Παχύσαρκα… τα παιδιά του μέλλοντος

Οι αριθμοί μαρτυρούν μια πραγματικότητα, που μάλλον δεν έχουμε συνειδητοποιήσει. Τα στοιχεία της Πρωτοβουλίας Επιτήρησης της Παιδικής Παχυσαρκίας (COSI) και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για το περασμένο έτος κατέδειξαν ότι δύο στα δέκα παιδιά στον τόπο μας είναι παχύσαρκα και τέσσερα στα δέκα, υπέρβαρα. Η έρευνα περιλαμβάνει στοιχεία της περιόδου 2015-2017, τα οποία μαρτυρούν τις ανησυχητικές τάσεις των παιδιών να αυξάνονται ανορθόδοξα σε μέγεθος, λόγω ανθυγιεινών διατροφικών επιλογών. Η Πρόεδρος του Συνδέσμου Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου, Δρ Ελένη Ανδρέου, μίλησε στη «Σ» για τους λόγους για τους οποίους τα φαινόμενα παιδικής παχυσαρκίας θα αυξηθούν δραματικά στον τόπο μας, αν δεν αλλάξουμε άρδην τις διατροφικές μας συνήθειες.

Αποθήκη λίπους από τα έξι

Η έρευνα καταδεικνύει ότι το 21% των αγοριών, ηλικίας από έξι μέχρι εννέα, είναι παχύσαρκα στην Κύπρο, ενώ το 43% είναι υπέρβαρα. Από την άλλη τα κορίτσια της ίδιας ηλικιακής ομάδας, σε ποσοστό 19% είναι παχύσαρκα και 43% είναι υπέρβαρα. Ο μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι 13,4% και 9,9% αντίστοιχα. Η έλλειψη σωστών διατροφικών συνηθειών στα παιδιά είναι η κύρια αιτία του προβλήματος, σύμφωνα με τη Δρα Ανδρέου. «Σε συνδυασμό και με την έλλειψη της άσκησης οδηγούμαστε σε δυσάρεστα αποτελέσματα. Το 77% των παιδιών δεν τρώνε σχεδόν ποτέ μαζί με τους γονείς τους και περνούν πολλές ώρες μακριά τους στο σπίτι. Έτσι συχνά το φαγητό που τρώνε δεν ελέγχεται όσο πρέπει από τους γονείς. Επίσης μια μερίδα παιδιών της τάξης του 25% με 48% φαίνεται να μην είχαν ενημερωθεί για θέματα διατροφής από τους γονείς τους». Η πολυτέλεια του σπιτικού φαγητού παραμένει για πολλές -αν όχι για τις πλείστες πλέον- οικογένειες αυτό ακριβώς που το χαρακτηρίζει: ένα προϊόν που λίγοι έχουν την άνεση να το απολαμβάνουν. Οι γονείς δουλεύουν, έτσι το μαγείρεμα αναλαμβάνει το εστιατόριο ή ένα ταχυφαγείο. «Τα παιδιά φαίνεται ότι κατά 63% καταναλώνουν πολύ κρέας και κατά 51% ότι δεν καταναλώνουν πολλά όσπρια και χόρτα. Επίσης τρώνε σε ταχυφαγεία τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα», όπως ανέφερε η Δρ Ανδρέου χαρακτηριστικά.

Τα σχολικά κυλικεία παραμένουν συνένοχα στην αύξηση του φαινομένου της παχυσαρκίας

Ελκύουν οι έντονες γεύσεις

Και σε ποιον δεν αρέσουν τα nuggets, τα χάμπουργκερς, οι πίτσες, οι μακαρονάδες με τις πλούσιες σάλτσες και οι αμαρτωλές τηγανητές πατάτες. Η απόλαυσή τους προκαλεί ενθουσιασμό στους μεγάλους, θ’ άφηνε ασυγκίνητα τα παιδιά; Ωστόσο η συχνή τους κατανάλωση μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα βάρους, τα οποία μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρότερα προβλήματα υγείας. «Το είδος της τροφής που προσφέρεται και καταναλώνεται σε αυτούς τους χώρους έχει αυξημένη περιεκτικότητα σε λίπος, αλάτι και ζάχαρη. Τα παιδιά προτιμούν τα έτοιμα φαγητά από τα σπιτικά, εφόσον αναζητούν συνεχώς έντονες γεύσεις. Με αυτόν τον τρόπο καταναλώνουν όλο και λιγότερες σαλάτες, λαχανικά και όσπρια, ενώ είναι σχεδόν καθημερινή η κατανάλωση κρέατος, στη μια ή την άλλη μορφή. Ας αναλογιστούμε ότι από το 1984 μέχρι το 2000 υπήρξε μια αύξηση στην κατανάλωση έτοιμου φαγητού κατά 956%».

Συνένοχα τα σχολικά κυλικεία

Διάφορες παρεμβολές τροποποίησαν το «μενού» των σχολικών κυλικείων, με αποτέλεσμα να συμπεριλαμβάνονται όχι και τόσο αθώα σνακ προς τέρψιν των παιδιών. Όπως ανέφερε η Δρ Ανδρέου, «παρόλο που η διατροφή στα σχολικά κυλικεία είναι ελεγχόμενη από επιτροπή όπου συμμετέχει και ο Σύνδεσμος Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου, η διατροφή στα σχολεία μπορεί να μην είναι κατάλληλη λόγω διαφόρων παρεμβολών. Φαίνεται ότι οι μαθητές αγοράζουν σνακς όπως γαριδάκια και πατατάκια, σε ποσοστό 49%-56%, προϊόντα με πολλή ζάχαρη σε ποσοστό 36%-65%, χυμούς μη φυσικούς με προσθήκη ζάχαρης σε ποσοστό 53%-57%. Επίσης μεγάλο ποσοστό των παιδιών προμηθεύεται για κολατσιό για το σχολείο είδη τροφής, τα οποία -αν εφαρμοζόταν ο νόμος που έχει ψηφιστεί εδώ και καιρό- δεν θα έπρεπε να διατίθενται στα σχολικά κυλικεία. Δυστυχώς, έρευνα του ΤΕΠΑΚ έδειξε ότι 83% των σχολικών κυλικείων πρόσφεραν προς πώληση είδη εκτός τιμοκαταλόγου. 46% πρόσφεραν προϊόντα με σφολιάτα, που απαγορεύεται, ενώ 22% παρασκεύαζαν σάντουιτς εκτός προδιαγραφών».

Παχύσαρκα παιδιά,

άρρωστοι ενήλικοι

Τα παχύσαρκα και υπέρβαρα παιδιά τείνουν να γίνουν παχύσαρκοι και υπέρβαροι ενήλικες. Σύμφωνα με την επιδημιολογική έρευνα του Συνδέσμου Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου για την παχυσαρκία, το πρόβλημα αυτό έχει προσλάβει επιδημικές πλέον διαστάσεις και αποτελεί έναν από τους βασικούς παράγοντες κινδύνου για χρόνιες και μεταβολικές παθήσεις. «Το πρόβλημα απασχολεί πολύ σοβαρά και την Κύπρο, όπου σύμφωνα με τους τελευταίους υπολογισμούς, ποσοστό 29,6% των Κυπρίων ηλικίας από 20 μέχρι και 80 ετών περιλαμβάνονται στην κατηγορία του κανονικού βάρους, 36,1% περιλαμβάνονται στην κατηγορία των υπέρβαρων και 27,8% στην κατηγορία των παχύσαρκων», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά η Πρόεδρος του Συνδέσμου. Τα παχύσαρκα παιδιά διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν πληθώρα ασθενειών κατά την ενηλικίωσή τους, όπως διαβήτη τύπου 2, καρδιαγγειακά νοσήματα, μεταβολικό σύνδρομο, αρτηριακή υπέρταση, υπνική άπνοια, αύξηση χοληστερίνης ή τριγλυκεριδίων. Η παχυσαρκία έχει επιπτώσεις τόσο στη σωματική όσο και στην ψυχική υγεία, όπως εξήγησε η ειδικός. «Το ένα τρίτο των παχύσαρκων παιδιών θα γίνουν παχύσαρκοι ενήλικες, ενώ τα υπόλοιπα κινδυνεύουν από τις επιπλοκές της παχυσαρκίας περισσότερο απ’ ό,τι οι ενήλικες που έχουν φυσιολογικό βάρος, ακόμη και αν αυτά τα παιδιά με κάποιον τρόπο χάσουν βάρος στην ενήλικη ζωή τους».

Ένας κωδικός μπορεί

να αλλάξει τη ζωή

Οι συμβουλές είναι γνωστές και χιλιοειπωμένες. Η εφαρμογή τους, ωστόσο, είναι αυτή που κρύβει τη δυσκολία. Μια ισορροπημένη υγιεινή διατροφή σε συνδυασμό με την άσκηση θα μπορούσε να αποτρέψει την εμφάνιση πολλών προβλημάτων. Η Αμερικάνικη Ακαδημία Παιδιάτρων προώθησε τον κωδικό 5210, ώστε να μπορεί εύκολα να απομνημονευτεί από τους γονείς και πιο εύκολα να εφαρμοστεί. Ο κωδικός ερμηνεύεται ως εξής: 5 ή περισσότερες μερίδες φρούτων και λαχανικών, 2 ώρες ή λιγότερη έκθεση σε οθόνες αναψυχής, 1 ώρα περισσότερη άσκηση, 0 ποτά με ζάχαρη και πίνετε περισσότερο νερό ή γάλα χαμηλό σε λιπαρά.