Φάκελος οπλοκατοχή: Κάθε σπίτι και όπλο - Η νομοθεσία και τα κενά

Το περιστατικό που σημειώθηκε το μεσημέρι της Πέμπτης, 14 Νοεμβρίου, στην Ακρόπολη, όπου ένοπλος ταμπουρώθηκε στο διαμέρισμά του απειλώντας, ανοίγει ξανά το ζήτημα της οπλοκατοχής στην Κύπρο. Οι διαπραγματεύσεις της Αστυνομίας ήταν επίπονες και ατέλειωτες χωρίς αποτέλεσμα.

Το θρίλερ είχε, ευτυχώς, αίσιο τέλος τα ξημερώματα της Παρασκευής, όταν γύρω στις 2:00 συγκεκριμένα, ο ίδιος άνοιξε την πόρτα του διαμερίσματός του και εισήλθαν σ’ αυτό οι αστυνομικοί.

Το ζήτημα της οπλοκατοχής στην Κύπρο και τα προβλήματα που εγείρονται δεν είναι κάτι νέο. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο 60χρονος άνδρας είχε στο διαμέρισμά του 12 κυνηγετικά όπλα, μαχαίρια και μεγάλο αριθμό φυσιγγίων. Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε ο αναπληρωτής εκπρόσωπος Τύπου του Αρχηγείου Αστυνομίας στο «Μεσημέρι και Κάτι», ο συγκεκριμένος κατείχε νόμιμα τα όπλα.

Κάθε σπίτι και όπλο ή… όπλα

Έχοντας κατά νουν τον αριθμό εφέδρων της Εθνικής Φρουράς καθώς και τον μεγάλο αριθμό κυνηγών που υπάρχουν στην Κύπρο, αντιλαμβάνεται κανείς ότι δεν είναι υπερβολή να λεχθεί πως υπάρχει αυξημένος αριθμός όπλων στην Κύπρο. Σύμφωνα με τον οργανισμό «Small Arms Survey», που έχει την έδρα του στην Ελβετία, η Κύπρος είναι η 6η χώρα με το μεγαλύτερο ποσοστό όπλων που κατέχονται από πολίτες ανά 100 κατοίκους. Η έκθεση που δημοσιεύτηκε το 2017 ανέφερε ότι σε κάθε 100 κατοίκους αντιστοιχούν 36 όπλα, ενώ σε σύνολο πληθυσμού είναι καταγεγραμμένα 275.000 όπλα.

Για κάθε όπλο στην Κύπρο (πλην των στρατιωτικών) απαιτείται σχετική άδεια κατοχής, η οποία εκδίδεται από την Αστυνομία. Η άδεια κατοχής όπλου εκδίδεται μια φορά και δύναται να την έχει κάποιος για πάντα. Για να ανασταλεί η άδεια πρέπει να υπάρξει κάποια καταγγελία ότι πρόκειται να συμβεί κάποιο περιστατικό. Όπως ανέφερε ο Αναπληρωτής Εκπρόσωπος Τύπου της Αστυνομίας στο «Μεσημέρι και Κάτι», δεν υπάρχει περιορισμός στην κατοχή όπλων. Απλούστατα μπορεί κάποιος να υποβάλει αίτηση για έκδοση άδειας όπλου και να κατέχει μέχρι 10 όπλα. Για πάνω από 10 όπλα απαιτείται εγκατάσταση συστήματος συναγερμού, το οποίο να είναι συνδεδεμένο με τα γραφεία της Αστυνομίας και να ενεργοποιείται την ώρα που υπάρχει παραβίαση του χώρου φύλαξης των όπλων (που απαιτείται να έχει).

Εντύπωση προκαλεί η αναφορά εκ μέρους της Διευθύντριας Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας, η οποία σε παρέμβασή της στην ίδια εκπομπή ανέφερε ότι αν κάποιο πρόσωπο που κατέχει όπλο παρακολουθείται από ιδιώτη ψυχίατρο, ο τελευταίος δεν έχει υποχρέωση να ενημερώσει τις Αρχές προκειμένου να αναστείλουν την άδεια κατοχής όπλου. Οι κρατικές Υπηρεσίες, σημείωσε, ενημερώνουν τις Αρχές στην περίπτωση που νοσηλεύουν άτομα, τα οποία κατέχουν άδεια όπλου.

Τι γίνεται με τους κυνηγούς

Το SigmaLive συνομίλησε με τον Πρόεδρο της Ομοσπονδίας Κυνηγών, Γιώργο Γιατρού, για το τι ακριβώς συμβαίνει στην περίπτωση ανανέωση άδειας κυνηγού. Αρχικά ξεκαθάρισε ότι για να έχει κάποιος άδεια κυνηγού νοείται ότι κατέχει άδεια κατοχής όπλου, την οποία εκδίδει η Αστυνομία. Για την έκδοση της άδειας κυνηγού απαιτείται γραπτή γνωμάτευση γιατρού και επιτυχία σε γραπτές εξετάσεις. Ακολούθως εκδίδεται η άδεια κυνηγού. Σε ερώτηση του SigmaLive για την ανανέωση της άδειας και αν απαιτείται εκ νέου ιατρική εξέταση, ο κ. Γιατρού ανέφερε ότι αν δεν υπάρχει σχετική καταγγελία ότι κάποιος αντιμετωπίζει ψυχικά ή άλλου είδους ζητήματα, τότε προχωρεί κανονικά η ανανέωση της άδειας. Χωρίς ειδοποίηση ότι σημειώθηκε κάποιο συμβάν, δεν υπάρχει ακύρωση της άδειας.

Τι γίνεται με τις υπόλοιπες υπηρεσίες

Το SigmaLive συνομίλησε και με τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας, οι οποίες ξεκαθάρισαν ότι οι λειτουργοί ενημερώνουν την Αστυνομία μόνο στην περίπτωση που εντοπίσουν ότι υπάρχουν θέματα. Αν εντοπίσουν απειλή, τότε ενημερώνουν τις Αρχές.

Τον περασμένο Οκτώβριο το Υπουργικό ενέκρινε πρόταση του Υπουργείου Δικαιοσύνης για τροποποίηση τού περί Πυροβόλων και μη Πυροβόλων όπλων Νόμου του 2019. Η τροποποίηση αφορά τον έλεγχο της απόκτησης και κατοχής πυροβόλων όπλων, η οποία θεσπίζει αυστηρότερους κανόνες για βελτίωση της ιχνηλασιμότητας πυροβόλων όπλων και των ουσιωδών συστατικών μερών τους, κανόνες για αποτελεσματική ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ οπλοπωλών και Αστυνομίας, ενώ για πιο επικίνδυνα όπλα θεσπίζονται ακόμη πιο αυστηρά κριτήρια κατοχής και όροι φύλαξης και μεταφοράς.

Στο τροποποιητικό νομοσχέδιο εντάσσονται, επίσης, θέματα εθνικής πολιτικής, όπως η απομάκρυνση όπλων από άτομα, τα οποία παρουσιάζουν βίαιη συμπεριφορά στην οικογένεια. Περαιτέρω, έχει ληφθεί πρόνοια να μην εκδίδεται άδεια απόκτησης, κατοχής, μεταφοράς οποιασδήποτε κατηγορίας πυροβόλου όπλου σε πρόσωπο που έχει νόμιμα απαλλαγεί από την εκπλήρωση των στρατιωτικών του υποχρεώσεων ή έχει τύχει αναβολής εκπλήρωσής τους δυνάμει του περί Εθνικής Φρουράς Νόμου για λόγους ψυχικής υγείας καθώς και σε πρόσωπο που του έχει απαγορευθεί το δικαίωμα να κατέχει ή να χρησιμοποιεί πυροβόλο όπλο από το Συμβούλιο Αποφυλάκισης Κρατουμένων επ’ αδεία σύμφωνα με το άρθρο 14(4) του περί Φυλακών Νόμου.

Οι τραγωδίες της οπλοκατοχής

Το χθεσινό περιστατικό έληξε μεν αναίμακτα, ωστόσο κανείς δεν ξεχνά τις τραγωδίες που συγκλόνισαν την Κύπρο και είχαν φόντο την οπλοκατοχή.

Η τραγωδία της Παραμύθας

Συγκλονισμένη ήταν η κοινότητα της Παραμύθας πριν από ένα χρόνο, όταν πατέρας πυροβόλησε σχεδόν εξ επαφής τον 19χρονο στρατιώτη γιο του, με το κυνηγετικό του όπλο. Τα συνεχιζόμενα οικονομικά προβλήματα που αντιμετώπιζε η οικογένεια Θεμιστοκλέους οδήγησαν στην ανείπωτη τραγωδία, με θύμα τον 19χρονο Οδυσσέα Θεμιστοκλέους και θύτη τον 67χρονο πατέρα. Ο πατέρας νοσηλεύτηκε στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας σε κρίσιμη κατάσταση, μετά από απανωτά χτυπήματα που δέχθηκε με το φονικό όπλο, από τον μεγαλύτερο γιο του, ο οποίος βρισκόταν σε κατάσταση πανικού, βλέποντας τον αδελφό του σε λίμνη αίματος, νεκρό. Τότε είχε κινητοποιηθεί και η Συμβουλευτική Επιτροπή για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας στην Οικογένεια, η οποία σε σχετική ανακοίνωσή της ανέφερε ότι «η βία στην οικογένεια αποτελεί ποινικό αδίκημα, και καλούνται οι πολίτες καθώς και τα κοντινά πρόσωπα των θυμάτων που είναι γνώστες του προβλήματος να καταγγέλλουν αυτά τα περιστατικά για να μη φτάνουμε στο σημείο να θρηνούμε θύματα».

Η οικογενειακή τραγωδία του Στροβόλου

Το ειδεχθές έγκλημα που σημειώθηκε στον Στρόβολο είχε προκαλέσει συγκλονισμό. Πατέρας, ενώ περίμενε να παραλάβει τα παιδιά του από την εν διαστάσει σύζυγό του, σε κατάσταση αμόκ όπλισε το στρατιωτικό τυφέκιό του, τύπου G3, και κινήθηκε απειλητικά προς το μέρος τους. Αφού πρώτα πυροβόλησε εν ψυχρώ την πρώην σύζυγό του, τα παιδιά του έντρομα προσπάθησαν να διαφύγουν. Η 9χρονη κόρη του δεν γλίτωσε από τη μανία του και, αφού την ακινητοποίησε, την πυροβόλησε εν ψυχρώ. Σφαίρες από τον πατέρα δέχθηκε και ο 14χρονος τότε γιος του. Ο 41χρονος σε κατάσταση πλήρους αμόκ έγινε αυτόχειρας και έδωσε τέλος στο μισάωρο του τρόμου.

Το στυγερό έγκλημα του Κόρνου

Αύγουστος του 2014 και στην κοινότητα του Κόρνου γράφεται ένας ακόμη τραγικός οικογενειακός επίλογος. Θύτης ένας 35χρονος, ο οποίος μετέβη στο σπίτι της εν διαστάσει συζύγου του προκειμένου να παραλάβει τα δυο του παιδιά για την προγραμματισμένη τους συνάντηση.

Αφορμή να οπλίσει το κυνηγετικό του όπλο, το οποίο είχε κρύψει στο αμάξι, ήταν η άρνηση αρχικά των παιδιών του αλλά και της πρώην γυναίκας του στη συνέχεια, να τον ακολουθήσει στο αμάξι. Ο 35χρονος δεν άργησε να οπλίσει και να πυροβολήσει εν ψυχρώ τη γυναίκα του μπροστά στα έντρομα βλέμματα των συγγενών της και, λίγη ώρα μετά, έδωσε τέλος στη ζωή του σε παρακείμενο χωράφι.

Τότε που άρχισε η συζήτηση για αλλαγή νομοθεσίας

Ήταν Οκτώβριος του 2016 όταν άνοιγε εκ νέου η συζήτηση για την οπλοκατοχή, που οδήγησε στη δημιουργία πολυθεματικής ομάδας για συζήτηση του ζητήματος και ρύθμιση των όποιων αδυναμιών.

Τότε είχαν αποφασιστεί τα εξής:

- Οι λειτουργοί Κοινωνικών Υπηρεσιών να ενημερώνουν την Αστυνομία για ευρήματά τους που σχετίζονται με περιπτώσεις βίας στην οικογένεια και τυχόν σύνδεσή τους με οπλοκατοχή.

- Οι λειτουργοί Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας, οι ιδιώτες ψυχίατροι και τα μέλη του Συνδέσμου Ψυχολόγων να ενημερώνουν την Αστυνομία για πρόσωπα που παρουσιάζουν βίαιη συμπεριφορά ή ψυχολογικά προβλήματα και είναι κάτοχοι όπλου.

- Η Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας να ενημερώνει την Αστυνομία για πρόσωπα που εντοπίζει κατά τη διάρκεια ελέγχων και παρουσιάζουν βίαιη συμπεριφορά ή απειλούν με τη χρήση όπλου.

- Οι Αρχές Τοπικής αυτοδιοίκησης να ενημερώνουν την Αστυνομία για κατοίκους της κοινότητάς τους που επιδεικνύουν επιθετική συμπεριφορά, όπως χρήση ή απειλή χρήσης βίας ή κρίνονται προβληματικοί ή επικίνδυνοι για την οικογένειά τους ή για άλλα άτομα.

- Όταν απαιτείται, σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία, η μεταβίβαση κατοχής όπλου σε άλλο πρόσωπο, τότε να εξαιρούνται από τη μεταβίβαση πρόσωπα πρώτου και δεύτερου βαθμού συγγένειας που διαμένουν στην ίδια οικία.

- Κάθε εμπλεκόμενη κρατική υπηρεσία ή ιδιωτικός φορέας να καθορίσει λειτουργό ως σύνδεσμο - σημείο επαφής για καλύτερο συντονισμό και ταχεία ενημέρωση - αντίδραση.