Τακτικά παίγνια εν τη απουσία ουσίας

Με όπλα άμυνας, που θα τους… αγοράσουν χρόνο μέχρι η Τουρκία να επιδείξει καλή θέληση (αν ποτέ το πράξει), οδηγούνται στην τριμερή, που υποβιβάστηκε σε άτυπη συνάντηση και που θα έχει στην ατζέντα το γενικόλογο «συζήτηση για τα επόμενα βήματα», Πρόεδρος Αναστασιάδης και Μουσταφά Ακιντζί.

Όσο άξαφνα εισέβαλαν στην ορολογία του Κυπριακού οι «όροι αναφοράς», άλλο τόσο άξαφνα φαίνεται να εγκαταλείπονται, επί του παρόντος, λόγω, τι άλλο; Τουρκικών απαιτήσεων. Και ας μην αφορά αυτό τον Μουσταφά Ακιντζί, που πληροφορίες τον θέλουν να επιζητεί, όσο τίποτα άλλο μια συμφωνία επί όρων αναφοράς, γιατί θεωρεί ότι έτσι θα ρίξει την μπάλα στον τουρκικό στρατόπεδο, με το οποίο έχουν… σπάσει τα ποτήρια τους εδώ και καιρό.

Παρά ταύτα, τόσο η έκθεση του Γενικού Γραμματέα που κυκλοφόρησε την Παρασκευή, όσο και τα σημειώματα ενεργειών Αναστασιάδη – Ακιντζί που επισυνάφθηκαν, κατ’ απαίτησιν του Συμβουλίου Ασφαλείας, αναδεικνύουν το ανώφελο της τριμερούς, σφραγίζοντας την ίδια ώρα τις εκ διαμέτρου αντίθετες οπτικές των δύο πλευρών, όχι μόνο για την ουσία του Κυπριακού, αλλά και για τις τουρκικές παρανομίες στην ΑΟΖ, που όπως ξεκαθαρίζεται από τη Λευκωσία, δεν επιτρέπουν καμία επανέναρξη συνομιλιών. «Πού ήσουν, πουθενά» λέει μια λαϊκή θυμοσοφία και ταιριάζει γάντι στις παρούσες συνθήκες του Κυπριακού.

Βλέπουν αλλού…

Προς επίρρωση των πιο πάνω είναι επαρκές για έναν ανεξάρτητο παρατηρητή να διαβάσει και, αν έχει όρεξη, να μελετήσει τα σημειώματα των δύο ηγετών προς το Συμβούλιο Ασφαλείας σε σχέση με το πώς βλέπουν τα πράγματα τώρα, αλλά και τον δρόμο προς τα εμπρός.

Αβίαστα προκύπτει το συμπέρασμα ότι οι δύο πλευρές έχουν, και το αποδεικνύουν πλέον και γραπτώς, στο κορυφαίο σώμα της διεθνούς κοινότητας, εκ διαμέτρου αντίθετες προσεγγίσεις και οράματα.

Συγκεκριμένα, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης χαρακτηρίζει απόλυτη προτεραιότητα για την ε/κ πλευρά την προσπάθεια μετεξέλιξης της Κυπριακής Δημοκρατίας σε μια Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία με πολιτική ισότητα.

Ακολούθως, αναφέρεται στις διαπραγματεύσεις του Κραν Μοντανά, στο σημείο που παρουσιάστηκε η εμπλοκή, καθώς και στη νέα πρωτοβουλία που ανέλαβε η Τζέιν Χολ Λουτ για συνομολόγηση των όρων αναφοράς.

Παρουσιάζει περαιτέρω, με τρόπο αναλυτικό, τους παράγοντες που εμποδίζουν την επανέναρξη των συνομιλιών, όπως είναι οι τουρκικές παραβιάσεις στην Κυπριακή ΑΟΖ, οι προθέσεις της τ/κ πλευράς για άνοιγμα της περίκλειστης πόλης των Βαρωσίων και οι παραβιάσεις του τουρκικού στρατού επί του εδάφους.

Τέλος, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης εκφράζει σαφέστατα την ετοιμότητά του να συνεργαστεί με τον ΓΓ και με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη στις 25 Νοεμβρίου (Τριμερής στο Βερολίνο), ώστε να γίνει το αποφασιστικό βήμα για την επανέναρξη ουσιαστικών διαπραγματεύσεων, μέσω των όρων αναφοράς. Και είναι πέρα από ξεκάθαρο ότι η ρητορική του είναι πλέον αυστηρή για την Τουρκία, αλλά την ίδια ώρα διατηρεί ένα εποικοδομητικό κλίμα για τον κ. Ακιντζί. Κάτι βεβαίως που δεν έκανε ο κατοχικός ηγέτης στο δικό του σημείωμα, το οποίο μετέτρεψε σε μνημείο blame game.

Από την πλευρά του, ο κ. Ακιντζί στην επιστολή του θέτει ορισμένες προϋποθέσεις για τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων, τονίζοντας ότι η συνομολόγηση των όρων αναφοράς δεν θα πρέπει να αφήνει οποιοδήποτε περιθώριο για διαφορετικές ερμηνείες ως προς τον επιδιωκόμενο στόχο. Μεταξύ άλλων, αναφέρεται εκτενώς στα διάφορα ΜΟΕ που έχουν αναληφθεί και στην πρόοδο των διαφόρων τεχνικών επιτροπών. Για το θέμα του φυσικού αερίου, η έκθεση της τ/κ πλευράς εμμένει στην πρόταση Ακιντζί για σύσταση κοινής επιτροπής και μηχανισμού διαχείρισης των φυσικών πόρων. Και το θέτει με τρόπο εκβιαστικό, ότι δηλαδή αν δεν, τότε θα συνεχιστούν οι εντάσεις.

Μη μου άπτου ο ΓΓ ΟΗΕ

Από πλευράς του πάντως ο Αντόνιο Γκουτέρες θεωρεί «τις προοπτικές για επανάληψη των διαπραγματεύσεων αβέβαιες» και εκτιμά ότι οι τεχνικές επιτροπές μπορούν να αποτελέσουν σημαντικό μέσο για την προσέγγιση των δύο κοινοτήτων, την εφαρμογή πρακτικών και αντικειμενικών δικοινοτικών πρωτοβουλιών και την κινητοποίηση της υποστήριξης για αυξημένο διάλογο.

«Από την άποψη αυτή», σημειώνει, «έχω παρατηρήσει περαιτέρω σημάδια αναζωογόνησης των τεχνικών επιτροπών, όπως καταδεικνύουν οι αυξημένες δραστηριότητες και πρωτοβουλίες που καταγράφηκαν κατά την περίοδο αναφοράς, και ελπίζω να δω μεγαλύτερη πρόοδο κατά την προσεχή περίοδο».

Παρότι υπογραμμίζει τη σπουδαιότητα του έργου των τεχνικών επιτροπών και τον θετικό αντίκτυπο των μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο κοινοτήτων, ο Γενικός Γραμματέας εκφράζει την πεποίθηση ότι «μόνο μια πραγματική πρόοδος προς την κατεύθυνση της επιστροφής στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, μεταξύ άλλων μέσω μιας συμφωνίας επί των όρων αναφοράς, θα σημαδέψει μια πορεία προς μια συνολική διευθέτηση και θα καθησυχάσει και τους Κύπριους και τη διεθνή κοινότητα, πως οι προοπτικές της διαδικασίας παραμένουν πραγματικά ζωντανές».

Καταθέτει την εντολή της η Λουτ;

Προβληματισμό, ό,τι και να λέγεται δημόσια, προκάλεσε στο Προεδρικό η στάση της Τζέιν Χολ Λουτ, στην τηλεδιάσκεψη με τους διαπραγματευτές, πριν βεβαίως από τις χθεσινές επαφές με τους δύο ηγέτες (δεν είχαμε το αποτέλεσμα την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές). Κι αυτό γιατί έδειξε να κρύβει στο συρτάρι τους περιβόητους όρους αναφοράς, μετά από έξι στη σειρά αποστολές της στο νησί και τιτάνια προσπάθεια κατάληξης, που «τούμπαρε» αποκλειστικά και μόνο στην τουρκική πλευρά. Η στάση της να μην επιμένει στην ανάγκη κατάληξης στους όρους αναφοράς μπορεί εύκολα να ερμηνευτεί και ως αποδοχή ήττας ή και αποτυχίας. Σε σημείο μάλιστα που κάποιοι ορθώς άρχισαν να διερωτώνται ποιον επιπλέον ρόλο μπορεί να παίξει στο Κυπριακό.