Έτοιμες να παραδώσουν τα ηνία στην επόμενη γενιά οι οικογενειακές επιχειρήσεις

Αναμφίβολα, με περισσότερες από 15 εκατομμύρια οικογενειακές επιχειρήσεις να παρέχουν πάνω από 60 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στον ιδιωτικό τομέα στην Ευρώπη, οι οικογενειακές επιχειρήσεις είναι από τα σημαντικότερα γρανάζια της ευρωπαϊκής οικονομίας. Στις πλείστες χώρες, μάλιστα, αντιπροσωπεύουν μέχρι και το 90% των επιχειρήσεων. Όπως όλες οι επιχειρήσεις, οι ευρωπαϊκές οικογενειακές επιχειρήσεις θέλουν να βαδίζουν στον δρόμο της επιτυχίας, ώστε να υπάρξει συνέχεια από τις επόμενες γενεές. Γνωρίζοντας πως διαδραματίζουν έναν τόσο σημαντικό ρόλο στην ευρωπαϊκή οικονομία, οι οικογενειακές επιχειρήσεις δρουν συλλογικά για να βεβαιωθούν πως οι κυβερνήσεις τους προσπαθούν - και πρέπει - να κάνουν περισσότερα για να τις βοηθήσουν να πετύχουν.

Ανέκαθεν, η φύση των οικογενειακών επιχειρήσεων ήταν διαφορετική από μία μη οικογενειακή επιχείρηση. Απαιτεί - πάντοτε και ανάλογα με κάθε περίπτωση ξεχωριστά - μία διαφορετική προσέγγιση, που λαμβάνει υπόψη το τρίπτυχο οικογένεια, επιχείρηση και ιδιοκτησία. Κατανοώντας τις σύγχρονες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι οικογενειακές επιχειρήσεις, η KPMG στοχεύει στο να λαμβάνει μια σειρά από μέτρα, που σκοπό έχουν την υποστήριξη των ειδικών αναγκών που προκύπτουν. Γι’ αυτόν τον λόγο έχει σχεδιάσει ένα διεθνές δίκτυο αφιερωμένο στο να προσφέρει πληροφορίες και συμβουλές σε οικογενειακές επιχειρήσεις.

Στο πλαίσιο υποστήριξης αυτής της προσπάθειας, η European Family Business (EFB) και η KPMG διεξήγαγαν την ετήσια έρευνά τους «Ευρωβαρόμετρο Οικογενειακών Επιχειρήσεων 2019», που έλαβε πάνω από 1.600 απαντήσεις από επικεφαλής ευρωπαϊκών οικογενειακών επιχειρήσεων σε όλη την Ευρώπη. Μέσα από την καταγραφή και ανάλυση των τάσεων στον τομέα των οικογενειακών επιχειρήσεων εξάγονται σημαντικά συμπεράσματα, που αν αξιοποιηθούν σωστά από τις οικογενειακές επιχειρήσεις, θα τις οδηγήσουν με ασφάλεια στον δρόμο της ανάπτυξης, ευρωστίας και καινοτομίας.

Το 2019 αποτέλεσε μια θετική χρονιά για πολλές οικογενειακές επιχειρήσεις, με την πλειοψηφία των ερωτηθέντων να αναφέρουν θετικά αποτελέσματα. 62% των επικεφαλής των ευρωπαϊκών οικογενειακών επιχειρήσεων δήλωσαν πως εμπιστεύονται τη μελλοντική προοπτική της επιχείρησής τους για τους επόμενους 12 μήνες. Οι ευρωπαϊκές οικογενειακές επιχειρήσεις φέτος ανέφεραν ως κύριες προτεραιότητές τους την καινοτομία, την κατάρτιση και την εκπαίδευση, καθώς και τη διαφοροποίηση, ενώ αναγνώρισαν ως σημαντικές προκλήσεις τον «πόλεμο για απόκτηση ταλέντων», τη μείωση της κερδοφορίας και το αυξημένο εποπτικό περιβάλλον.

Μετά από αρκετά χρόνια βελτίωσης των οικονομικών αποτελεσμάτων, οι επικεφαλής των ευρωπαϊκών οικογενειακών επιχειρήσεων ατενίζουν το μέλλον με αισιοδοξία και αναζητούν νέους τρόπους για να αξιοποιήσουν τη δυναμική της επιτυχίας τους. Από τις επιχειρήσεις που συμμετείχαν στην έρευνα, το 59% ανέφεραν αύξηση του κύκλου εργασιών κατά το προηγούμενο έτος, ενώ το 28% ανέφεραν πως ο κύκλος εργασιών της επιχείρησής τους παρέμεινε σταθερός. Μια από τις βασικές στρατηγικές που αναδείχθηκαν στον δρόμο προς επίτευξη της ανάπτυξης είναι η ενσωμάτωση της καινοτομίας. Το 72% ανέφεραν ότι η καινοτομία αποτελεί βασική προτεραιότητα για τα επόμενα 2 χρόνια, μαζί με την εκπαίδευση και κατάρτιση του εργατικού δυναμικού (64%) και τη διαφοροποίηση (50%). Το 37% των ερωτηθέντων ανέφεραν πως αυξήθηκαν οι δραστηριότητές τους στο εξωτερικό τους τελευταίους 12 μήνες. «Ο πόλεμος για απόκτηση ταλέντων» αναδείχθηκε η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι οικογενειακές επιχειρήσεις (63% από 53% πέρσι). Άλλες σημαντικές προκλήσεις φέτος ήταν η μείωση της κερδοφορίας (62%), καθώς και το αυξημένο εποπτικό περιβάλλον (60%).

Το ζήτημα της διαδοχής αναμένεται να αποτελέσει ένα κρίσιμο θέμα για τις οικογενειακές επιχειρήσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη κατά τα επόμενα 5 με 10 χρόνια. Στη φετινή έρευνα, το 35% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι προτίθενται να μεταβιβάσουν την ιδιοκτησία της επιχείρησης στην επόμενη γενιά, ενώ το 33% σχεδιάζουν να μεταβιβάσουν και τις διοικητικές ευθύνες. Μόνο το 27% ανέφεραν ότι προτίθενται να μεταβιβάσουν μόνο ευθύνες εποπτείας, αποτυπώνοντας την τάση της προηγούμενης γενιάς για στενή παρακολούθηση της επιχείρησης για ένα χρονικό διάστημα, ακόμα και μετά τη διαδοχή. Ενώ το 84% των ερωτηθέντων δήλωσαν πως σήμερα ο Πρόεδρος ή ο Διευθύνων Σύμβουλος της επιχείρησης είναι μέλος της οικογένειας, μόνο το 62% πιστεύουν ότι ένα μέλος της οικογένειας θα συνεχίσει να κρατά αυτόν τον ρόλο μέσα στα επόμενα χρόνια.

Με την ανάληψη των καθηκόντων της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, οι οικογενειακές επιχειρήσεις της Ευρώπης αναμένουν να δουν τους πολιτικούς να ανάγουν το εμπόριο σε ύψιστη προτεραιότητα. Το 35% πιστεύουν ότι η βασική προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) πρέπει να είναι η ολοκλήρωση της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς, ενώ το 20% πιστεύουν ότι η κύρια προτεραιότητα της ΕΕ πρέπει να είναι η ανάληψη ηγετικού ρόλου στην προώθηση του ελεύθερου εμπορίου. Άλλες προτεινόμενες προτεραιότητες που τέθηκαν από τις ευρωπαϊκές οικογενειακές επιχειρήσεις αφορούν το εκπαιδευτικό σύστημα, που χρειάζεται να προσαρμοστεί ώστε να προετοιμάζει ορθά τους φοιτητές της Ευρώπης για τις μελλοντικές θέσεις εργασίας, την κλιματική αλλαγή και τη δημιουργία εποπτικού πλαισίου για την ψηφιακή οικονομία.

Γενικά, το Ευρωβαρόμετρο αποτύπωσε πως οι βελτιωμένες οικονομικές συνθήκες και οι επενδύσεις στην καινοτομία αποδίδουν. Εάν οι ευρωπαϊκές οικογενειακές επιχειρήσεις συνεχίσουν να βρίσκουν λύσεις στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν και να στελεχώνονται με ταλέντα, η ανάπτυξή τους θα μετουσιώνεται σε μια λαμπρή προοπτική για το μέλλον. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι ζωτικής σημασίας να αποτείνονται σε ένα σύμβουλο οικογενειακών επιχειρήσεων για παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών στήριξης στη διοικητική τους λειτουργία, χωρίς να νιώθουν ότι «εισβάλλει» στον προσωπικό-οικογενειακό τους χώρο.

*Διοικητικός Σύμβουλος, Επικεφαλής Οικογενειακών Επιχειρήσεων, KPMG Limited