Γιάννης Σπανός: Ένας γλυκός άνθρωπος, ένας αυθεντικός και καταξιωμένος καλλιτέχνης

Το Σάββατο το μεσημέρι, 2 Νοεμβρίου 2019, στην παρουσία συγγενών, φίλων, γνωστών και πολλών συναδέλφων, ολόκληρος ο Ελληνισμός αποχαιρέτησε ένα ξεχωριστό τέκνο του, έναν σπουδαίο άνθρωπο και μουσικοσυνθέτη, τον Γιάννη Σπανό. Ταξίδεψε για τη γειτονιά των Αγγέλων, εντελώς ξαφνικά, σε ηλικία 85 ετών (γεννήθηκε στο Κιάτο Κορινθίας στις 25 Ιουλίου 1934), δύο μέρες πριν από την τελευταία μέρα του Οκτώβρη, αφήνοντας πίσω του, ως προίκα, μια τεράστια πολιτιστική κληρονομιά, όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για ολόκληρη την παγκόσμια πολιτισμένη ανθρωπότητα, που δεν θα ξεχαστεί ποτέ. Η εξόδιος ακολουθία ψάλθηκε στον ιερό ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, στην ιδιαίτερη πατρίδα του, το Κιάτο, εκεί που ο ίδιος επέλεξε ως την τελευταία κατοικία του.

Ο Γιάννης Σπανός ξεκίνησε την πολύ σπουδαία καλλιτεχνική του διαδρομή από τη γαλλική πρωτεύουσα για να μετακομίσει αργότερα στην Αθήνα, όπου κυριολεκτικά διέπρεψε. Η παρουσία του στο Παρίσι τού έδωσε την ευκαιρία να μελοποιήσει σπουδαίους Γάλλους ποιητές (Αραγκόν, Βερλέν, Ελιάρ κ.ά.), κάτι που συνέχισε στην ελληνική πρωτεύουσα. Μελοποίησε στίχους των Λευτέρη Παπαδόπουλου, Γιώργου Παπαστεφάνου, αλλά και ποιήματα των Βασίλη Ρώτα, Γεωργίου Βιζυηνού, Μυρτιώτισσας, Νίκου Καββαδία, Μίλτου Σαχτούρη κ.ά.

Από μικρό παιδί έδειξε την κλίση του στη μουσική παίζοντας πιάνο, ακολουθώντας τα βήματα της μεγαλύτερης αδελφής του. Είχε πατέρα γιατρό, που ήθελε να τον δει δικηγόρο. Όμως, ο τότε νεαρός Γιάννης τού ζήτησε να πάει πρώτα ένα ταξίδι στην Ευρώπη. Κι έτσι ξεκινά η μεγάλη του διαδρομή. Με πρώτο προορισμό τη Γερμανία, για να καταλήξει τελικά στο Παρίσι, αποφασισμένος να ασχοληθεί με την πιο μεγάλη του αγάπη, τη μουσική. Η παρουσία του στη γαλλική πρωτεύουσα τού έδωσε την ευκαιρία να μελοποιήσει σπουδαίους Γάλλους ποιητές, κάτι που συνέχισε στην Αθήνα.

Στο Παρίσι έγραψε σπουδαία τραγούδια που τα ερμήνευσαν καταξιωμένοι Γάλλοι ερμηνευτές, όπως η Μπριζίτ Μπαρντό, η Ζιλιέτ Γκρεκό και ο Σερζ Γκενσμπούρ. Αργότερα επέστρεψε στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, με την προοπτική να συνεχίσει τη μουσική του σταδιοδρομία.

Ο Γιάννης Σπανός πρωτοσυστήθηκε στο ελληνικό κοινό και την ελληνική δισκογραφία, πρώτα με το «Μια αγάπη για το καλοκαίρι», ένα τραγούδι που, όπως τα περισσότερα τραγούδια του, άφησε εποχή, και ύστερα με τα τραγούδια για το λεγόμενο «Νέο Κύμα», το οποίο κέρδισε από την πρώτη στιγμή το ελληνικό φιλόμουσο κοινό.

Από τα πιο γνωστά τραγούδια του είναι το «Σαν με κοιτάς», «Οδός Αριστοτέλους», «Σπασμένο καράβι», «Μια φορά θυμάμαι», «Μαρκίζα», «Είπα να φύγω», «Βροχή και σήμερα», «Θα με θυμηθείς», «Στην αλάνα», «Μια Κυριακή» και πολλά άλλα. Ήταν ο πρώτος που πίστεψε στη φωνή του Μιχάλη Βιολάρη, υποστηρίζοντας τη συμμετοχή του στο τραγούδι «Άσπρα καράβια» και άλλες συνθέσεις, που τον καθιέρωσαν μαζί με άλλους σπουδαίους Έλληνες ερμηνευτές στις μπουάτ της δεκαετίας του ‘60. Αργότερα έκανε την ενορχήστρωση για τον δίσκο «Της Γης το χρυσάφι» του Μάνου Χατζηδάκη.

Σημαντικότεροι δίσκοι του, αρχής γενομένης το 1965, σε μια τεράστια λαμπρή μουσική διαδρομή που κράτησε σχεδόν τέσσερεις δεκαετίες, είναι: Ο Γιάννης Σπανός Παίζει Σπανό, «Αποδημίες» με την Καίτη Χωματά, Η Σούλα Μπιρμπίλη σε τραγούδια του Γιάννη Σπανού και του Νότη Μαυρουδή, Α' και Β΄ Ανθολογία-Νέο Κύμα, «Σκιές στην άμμο» με την Καίτη Χωματά και τον Μιχάλη Βιολάρη, «Μια Κυριακή» με τον Γρήγορη Μπιθικώτση, τον Σταμάτη Κόκοτα και τη Βίκυ Μοσχολιού, «Όλο το καλοκαίρι» με την Μπέμπα Μπλανς (Α' Βραβείο Μουσικής Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης), «Η γλυκιά Ίρμα» με την Έλλη Λαμπέτη, «Μέρες Αγάπης» με τη Δήμητρα Γαλάνη, «Ο Μορμόλης» με τους Χρήστο Λεττονό, Γιάννη Φέρτη και Ξένια Καλογεροπούλου, «Οδός Αριστοτέλους» με τον Γιάννη Πάριο, την Χάρις Αλέξιου και τον Γιάννη Καλαντζή, Γ΄ Ανθολογία με την Αρλέτα και τον Κώστα Καρτάλη (ο Σπανός τη θεωρούσε την πιο ώριμη και ολοκληρωμένη δουλειά του πάνω στην ποίηση), Η Αλέκα Κανελλίδου τραγουδάει Γιάννη Σπανό, Η Βίκυ Μοσχολιού τραγουδάει Γιάννη Σπανό, «Θυμάμαι» με τη Δήμητρα Γαλάνη, «Στου καιρού τα ρέματα» με τον Μανώλη Μητσιά, «Φίλε» με την Τάνια Τσανακλίδου, «Έξοδος Κινδύνου» με την Άλκηστη Πρωτοψάλτη, «Χάρτινες καρδιές» με τον Γιάννη Πουλόπουλο, «Προσωπικά» με την Ελένη Δήμου, «Ανάμεσα σε δυο αγάπες» με τη Χριστίνα Μαραγκόζη, «Να’χα δυο καρδιές να σ' αγαπώ» με την Κατερίνα Κούκα, «Άκου λοιπόν» με την Ελένη Δήμου, ο Δημήτρης Μητροπάνος τραγουδάει Γιάννη Σπανό.

Έγραψε ακόμα μουσική για πλήθος κινηματογραφικών ταινιών και βραβεύθηκε επανειλημμένως για την ξεχωριστή ποιότητα και αρμονία των συνθέσεών του.

Ο Γιάννης Σπανός θα είναι πάντα ένα σπουδαίο κεφάλαιο της καλλιτεχνικής ζωής της πατρίδας μας. Υπήρξε ένας αυθεντικός, σεμνός και πληθωρικός συνθέτης, ένας χαρισματικός μελωδός, ένας σπουδαίος και καταξιωμένος καλλιτέχνης πλημυρισμένος από αξιοθαύμαστη απλότητα και ταπεινοφροσύνη. Ήταν ένας γλυκός, ζεστός άνθρωπος, γενναιόδωρος με τους νεότερους. Δεν σνόμπαρε καλλιτέχνες, δεν υποτίμησε άλλες «περιοχές» του τραγουδιού, δεν υποτίμησε ποτέ τη δουλειά κανενός, δεν τσιγκουνευόταν τα καλά λόγια για τους νέους δημιουργούς… «Η απλότητα κρύβει δύναμη, ενώ η μεγαλομανία, αδυναμία», έλεγε πάντα, παραμένοντας προσγειωμένος παρά τη μεγάλη προβολή της οποίας ετύγχανε.

Στην τελευταία συνέντευξή του στην «Κ» είχε εξομολογηθεί: «Ούτε κατάλαβα τη διαδρομή. Δεν μου αρέσει να αναπολώ. Δεν κοιτάζω παλιές φωτογραφίες, ούτε διαβάζω τι έγραφαν για μένα. Αποφεύγω την παγίδα της νοσταλγίας γιατί θέλω να ζω ό,τι συμβαίνει γύρω μου». Στον παράδεισό σου να σεργιανάς και να σκέφτεσαι πόσο όμορφα σου φέρθηκε η ζωή, συμπληρώνουμε εμείς.

*Αναπληρωτής Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, από το Μονάγρι Λεμεσού