Τράπεζες

Οι προκλήσεις και οι προοπτικές στο νέο οικονομικό περιβάλλον

Το παρόν και το μέλλον στο 15ο Συνέδριο του Economist - Πανίκος Νικολάου: «Σε δέκα χρόνια, το 80% των παραδοσιακών τραπεζών, όπως τις γνωρίζαμε μέχρι σήμερα, ίσως να μην υφίστανται»

«Πού βρίσκεται σήμερα η Κύπρος πολιτικά και οικονομικά; Ξεπέρασε τα προβλήματα και τα εμπόδια για οικονομική ανάπτυξη, ποια είναι η νέα της στρατηγική, τι πιστεύουν οι ξένοι εταίροι της;».

Αυτά και πολλά άλλα ήταν μερικά από τα κύρια θέματα που απασχόλησαν τη φετινή Σύνοδο Κορυφής του Economist στην Κύπρο, τη 15η στη σειρά, που χαρακτηρίζεται ως το κορυφαίο πολιτικό και οικονομικό γεγονός της χρονιάς.

Διακεκριμένα στελέχη ευρωπαϊκών θεσμών και άλλων γειτονικών χωρών, τεχνοκράτες και πολιτικοί, καθώς επίσης και εκπρόσωποι της Kυβέρνησης, του τραπεζικού και επιχειρηματικού κλάδου, σε καίριες παρεμβάσεις τους έδωσαν το δικό τους στίγμα και τη δική τους οπτική γωνία για θέματα που αφορούν ή σχετίζονται με την οικονομία της Κύπρου, τη θέση της ως κράτος μέλος της Ε.Ε. και ως γειτνιάζουσα με τη Μέση Ανατολή χώρα.

Σε μια ενδιαφέρουσα ομιλία του ο Διευθύνων Σύμβουλος της Τράπεζας Κύπρου Πανίκος Νικολάου αναφέρθηκε στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο τραπεζικός τομέας της Κύπρου, όπως είναι η διαχείριση των ΜΕΔ και η είσοδος των FinTech στο ανταγωνιστικό «παιxνίδι».

Όπως είπε χαρακτηριστικά, «δεν πρόκειται να είμαστε ποτέ μια κανονική οικονομία, αν δεν σταματήσουμε να είμαστε ουραγοί στην Ευρώπη όσον αφορά την κατάσταση με τα ΜΕΔ. Οι όποιες προσπάθειες προς εξασθένιση της αποτελεσματικότητας του νομικού πλαισίου του 2018, που διέπει τις εκποιήσεις, αναμφίβολα θα δημιουργήσει αρνητικές επιπτώσεις στην εμπιστοσύνη των επενδυτών αλλά και τη χρηματοοικονομική σταθερότητα του τόπου».

Αναφερόμενος στο μέλλον του τραπεζικού κλάδου, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Τράπεζας Κύπρου υπογράμμισε πως «οι αλλαγές θα συντελούνται με γοργότερο ρυθμό, όμως θα είναι πιο δραματικές. Σε δέκα χρόνια, το 80% των παραδοσιακών τραπεζών, όπως τις γνωρίζαμε μέχρι σήμερα, ίσως να μην υφίστανται. Οι τράπεζες χρειάζεται να μεταμορφωθούν ώστε να είναι προετοιμασμένες για το ταξίδι αυτό. Ωστόσο ας θυμόμαστε τον λόγο ύπαρξης των τραπεζών - είμαστε εδώ για να στηρίζουμε τους πελάτες μας σε όλες τις σημαντικές στιγμές της ζωής τους».

Η είσοδος των FinTech

Ο κ. Νικολάου, σε ειδική αναφορά για την είσοδο των εταιρειών τεχνολογίας, είπε πως «οι τράπεζες αντιμετωπίζουν αυξανόμενο ανταγωνισμό από τις εταιρείες FinTech και Big Tech. Η αναστάτωση αυτή στον τραπεζικό τομέα επηρεάζει τις κύριες λειτουργίες των τραπεζών σε διάφορους βαθμούς. Οι υπηρεσίες πληρωμών έχουν πληγεί περισσότερο και αναμένεται ότι θα συνεχίσουν να πλήττονται στο μέλλον».

Συνεχίζοντας ανέφερε ότι «οι τράπεζες καλούνται να ανταποκριθούν στις προσδοκίες των πελατών τους και να προσφέρουν ταχύτερες, φθηνότερες και εξατομικευμένες χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες. Εάν όχι, θα υπάρξουν σοβαρές επιπτώσεις για το μέλλον των τραπεζών». Σημειώνεται ότι οι χρεώσεις στα παραδοσιακά καταστήματα αντικατοπτρίζουν το αυξανόμενο κόστος του δικτύου. Σε αντιστάθμισμα, οι Τράπεζες είναι πλέον σε θέση να προσφέρουν ολοκληρωμένες, ασφαλείς, εύκολες και γρήγορες υπηρεσίες στα ψηφιακά κανάλια. Υπηρεσίες οι οποίες είναι φθηνότερες ή και εντελώς δωρεάν.

Μεταρρυθμίσεις

Ο Υπουργός Οικονομικών Χάρης Γεωργιάδης αναφέρθηκε στις οικονομικές εξελίξεις και τόνισε πως «μετά από πέντε χρόνια ισχυρής ανάπτυξης, με την Κύπρο να βρίσκεται σήμερα σε σαφώς καλύτερη θέση, πρέπει να έχουμε το θάρρος και την τόλμη να λάβουμε αποφάσεις, και να προωθήσουμε μεταρρυθμίσεις και πολιτικές, που θα αφορούν όχι μόνο το σήμερα αλλά και το αύριο της οικονομίας μας, στο πλαίσιο μιας ισχυρής ενωμένης Ευρώπης, σε συνθήκες ελεύθερου εμπορίου και ανοικτών αγορών».

Αναφερόμενος στο τραπεζικό σύστημα υπογράμμισε πως «έχει εξυγιανθεί σε ένα μεγάλο βαθμό και είναι σε θέση να προσφέρει χρηματοδότηση, και μάλιστα με αρκετά ελκυστικά επιτόκια, χωρίς όμως τις υπερβολές και τα λάθη του παρελθόντος».

Οι αναδιαρθρώσεις

Ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας, Κωνσταντίνος Ηροδότου, αναφερόμενος στο σημαντικό, για τις τράπεζες, θέμα των ΜΕΔ, υπέδειξε πως «δεν είμαστε ευτυχείς να βλέπουμε τα ΜΕΔ να παραμένουν στην πραγματική οικονομία και πρέπει να αντιμετωπιστούν». Όπως εξήγησε, «η ευκολότερη και ταχύτερη μέθοδος είναι οι πωλήσεις δανείων, αλλά πρέπει να κάνουμε περισσότερα για να διασφαλίσουμε ότι αυτά τα δάνεια που διατηρούν τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις αναδιαρθρώνονται ορθά, έτσι ώστε να υπάρξει δυναμική στην οικονομική ανάπτυξη».

Επίσης τόνισε τη σημασία ύπαρξης ενός σταθερού πλαισίου για τις εκποιήσεις, αναφέροντας πως «είναι πολύ σημαντικό να έχουμε ένα σταθερό νομικό πλαίσιο, όχι μόνο για να είναι σε θέση οι τράπεζες να αντιμετωπίσουν τα ΜΕΔ, αλλά και για να μην δίνονται λανθασμένα κίνητρα στους δανειολήπτες».

Τα ΜΕΔ

Ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας Klaus Regling, δίνοντας μια νότα αισιοδοξίας, ανέφερε πως «η ανάπτυξη της Κύπρου αναμένεται να παραμείνει ισχυρή, με μεσαίους κινδύνους σε μεσοπρόθεσμη βάση. Η όποια επιβράδυνση της ανάπτυξης από εδώ και στο εξής είναι μέρος μιας φάσης εξομάλυνσης μετά από χρόνια υψηλής ανάπτυξης». Σημείωσε πως «ο προϋπολογισμός για το 2020 περιλαμβάνει την πρόωρη εξόφληση του υπολοίπου δανείου προς το ΔΝΤ, μια ενέργεια η οποία αποσκοπεί σε εξοικονομήσεις για το κυπριακό κράτος». Ο Ευρωπαίος αξιωματούχος δεν παρέλειψε να σταθεί και στο θέμα των «κόκκινων» δανείων, τονίζοντας πως «η Κύπρος εξακολουθεί να είναι αντιμέτωπη με υψηλό δημόσιο και ιδιωτικό χρέος και υψηλό επίπεδο μη εξυπηρετούμενων δανείων».

Το χρέος και τα ΜΕΔ

Η Επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για την Κύπρο, Ανίτα Τουλαντάρ, αναφέρθηκε στην εντυπωσιακή ανάπτυξη της οικονομίας της Κύπρου τα τελευταία χρόνια, ωστόσο επεσήμανε πως «το υψηλό χρέος και τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια καθιστούν την οικονομία πιο ευάλωτη στην αντιμετώπιση μελλοντικών σοκ». Υπέδειξε πως το ΔΝΤ συστήνει στην Κύπρο «να συνεχίσει να χρησιμοποιεί το πρωτογενές πλεόνασμα για μείωση του χρέους, κάτι που θα επιτρέψει στην οικονομία να αντιμετωπίσει μελλοντικά σοκ».

Η κα Τουλαντάρ συνέστησε αυστηρή πειθαρχία στις δαπάνες, διατηρώντας τον έλεγχο των μισθών και αποτελεσματικότερες δαπάνες στην εκπαίδευση καθώς και περισσότερη επένδυση στην τεχνολογική καινοτομία, το ανθρώπινο κεφάλαιο, τις ψηφιακές υποδομές, την εκπαίδευση και τις ευκαιρίες απασχόλησης για τους νέους.

Ευελιξία των θεσμών

Ο Διευθυντής Νότιας Ευρώπης της Παγκόσμιας Τράπεζας, Μάρκους Χάινζ, έκανε αναφορά στην εισοδηματική πολιτική τονίζοντας πως «στην τελευταία κρίση η ανθεκτικότητα του εισοδήματος των νοικοκυριών ήταν χαμηλή και τα μεσαία εισοδήματα μειώθηκαν κατά περίπου 15% μεταξύ 2010-2014».

Εξήγησε ακόμη ότι «η Κύπρος για να μετριάσει τους κραδασμούς και να υποστηρίξει την ισχυρότερη ανθεκτικότητα, μπορεί να βασιστεί σε μεταβολές της πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας μέσω των μεταβολών των τιμών και των μισθών».

Όπως είπε, «οι χώρες της Νότιας Ευρώπης όπως η Κύπρος πρέπει να αφιερώσουν σημαντική ενέργεια στην ενδυνάμωση της ευελιξίας των θεσμών που έχουν σχέση με τις πραγματικές συναλλαγματικές ισοτιμίες».

Σύνεση στα δημοσιονομικά

Ο Επικεφαλής του οίκου Fitch για την Ευρώπη, Μάικλ Ναπολιτάνο, αναφέρθηκε στη θετική προοπτική που υπάρχει για τη χώρα βασισμένη σε παράγοντες όπως η συνετή δημοσιονομική πολιτική, η ισχυρή ανάκαμψη και η αύξηση της ικανότητας απορρόφησης των κραδασμών της οικονομίας. Σημείωσε ότι «η μείωση του χρέους είναι ένας σημαντικός παράγοντας για τις αξιολογήσεις χωρών όπως και η δημοσιονομική πειθαρχία και η αυξημένη κοινωνική ενσωμάτωση». Όπως είπε, «ο οίκος δεν βλέπει μόνο τους αριθμούς αλλά και συγκεκριμένα μέτρα», και επεσήμανε ότι «παρόλο που το χρέος αυξήθηκε σημαντικά μετά τη συγχώνευση του Συνεργατισμού, το είδαν θετικά ως μέτρο που θα ωφελούσε τη χώρα».

Σε ομιλία του στο συνέδριο ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης ανέφερε πως «η περαιτέρω εμβάθυνση των σχέσεων με γειτονικά κράτη, στη βάση της πολυμερούς συνεργασίας, αποτελεί βασικό πυλώνα του όλου εγχειρήματος των τριμερών ή πολυμερών συνεργασιών που έχουμε αναπτύξει». «Επιζητούμε, και θα συνεχίσουμε να το πράττουμε, την επίτευξη σχέσεων καλής γειτονίας με όλα ανεξαιρέτως τα κράτη της περιοχής, της γειτονιάς μας, και μεταξύ αυτών, βεβαίως, είναι και η Τουρκία», είπε χαρακτηριστικά.