Βιώσιμη ανάπτυξη και η μυωπική οικονομική πολιτική της Κυβέρνησης

Χωρίς συνθήκες για βιώσιμη οικονομία και ανάπτυξη, που δεν μπορεί να υπάρξουν με χρέος (ιδιωτικό και δημόσιο) πέραν του 400% του ΑΕΠ, δεν έχουν τις προοπτικές ακόμη και αν άλλαζαν μεθόδους και νοοτροπίες οι τράπεζες να αποδώσουν. Πόσο τραγική είναι η θέση της Κύπρου, που συγκρίνει το συνολικό χρέος ανά το παγκόσμιο, φαίνεται ξεκάθαρα από μια πρόσφατη έρευνα του IMF (πιο κάτω διάγραμμα - Έτος 2017)[1].

Άρα, άμα έχεις μια κυβέρνηση που λανθασμένα δεν αντιλαμβάνεται ότι το μεγάλο πρόβλημα και που μας κρατά πίσω είναι το τεράστιο ιδιωτικό χρέος και που επιπλέον λανθασμένα έκτισε την πολιτική της στο μότο "σώστε τις τράπεζες πάση θυσία για να σωθεί η οικονομία", το μόνο που θα πετύχουν είναι να κάνουν τις τράπεζες παράσιτα σε αυτό το σύστημα και τη φτωχοποίηση του κόσμου. Το πρώτο άρχισε ήδη, το δεύτερο έρχεται σύντομα με τις εκποιήσεις.

Παρεμπιπτόντως, η Ισλανδία έκανε ακριβώς το αντίθετο και σε τρία χρόνια ξεπέρασε για καλά την κρίση. Είναι οι συνθήκες για βιώσιμη ανάπτυξη που έχουν σημασία. Όχι οι τράπεζες. Και το κυριότερο είναι η μείωση του ιδιωτικού χρέους. Αντ’ αυτού η Κυβέρνηση βοήθησε τις τράπεζες να πωλήσουν τα δάνεια σε εξευτελιστικά χαμηλές τιμές, αντί να προσφέρουν πρώτα όπως θα έπρεπε την εξόφληση του δανείου στον δανειολήπτη, που θα μείωνε το ιδιωτικό χρέος και θα έφερνε σιγά-σιγά συνθήκες βιώσιμης ανάπτυξης στην χώρα.

Note: Each circle represents a country sized by the nominal GDP.

Source: Global Source Databases (IMF). Mbaye and Badia (2019)

Επειδή κάποιοι ρωτούν τι είναι βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, πολύ απλά είναι όταν τα έργα (δημόσια και ιδιωτικά) δεν είναι φούσκες. Δηλαδή έχουν και απόδοση (EconomicReturn) και διάρκεια. Και φυσικά αυτά που μπορούν να εξυπηρετούν τα δάνειά τους. Αλλά το κυριότερο είναι ότι είναι αυτά τα έργα που δημιουργούν νέο πλούτο αντί να καταλήγουν να μεταφέρουν αυτόν που ήδη υπάρχει από τους πολλούς στους λίγους. Σίγουρα βιώσιμη ανάπτυξη δεν είναι όταν χρειάζεται να δωροδοκήσεις κάποιον (με διαβατήρια ή με άλλο τρόπο) για να κάνει μια "επένδυση" που αλλιώς δεν θα έκανε.

Με την άστοχη και μυωπική πολιτική της κυβέρνησης, οι τράπεζες στην Κύπρο μετατρέπονται σε ένα μονοπωλιακό καρτέλ. Διότι χωρίς υγιείς βάσεις και με το χρέος να είναι δυσβάστακτο, οι τράπεζες είναι παγιδευμένες και δεν μπορούν να είναι χρήσιμες στην οικονομία.

Δύο ρόλους έχει να επιτελέσει μια τράπεζα και έτσι να δικαιολογεί την ύπαρξή της. Ο πρώτος είναι να δίνει παραγωγικά δάνεια. Αυτός έχει εγκαταλειφθεί εδώ και χρόνια (εξάλλου γι’ αυτό βρεθήκαμε εδώ και είμαστε όλοι καταχρεωμένοι χωρίς ικανότητα αποπληρωμής). Τώρα έχει καταστεί σχεδόν αδύνατο να επιτευχθεί ακόμη και αν άλλαζαν οι τράπεζες διότι δεν υπάρχουν πλέον ούτε φερέγγυοι δανειολήπτες, αλλά ούτε βιώσιμα έργα. Ο δεύτερος είναι να προσφέρει σε μια οικονομία και κοινωνία ένα λειτουργικά αποτελεσματικό και μέσα σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον οικονομικά προσιτό σύστημα πληρωμών. Με τις συμφωνίες για χρεώσεις τύπου καρτέλ, που έχουν ανακοινώσει και άρχισαν να εφαρμόζουν οι τράπεζες στην Κύπρο, έχουν τώρα εγκαταλείψει και τον δεύτερο ρόλο και απομένοντα σκοπό για να υπάρχουν.

Επιβεβαιώνουν έτσι ότι είναι σωστός ο όρος που άρχισε να τους αποδίδεται. Ότι, δηλαδή, έχουν πλέον μετατραπεί σε «ζόμπι». Ο μόνος ρόλος που τους έχει απομείνει είναι να απομυζούν τους ισολογισμούς τους και αυτούς των πελατών τους. Το τραγικό είναι ότι η Κυβέρνηση και η πλειοψηφία τής πολιτικής ηγεσίας της χώρας, είτε λόγω άγνοιας είτε λόγω συνεργασίας, τους υποβοηθούν σε αυτό.

[1]Σημείωση: Το Λουξεμβούργο δεν είναι τόσο άσχημα όσο φαίνεται διότι αυτοί που πήραν τα δάνεια είναι ξένες εταιρείες, που έχουν κάνει έδρα τους τη χώρα. Περίπου είναι και οι ίδιοι οι καταθέτες. Στην Κύπρο το μεγαλύτερο μέρος (σχεδόν ολόκληρο) έχει δοθεί σε μη παραγωγικά δάνεια σε Κυπρίους (επιχειρήσεις και νοικοκυριά).

*Ο Σαββάκης Κ. Σαββίδης είναι οικονομολόγος, που ειδικεύεται στην οικονομική ανάπτυξη και τη χρηματοδότηση έργων. Ήταν πρώην ανώτερος διευθυντής στην Κυπριακή Τράπεζα Αναπτύξεως και έχει διατελέσει τακτικός Επισκεπτόμενος Λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Harvard και στο Πανεπιστήμιο Queen’s του Καναδά. AuthorPage:http://ssrn.com/author=262460