Πράσινη Γραμμή, ώρα μηδέν

Η Κομισιόν "μαγειρεύει" σενάρια για επέκταση του κανονισμού της πράσινης γραμμής, για να επιτρέπεται η διέλευση και μεταποιημένων προϊόντων τροφίμων, όπως χυμοί και ταχίνι, από τα κατεχόμενα στις ελεύθερες περιοχές.

Οι προθέσεις γνωστοποιήθηκαν από νέα έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το ζήτημα, η οποία δόθηκε στη Βουλή.

Στην έκθεση αναφέρεται χαρακτηριστικά πως “η Επιτροπή πρότεινε την εφαρμογή ενός μηχανισμού που διευκολύνει τη διέλευση των μεταποιημένων τροφίμων και των υλικών που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα".

Το Υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε πως δεν αποδέχεται τη συγκεκριμένη αλλαγή, προβάλλοντας θέματα ασφάλειας των τροφίμων και δημόσιας υγείας.

Τον κώδωνα του κινδύνου είχαν κρούσει οι Υγειονομικές Υπηρεσίες, οι οποίες προειδοποιούν ότι είναι ανέφικτος ο έλεγχος στα κατεχόμενα.

Ο κανονισμός της Πράσινης Γραμμής, σύμφωνα με δηλώσεις του Υπουργού Εξωτερικών, βρίσκεται σε φάση επαναξιολόγησης, ώστε να γίνει πιο αποτελεσματικός και ν’ αντιμετωπιστούν προβλήματα και δυσκολίες που υπάρχουν. Ένα από τα θέματα που εγείρει προς εξέτασιν η κυβέρνηση είναι αυτό του ανάποδου εμπορίου, από τις ελεύθερες περιοχές στα κατεχόμενα, για να ενισχυθεί η εμπορική δραστηριότητα.

Επίσημα στοιχεία καταδεικνύουν ότι η συνολική αξία των εμπορευμάτων που διήλθαν νόμιμα από τα κατεχόμενα στις ελεύθερες περιοχές, κατά το 2018, άγγιξε τα 4,8 εκατομμύρια ευρώ. Καταγράφηκε, δηλαδή, αύξηση της τάξεως του 1,4% σε σύγκριση με το 2017.

Η νέα έκθεση της Κομισιόν καταπιάνεται και με τη δραματική αύξηση στην παράνομη μετανάστευση μέσω της Πράσινης Γραμμής. Αναφέρεται ότι «το 2018 διέσχισαν την πράσινη γραμμή 4451 αντικανονικοί μετανάστες σε σχέση με 1686 για το 2017, με κύριες χώρες προέλευσης τη Συρία, το Καμερούν, το Πακιστάν, το Μπαγκλαντές και το Ιράκ».

Οι αγροτικές οργανώσεις έθεσαν στη Βουλή θέματα αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ Ελληνοκύπριων και Τουρκοκύπριων παραγωγών και λαθρεμπορίου τουρκικών προϊόντων που παρουσιάζονται ως προϊόντα που παράγονται στα κατεχόμενα.

Τα μέτρα ασφαλείας της νεκρής ζώνης επαναξιολογούνται, με το υπουργείο Άμυνας να προωθεί και την τοποθέτηση καμερών στα σημεία υψηλού κινδύνου.

Τι προβλέπει ο κανονισμός

Ο κανονισμός αριθ. 866/2004 του Συμβουλίου της 29ης Απριλίου 2004, γνωστός ως ο κανονισμός της Πράσινης Γραμμής, τέθηκε σε ισχύ από την 1η Μαίου 2004, ημερομηνία ένταξης της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Έκτοτε, υπήρξε σειρά τροποποιήσεων και αποφάσεων για την Πράσινη Γραμμή.

Ο κανονισμός ορίζει τους όρους εφαρμογής των διατάξεων της κοινοτικής νομοθεσίας για την κυκλοφορία των προσώπων, των εμπορευμάτων και των υπηρεσιών διαμέσου της γραμμής από καθορισμένα σημεία διέλευσης, όπως το Λήδρας Πάλλας και ο Άγιος Δομέτιος.

H Πράσινη Γραμμή ή επίσημα «Παρεμβαλλόμενη Γραμμή του Ο.Η.Ε. στην Κύπρο» είναι το όριο μεταξύ ελεύθερων περιοχών και κατεχόμενων από την Τουρκία περιοχών της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Δημιουργήθηκε για πρώτη φορά στις 30 Δεκεμβρίου 1963 μετά από συμφωνία Ελληνοκυπρίων, Τουρκοκυπρίων και Άγγλων, όταν ξέσπασαν οι πρώτες σοβαρές διακοινοτικές ταραχές στη νεαρή ακόμη τότε Κυπριακή Δημοκρατία.

Ονομάστηκε «Πράσινη Γραμμή», επειδή ο τότε διοικητής των βρετανικών δυνάμεων στην Κύπρο, στρατηγός Γιανγκ, την χάραξε με πράσινο μολύβι πάνω στον χάρτη.

Τότε δεν εκτεινόταν σε όλο το νησί, υπήρχε μόνο στη Λευκωσία και αργότερα εκεί που υπήρχαν τουρκοκυπριακοί θύλακες. Από τον Μάρτιο του 1964, οπότε κατέφτασαν στο νησί στρατιώτες του ΟΗΕ, η φύλαξή της έχει ανατεθεί σε αυτούς. Επεκτάθηκε κατά πολύ μετά την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο το 1974, με το μήκος να φθάνει τα 300 χλμ.

Μετά την εφαρμογή του κανονισμού της Πράσινης Γραμμής η διέλευση εμπορευμάτων επιτρέπεται μόνο στα καθορισθέντα σημεία διέλευσης και θα πρέπει να συνοδεύονται από έγγραφο που εκδίδεται από το τουρκοκυπριακό εμπορικό επιμελητήριο.

Σύμφωνα με το άρθρο 4 του Κανονισμού (ΕΚ) 866/2004, επιτρέπεται να εισέλθουν διά της γραμμής εμπορεύματα που μπορούν να ταξινομηθούν σε δύο κατηγορίες: τα εμπορεύματα που παράγονται εξ ολοκλήρου στις ευρισκόμενες εκτός του αποτελεσματικού ελέγχου της Κυβέρνησης της Κυπριακής Δημοκρατίας περιοχές. Ως τέτοια προϊόντα θεωρούνται:

• Ορυκτά προϊόντα που εξορύσσονται στις εν λόγω περιοχές, π.χ. αλάτι, άμμος, κιμωλία, ασβεστόλιθοι.
• Απορρίμματα και απόβλητα που προκύπτουν από βιομηχανικές εργασίες που διεξάγονται στις εν λόγω περιοχές, καθώς και άχρηστα είδη, εφόσον έχουν συλλεγεί στις εν λόγω περιοχές και δεν δύνανται να χρησιμεύσουν παρά μόνο για την ανάκτηση πρώτων υλών.
• Εμπορεύματα που παράγονται στις εν λόγω περιοχές αποκλειστικά από προϊόντα που καθορίζονται στα πιο πάνω σημεία ή από παράγωγά τους σε οποιοδήποτε στάδιο παραγωγής, π.χ. τούβλα, μάρμαρα, αμμοχάλικες κ.ά.
• Εμπορεύματα που έχουν υποστεί δικαιολογημένη μεταποίηση ή επεξεργασία, σε επιχείρηση εξοπλισμένη για τον σκοπό αυτό σε περιοχές της Κυπριακής Δημοκρατίας ευρισκόμενες εκτός του αποτελεσματικού ελέγχου της, π.χ. έπιπλα (ξυλεία, η οποία, αφού έχει υποστεί εργασίες τελειοποίησης, μεταποιείται σε έπιπλα), υποδήματα (δέρματα, σόλες και άλλες πρώτες ύλες, οι οποίες, αφού έχουν υποστεί εργασίες τελειοποίησης, μεταποιούνται σε υποδήματα).

Σημειώνεται ότι επιτρέπεται η διέλευση εμπορευμάτων που αποκτήθηκαν ή προέρχονται από τις ελεύθερες περιοχές και έχουν διακινηθεί από και προς τις ελεύθερες περιοχές μεταξύ των σημείων διέλευσης και διαμέσου των περιοχών στις οποίες βρίσκονται εκτός του αποτελεσματικού ελέγχου της Κυπριακής Δημοκρατίας εντός των τεσσάρων ωρών.

Με εξαίρεση τα εμπορεύματα τα οποία υπόκεινται σε κτηνιατρικούς και φυτοϋγειονομικούς ελέγχους, μπορούν να εισέρχονται προσωρινά

διαμέσου της γραμμής, για χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει τους έξι μήνες, με την έκδοση ειδικού εντύπου, εμπορεύματα, όπως προσωπικά είδη των προσώπων που διασχίζουν την γραμμή, μεταφορικά μέσα, επαγγελματικός εξοπλισμός, εμπορεύματα που προορίζονται για επισκευή, εμπορεύματα που προορίζονται να εκτεθούν ή να χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια δημόσιας εκδήλωσης.

Απαγορεύεται η διέλευση εμπορευμάτων και προϊόντων τα οποία έχουν εισαχθεί από τα κλειστά λιμάνια και από το παράνομο αεροδρόμιο, με εξαίρεση τα προϊόντα για τα οποία χορηγείται προσωπική απαλλαγή και, επιπλέον: απόβλητα, ζώα, ζωικά προϊόντα και φαρμακευτικά προϊόντα, εκτός από αυτά που προορίζονται για προσωπική χρήση με μέγιστη ποσότητα ενός μηνός θεραπείας, φυτά προς φύτευση.