα Κυβέρνηση, τερμάτισε τις όποιες προσπάθειες.
3. Οι εκπαιδευτικοί, όπως και κάθε εργαζόμενος, έχουν το αναφαίρετο δικαίωμα να υπερασπίζονται τα δικαιώματά τους από την αυθαιρεσία του εργοδότη. Κι ένα από τα εργαλεία που έχουν στα χέρια τους οι εργαζόμενοι είναι η απεργία.
4. Οι αποφάσεις της Κυβέρνησης, πέραν του γεγονότος ότι λήφθηκαν χωρίς διάλογο με τα εμπλεκόμενα μέρη, έχουν ακόμα ένα πρόβλημα: Κανείς δεν γνωρίζει πού στέκουν. Κανείς δεν γνωρίζει αν υπάρχει και ποιο είναι το όραμά τους για την Παιδεία, αν υπάρχει. Κανείς δεν γνωρίζει τον συνολικό σχεδιασμό. Διερωτώμαι: πώς μπορεί να κριθούν αποφάσεις για επιμέρους θέματα, όταν δεν έχεις μπροστά σου ολόκληρη την εικόνα, όταν δεν γνωρίζεις ποιος είναι ο σχεδιασμός και ο συνολικός στόχος; Επιπρόσθετα, πρέπει να πω ότι σε όλη τη διαδρομή της κρίσης εμείς ως κόμμα δεν έχουμε υπεισέλθει στο περιεχόμενο της διαπραγμάτευσης. Η διαπραγμάτευση είναι θέμα των εμπλεκομένων μερών. Αυτοί αποφασίζουν. Είναι θέμα δικό τους, γι’ αυτό κι εμείς επιμελώς αποφύγαμε να παρέμβουμε στη συζήτηση.
5. Η κρίση δεν έχει καθόλου να κάνει με το αν υπάρχουν κομματικά στελέχη στις συντεχνίες. Καμία σχέση! Η κρίση ξέσπασε εξαιτίας των μονομερών αποφάσεων της Κυβέρνησης. Να μου επιτρέψετε, όμως, να σχολιάσω τη θέση περί κομματικών στελεχών. Ο καθένας για τις ευθύνες του σε οποιοδήποτε θέμα πρέπει να κρίνεται από τις αποφάσεις του, από τις ενέργειές του, από την εν γένει συμπεριφορά του και όχι αν ανήκει σε κόμμα ή είναι στέλεχος σε κόμμα. Αλίμονο αν κυριαρχήσει η αντίληψη ότι όποιος ανήκει ή πρόσκειται σε κόμμα, δεν μπορεί να λειτουργήσει ορθά και να πάρει ορθές αποφάσεις. Τέτοια θέση δεν μπορεί να σταθεί στη λογική, αλλ’ ούτε και στην ιστορική εμπειρία. Οι σύγχρονες δημοκρατίες κτίστηκαν και πάνω στη λογική της ύπαρξης κομμάτων.
6. Σε πολλές χώρες υπάρχει μαθητικός συνδικαλισμός, σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες λειτουργούν μαθητικές οργανώσεις που πρόσκεινται σε κόμματα. Τώρα, το «καθοδηγούμενος» σηκώνει μεγάλη συζήτηση. Νομίζω, όμως, ότι είναι προσβλητικό για τους μαθητές- συνδικαλιστές, οι οποίοι στελεχώνουν τις μαθητικές συντονιστικές, να τους κολλήσουμε τη ρετσινιά της καθοδήγησης και της ποδηγέτησης.
7. Συμφωνώ! Ο συνδικαλισμός αποτελεί εφαλτήριο για συλλογική, οργανωμένη διεκδίκηση δικαιωμάτων. Η διεκδίκηση, η οργάνωση, η συλλογικότητα αποτελούν διεργασίες και κεκτημένα της δημοκρατίας. Επομένως, ο μαθητικός συνδικαλισμός μπορεί και πρέπει να λειτουργεί ως σχολείο γνωριμίας και βιωματικής διδασκαλίας της δημοκρατίας.
Κ. ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΗΣ
(ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ ΔΗΣΥ, ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ)
«Αυτά όλα τα συνδικαλιστικά κεκτημένα δόθηκαν από όλους, όταν διαχρονικά οι συνδικαλιστές κτυπούσαν τις πόρτες των κυβερνώντων και ταυτόχρονα των αντιπολιτευομένων. Οι συνδικαλιστές εξαργύρωναν την πολιτική τους δύναμη με ανταλλάγματα. Ό,τι αρνιόταν η Κυβέρνηση, το έδινε απλόχερα η αντιπολίτευση»
1. Μα, το ρωτάτε ακόμη; Το ΑΚΕΛ έχει ταχθεί καθαρά υπέρ των εργασιακών διαστάσεων της εκπαίδευσης, σε βάρος όμως των παιδαγωγικών. Με πάσα σαφήνεια! Προτάσσει την υπεράσπιση των εργασιακών κεκτημένων αντί της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης μέσα από τη σωστή χρήση του ανθρώπινου δυναμικού. Εμείς τι λέμε; Το εκπαιδευτικό μας σύστημα χρειάζεται εκσυγχρονισμό με νέα παιδαγωγικά προγράμματα και αυτό, για να επιτευχθεί, θα πρέπει, παράλληλα με την αύξηση των κονδυλίων που παρέχει ο προϋπολογισμός, να χρησιμοποιήσουμε σωστά τους υφιστάμενους πόρους. Θα πρέπει, λοιπόν, το λίπος να αφαιρεθεί. Δεν είναι οικονομίστικη η προσέγγισή μας. Ο προϋπολογισμός δεν έχει ατέλειωτες δυνατότητες, έστω και εάν τα τελευταία χρόνια είχε συνεχή αύξηση. Πρόσθετα, εισηγούμαστε νέα συστήματα διαχείρισης των εκπαιδευτικών μας μέσω του συστήματος αξιολόγησης, καθώς και την εισαγωγή των τετραμήνων εξετάσεων. Και στις δύο αυτές μεταρρυθμίσεις γίνεται δογματική προσπάθεια παρεμπόδισής τους. Δυστυχώς, υπάρχει ταύτιση και άλλων πολιτικών δυνάμεων με τον συνδικαλιστικό απορριπτισμό, συντηρώντας ουσιαστικά τις σημερινές αδυναμίες του εκπαιδευτικού μας συστήματος.
2. Όλα τα κόμματα, νέα και παλαιά, ασχέτως εάν ήταν στην εξουσία ή δεν ήταν, χωρίς καμία εξαίρεση φέρουν τις ίδιες ευθύνες. Αυτά όλα τα συνδικαλιστικά κεκτημένα δόθηκαν από όλους, όταν διαχρονικά οι συνδικαλιστές κτυπούσαν τις πόρτες των κυβερνώντων και ταυτόχρονα των αντιπολιτευομένων. Οι συνδικαλιστές εξαργύρωναν την πολιτική τους δύναμη με ανταλλάγματα. Ό,τι αρνιόταν η Κυβέρνηση, το έδινε απλόχερα η αντιπολίτευση. Γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο λέω ότι το πρόβλημά μας είναι συστημικό και όχι μόνο εκπαιδευτικό. Ωστόσο, όμως, το δικό μου κόμμα διαφοροποιείται επειδή τολμά να προχωρήσει σε διόρθωση των στρεβλώσεων.
3. Έχουν αυτονόητα δικαίωμα στην απεργία. Αλλά από αυτό δεν σημαίνει ότι απορρέει το δικαίωμα να καταπατάς το δικαίωμα τρίτων στη διδασκαλία, και εδώ οι τρίτοι είναι τα παιδιά μας. Γιατί οι συνδικαλιστές δεν αποφάσισαν να απεργήσουν κατά τους καλοκαιρινούς μήνες και περίμεναν τιμωρητικά την έναρξη της διδασκαλίας; Στόχος των συνδικαλιστών ήταν ο εκβιασμός του κράτους μέσω της παρεμπόδισης της διδασκαλίας. Πού είναι ο σεβασμός στο δικαίωμα του παιδιού για μάθηση;
4. Ο Γενικός Ελεγκτής για χρόνια τώρα μάς έθιγε όλα αυτά, χαρακτηρίζοντάς τα ως «λίπος στην εκπαίδευση», όπως και οι διεθνείς οργανισμοί καθώς και η μελέτη από ανεξάρτητο οίκο. Δεν είναι νέες απαιτήσεις και δεν αποτελούν κάτι το άγνωστο σε κανένα κόμμα, αλλά ούτε και στις συνδικαλιστικές οργανώσεις. Απλώς, όλοι το ανέβαλλαν. Είναι υποκρισία να λένε ότι είναι κάτι το ξαφνικό. Οι συνδικαλιστές γνώριζαν ακριβώς ότι υπάρχει λίπος στην εκπαίδευση της τάξης των 52 εκατομμυρίων ευρώ ανά έτος και μάλιστα έχουν εκφράσει και οι ίδιοι τις απόψεις τους. Αυτοί γνωρίζουν πολύ περισσότερα. Απλώς δεν συνεργάζονται. Ωστόσο, οι συνδικαλιστές είναι λογικό να υπεραμυνθούν των κεκτημένων τους, τα οποία έχουν εδώ και δεκαετίες. Τα κόμματα, όμως; Δεν είναι υποκρισία να σιωπούν και να κρύβουν τις θέσεις τους από τον λαό και τον φορολογούμενο; Η Κυβέρνηση αποφάσισε για τα 7,5 εκ., τα οποία στο τέλος κατέληξε να είναι 1,5 εκ. Το μέγα όμως ερώτημα είναι πότε και εάν θα γίνει ο εξορθολογισμός για τα υπόλοιπα. Ποιες θα είναι οι θέσεις των κομμάτων; Θα συνεχίζουν να παραπλανούν τον λαό; Για το μέγα θέμα των απαλλαγών για σκοπούς συνδικαλισμού θεωρούμε όλοι ότι αυτό θα πρέπει άμεσα να διαφοροποιηθεί. Να οργανώσουν διαφορετικά τη συνδικαλιστική δραστηριότητα. Ο εκπαιδευτικός πληρώνει ούτως ή άλλως συνδρομή στις συντεχνίες του. Δεν μπορεί να πληρώνει και ο φορολογούμενος για τον ίδιο σκοπό. Και σε αυτό το θέμα διακρίνω υποκρισία, όταν χρησιμοποιείται το επιχείρημα περί κατάργησης του συνδικαλισμού.
5. Βεβαίως. Και στον εκπαιδευτικό συνδικαλισμό υπάρχει το φαινόμενο να λειτουργούν κομματικές παρατάξεις και τα στελέχη τους να είναι πιο κοντά στην εξουσία, με αποτέλεσμα να βιώνουμε φαινόμενα όπου αυτά τα άτομα προάγονται χωρίς καν να διδάσκουν. Από τη στιγμή που στη κρίση εισέρχονται επιπρόσθετα πολιτικές προθέσεις, το ρήγμα αυξάνεται. Αυτά τα συνδικαλιστικά στελέχη, που έτυχαν ευνοϊκών προαγωγών σε βάρος των μάχιμων εκπαιδευτικών, είναι λογικό να είναι ευάλωτα σε κομματικές οδηγίες ή προθέσεις αλλά και αντίστροφα. Να τονίσω ότι η σημερινή κρίση έχει να κάνει καθαρά με εργασιακά κεκτημένα, τα οποία δεν είναι θεσμοθετημένα. Πού είναι, λοιπόν, η νομιμότητα τους; Πού είναι η αντιπολίτευση με την εξουσία που διαθέτει για κοινοβουλευτικό έλεγχο; Οι συνδικαλιστές επεμβαίνουν και επηρεάζουν τα επίπεδα άσκησης εξουσίας. Έχουν βαθιά τα πλοκάμια τους στα κόμματα ακόμη και στη δημόσια διοίκηση. Με τον τρόπο που συμπεριφέρονται, ασκούν παράλληλη δομή εξουσίας χωρίς αυτό το δικαίωμα να εκχωρείται από το σύνταγμα.
6. Με εξαίρεση ίσως την Ελλάδα, αυτή η παθογένεια δεν υπάρχει και δεν εφαρμόζεται. Η δημοκρατική εκπροσώπηση των μαθητών δεν μπορεί να είναι σκιώδης κομματική παρουσία εντός του σχολείου. Για όνομα του Θεού! Η κομματικοποίηση των παιδιών σε ένα πρόωρο στάδιο της ζωής τους δεν έχει καμία απολύτως παιδαγωγική αξία. Αντιθέτως, παιδαγωγικά, μπορεί να το χαρακτηρίσει κάποιος ως μορφή προσηλυτισμού. Αφαιρεί από τα παιδιά την ανάπτυξη ικανότητας ελεύθερης κριτικής σκέψης, η οποία αποτελεί και βασικό στόχο του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Μαθαίνει το παιδί να υποτάσσεται και να φανατίζεται σε δοσμένες λογικές. Το παιδί σε αυτήν την ηλικία θα πρέπει να μαθαίνει ελεύθερα να κρίνει, να αξιολογεί και ελεύθερα να συλλογιέται. Αν επιτρέψουμε τον κομματικό προσηλυτισμό, τότε είναι που δεν θα καταστεί ποτέ δυνατή η υιοθέτηση οικουμενικών αρχών και εθνικών αξιών και το παιδί αυτό θα είναι καταδικασμένο στον φανατισμό και στην απορριπτικότητα.
7. Ο μαθητικός συνδικαλισμός πρέπει να διεξάγεται πάντοτε στο πλαίσιο των κανονισμών λειτουργίας των σχολείων. Παιδαγωγικός σκοπός του θα πρέπει να είναι η δημοκρατική εκπροσώπηση στην κοινωνία με σεβασμό στα δικαιώματα των συμπολιτών του. Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να διαπαιδαγωγούμε τα παιδιά με εγωιστικές διεκδικήσεις σε βάρος δικαιωμάτων άλλων.