Η κλεψύδρα μετρά αντίστροφα για κυβέρνηση στο Ισραήλ

Σε πολιτική δύνη βρίσκεται το Ισραήλ, μετά τις τελευταίες βουλευτικές εκλογές που διεξήχθησαν πρόωρα, χωρίς να δώσουν ξεκάθαρο αποτέλεσμα και οδήγησαν τη χώρα σε ατελείωτες διαπραγματεύσεις για σχηματισμό κυβέρνησης.

Πρώτος πήρε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης ο Βενιαμίν Νετανιάχου και την επέστρεψε στον Πρόεδρο Ρούβλιν, χωρίς αποτέλεσμα. Έτσι τη σκυτάλη της εντολής παρέλαβε ο άλλον Βενιαμίν, Μπένι Γκαντς, ο οποίος έχει στη διάθεσή του άλλες 28 μέρες για να φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Στην πραγματικότητα τα περιθώρια έχουν στενέψει και ο ηγέτης του Μπλε-Λευκού κόμματος γνωρίζει πολύ καλά πως η χώρα δεν σηκώνει νέες πρόωρες εκλογές, για ευνόητους λόγους που άπτονται τόσο της οικονομίας, όσο και της άμυνας.

Οι πρώτες ενέργειες

Το Ισραήλ χρειάζεται σχηματισμό κυβέρνησης εδώ και τώρα. Οι διαφορές μεταξύ του Μπλε-Λευκού και του Λικούντ μπορούν να γεφυρωθούν, ώστε η χώρα να οδηγηθεί σε κυβέρνηση εθνικής ενότητας. Εύλογα θα μπορούσε κάποιος να ρωτήσει λοιπόν: Αν είναι έτσι τα πράγματα, γιατί δεν σχημάτισε κυβέρνηση ο Νετανιάχου με τον Γκαντς; Η απάντηση είναι απλή. Από την πρώτη μέρα των εκλογών ο Μπένι Γκαντς δήλωσε πως για οποιαδήποτε συμφωνία, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να μη βρίσκεται στην ηγεσία ο Νετανιάχου. Αφού αυτό πλέον έχει ξεκαθαριστεί, ο ηγέτης του Μπλε-Λευκού αναμένεται να κάνει προσέγγιση στον ηγέτη του Λικούντ και με δεδομένο ότι οποιοδήποτε άλλο σενάριο θα άλλαζε σημαντικά δεδομένα, αναμένονται αμοιβαίες υποχωρήσεις.

Οι διαφορές των δύο Βενιαμίν

Πριν από μερικές εβδομάδες ο Βενιαμίν Νετανιάχου έδωσε στη δημοσιότητα το πλαίσιο 5 σημείων με το οποίο επιθυμεί να κυβερνήσει. Ο Γκαντς βέβαια το απέρριψε, κυρίως λόγω των αντιδράσεων στο εσωτερικό του κόμματος. Ο στόχος των δύο, ωστόσο, είναι κοινός. Να μην αλλάξουν οι ισορροπίες στην Κνεσέτ. Οι βασικές διαφορές των δύο περιορίζονται στις σχέσεις μεταξύ θρησκείας και κράτους -που όμως είναι βασικό ζήτημα για τους υπερ-ορθόδοξους συμμάχους του Νετανιάχου- στη διάκριση των εξουσιών και στο κράτος δικαίου. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο Νετανιάχου με τη δικαστική εξουσία ενοχλούν ιδιαίτερα το κόμμα του Γκαντς, πόσω δε μάλλον η απουσία δομών στο πλαίσιο που παρουσίασε.

Οι ομοιότητες των δύο Βενιαμίν

Ο Μπένι Γκαντς είναι πρώην διοικητής των ενόπλων δυνάμεων του Ισραήλ, σώμα στο οποίο υπηρέτησε συνολικά 38 χρόνια. Είναι λοιπόν ένας στρατιωτικός καριέρας, ο οποίος εισήλθε στην πολιτική. Είναι γνωστός για τον ηγετικό του ρόλο στις ιδιαίτερα αμφιλεγόμενες επιθέσεις του Ισραήλ στη Γάζα το 2012 και το 2014. Έχει βρεθεί ενώπιον ολλανδικού δικαστηρίου, κατηγορούμενος για εγκλήματα πολέμου. Παρουσιάζεται ως μετριοπαθής και παρότι στρατιωτικός δεν υποστηρίζει κάποιες από τις «σκληρές» αντι-παλαιστινιακές θέσεις του Βενιαμίν Νετανιάχου, όπως για παράδειγμα η προσάρτηση της Κοιλάδας του Ιορδάνη και η Χεβρώνα. Δηλώνει μάλιστα έτοιμος να εξετάσει ακόμη και εδαφικές παραχωρήσεις στους Παλαιστινίους, αν και εφόσον βέβαια αυτές δεν επηρεάζουν την ασφάλεια και τα συμφέροντα του Ισραήλ. Φαίνεται ωστόσο από τη στάση του πως σε ό,τι αφορά την ουσία της ασφάλειας του Ισραήλ, οι θέσεις του δεν διαφέρουν ιδιαίτερα από εκείνες του Νετενιάχου. Στα στρατιωτικά θέματα οι θέσεις των δύο Βενιαμίν ταιριάζουν απόλυτα και είναι ήδη έτοιμοι να συγκυβερνήσουν. Τόσο ο Γκαντς όσο και ο Νετανιάχου είναι έτοιμοι να σταθούν, με νομικά επιχειρήματα και δημιουργία τετελεσμένων, απέναντι από οποιονδήποτε επιχειρήσει να διαταράξει την ασφάλεια και τα συμφέροντα της χώρας.

Αυτό από μόνο του οδηγεί στο συμπέρασμα πως ο Γκαντς δεν θα επιχειρήσει κυβέρνηση μειοψηφίας, στο πλαίσιο της οποίας θα χρειαζόταν τη στήριξη των αραβικών κομμάτων και άρα σε οποιαδήποτε κίνηση εναντίον των Παλαιστινίων, θα μπορούσε να καταρρεύσει η κυβέρνηση.

Η αμυντική θωράκιση και οι εξελίξεις στην περιοχή

Την αμυντική θωράκιση του Ισραήλ αποφασίζει, πάντως, η ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων. Παρά το γεγονός ότι η χώρα δεν έχει ακόμη κυβέρνηση, ο αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων του Ισραήλ ανακοίνωσε τη διεύρυνση και την αναδιάταξη του εξοπλισμού των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων, εντός του νέου πολυετούς εθνικού προγράμματος.

Αυτό που ανέφερε ο στρατηγός Αβίβ Κοχάβι, είναι ότι η κατάσταση ασφαλείας του Ισραήλ μετά τις πρόσφατες ανακατατάξεις στην περιοχή είναι ανησυχητικές. Αυτό επειδή, όπως εξήγησε, το Ιράν ενισχύει την παρουσία του ή και την επιρροή σε χώρες που δεν ελέγχουν την κυριαρχία του, όπως το Ιράκ, η Συρία και ο Λίβανος. Δεν απέκλεισε, στη βάση των δεδομένων που υπάρχουν, το Ισραήλ να αναγκαστεί σε στρατιωτική αναμέτρηση, ίσως στα βόρεια, ίσως και στα νότια σύνορά του. Ως εκ τούτου η αναβάθμιση και η διεύρυνση των ενόπλων δυνάμεων και των οπλικών συστημάτων, αλλά και της κυβερνοάμυνας, κρίνεται απαραίτητη.

Τα τριμερή σχήματα

Η εθνική στρατηγική του Ισραήλ σαφώς και δεν αλλάζει από κυβέρνηση σε κυβέρνηση, καθώς δεν είναι αποτέλεσμα κομματικής ιδεολογίας αλλά προστασίας του έθνους. Είναι δεδομένο ωστόσο ότι το Ισραήλ, με όποια κυβέρνηση, θα προχωρεί σε κινήσεις που θα διασφαλίζουν τόσο την ακεραιότητά του, όσο και την ίδια την ύπαρξή του. Τόσο η Ελλάδα όσο και η Κύπρος έχουν ένα σημαντικό όφελος για το Ισραήλ. Είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παράλληλα, σημαντική για το Ισραήλ, είναι η άριστη σχέση που διατηρούν οι δύο χώρες με την Αίγυπτο του Φατάζ Αλ Σίσι. Η Ελλάδα δε, μπορεί να προσφέρει στο Ισραήλ σημαντικές στρατιωτικές συνεργασίες, ενώ η Κύπρος μπορεί να εξυπηρετήσει με παραχωρήσεις και διευκολύνσεις, τα συμφέροντά τους.

Δεν αποκλείεται να δούμε βελτίωση στη σχέση της Τουρκίας με το Ισραήλ, αν αυτό επιβάλλουν τα συμφέροντα στην περιοχή, όμως μια πλήρης αποκατάσταση δεν μοιάζει να είναι εφικτή. Αφενός η εμπιστοσύνη έχει χαθεί, αφετέρου ο αστάθμητος παράγοντας του φιλόδοξου Ερντογάν, που συμμάχησε με το Ιράν, αποτελεί αποτρεπτικό παράγοντα.