Τα παίζει όλα για όλα ο Ταγίπ

Νέα τετελεσμένα στην Ανατολική Μεσόγειο και Αιγαίο σε βάρος της Ελλάδας και της Κυπριακής Δημοκρατίας επιχειρεί να δημιουργήσει η Άγκυρα λίγες ημέρες μετά την τριμερή στο Βερολίνο, καταθέτοντας για πρώτη φορά συγκεκριμένες συντεταγμένες στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών με περιοχές που η Τουρκία θεωρεί μονομερώς ότι ορίζονται οι τουρκικές θαλάσσιες ζώνες και η τουρκική υφαλοκρηπίδα. Την ίδια ώρα η Τουρκία και η κυβέρνηση της Λιβύης έχουν υπογράψει την περασμένη Πέμπτη μνημόνιο συναντίληψης για τα θαλάσσια σύνορα στη Μεσόγειο Θάλασσα, καθώς και συμφωνία για ενισχυμένη ασφάλεια και στρατιωτική συνεργασία. Για την επικινδυνότητα μιας τέτοιας κίνησης η «Σημερινή» προειδοποιούσε σε άρθρο με τίτλο «Στη Λιβύη κρίνεται η τύχη της ΑΟΖ», από τις 7 Ιουλίου. Σε αυτό το πλαίσιο, η «Σημερινή» στις 17 Νοεμβρίου με άρθρο «Το Μανιφέστο της Γαλάζιας Πατρίδας» παρουσίασε το βιβλίο του αρχιτέκτονα των τουρκικών σχεδιασμών, Επιτελάρχη της τουρκικής Διοίκησης Ναυτικών Δυνάμεων (Τ/ΓΕΝ), Υποναύαρχου Τζιχάτ Γιαϊτζί, με τίτλο «Η Λιβύη είναι γείτονας της Τουρκίας από τη Θάλασσα».

Σε γεωπολιτικό επίπεδο η παρούσα Κυβέρνηση της Λιβύης δεν ελέγχει τα ανατολικά παράλια της χώρας, με τα οποία η Άγκυρα ισχυρίζεται ότι διαθέτει συνορεύουσα υφαλοκρηπίδα. Την περιοχή εκείνη αντιθέτως ελέγχει ο στρατηγός Χατφάρ, τον οποίο υποστηρίζουν η Αίγυπτος, η Ρωσία και τα Εμιράτα. Επομένως, η αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Λιβύης ενδεχομένως να ζητήσει κι επισήμως τη βοήθεια της Τουρκίας στη βάση αυτού του μνημονίου, δίνοντας στον τουρκικό πολεμικό στόλο την άδεια να ελέγχει τη λιβυκή θάλασσα νοτίως της Κρήτης.

Η νομική διάσταση της Συμφωνίας

Σχολιάζοντας στην εφημερίδα «Σημερινή» το μνημόνιο συναντίληψης μεταξύ Τουρκίας-Λιβύης, ο Διδάκτορας Διεθνούς Δικαίου και ειδικός στο Δίκαιο της Θάλασσας Νικόλας Ιωαννίδης εξήγησε πως, με βάση τη Σύμβαση της Βιέννης για το Δίκαιο των Συνθηκών (1961), η βασική νομική αρχή που διέπει ένα τέτοιο μνημόνιο μπορεί να είναι δεσμευτική. Εξαρτάται, φυσικά, όπως εξήγησε, από το λεκτικό που χρησιμοποιήθηκε στο εν λόγω μνημόνιο συναντίληψης, το οποίο δεν γνωρίζουμε.

«Ακόμη όμως και να είναι δεσμευτικό, θα πρέπει μετά να γίνει μια συμφωνία που δεσμεύει τα δυο συμβαλλόμενα κατ’ αρχήν μέρη. Για να έχει ισχύ έναντι όλων μια συμφωνία οριοθέτησης, πρέπει μόνο τα δυο αυτά μέρη να έχουν δικαιοδοσία στη συγκεκριμένη περιοχή που οροθετείται. Εάν έχει ένα τρίτο κράτος δικαιοδοσία εκεί (όπως συμβαίνει στη συγκεκριμένη περίπτωση με την Ελλάδα και πιθανώς την Αίγυπτο), τότε η συμφωνία δεν έχει ισχύ για άλλα κράτη», είπε.

«Η προσπάθεια σύγκλισης ενεργειακών και γεωπολιτικών συμφερόντων μεταξύ της Αιγύπτου, του Ισραήλ, της Ελλάδας και της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία έχει την ευνοϊκή αντιμετώπιση από τις ΗΠΑ, υπήρξε ο καθοριστικός εκείνος παράγοντας που ώθησε την Άγκυρα να περάσει τους τελευταίους μήνες στην αντεπίθεση. Ο κ. Levent Yılmaz, ακαδημαϊκός της Τουρκικής Αστυνομικής Ακαδημίας, δήλωσε στη Sabah ότι η Τουρκία πρέπει να προστατεύσει τα δικαιώματά της ήρεμα και να συνεχίσει την προληπτική εξωτερική πολιτική της, αντί να λαμβάνει αντιδραστικές προσεγγίσεις».

Ο αγωγός από Κύπρο

Υπογραμμίζοντας ότι η Άγκυρα έχει ενισχύσει τη ναυτική της δέσμευση στην Ανατολική Μεσόγειο με νέα ναυτικά γυμνάσια, όπως η «Γαλάζια Πατρίδα», ο Yılmaz δήλωσε ότι η τουρκική κυβέρνηση έχει ήδη δείξει την αποφασιστικότητά της να προστατεύσει τα συμφέροντά της και τώρα πρέπει να διατηρήσει την πλεονεκτική θέση της, ενώ «τα αποθέματα πιθανότατα να μεταφερθούν από τουρκικό έδαφος». Αυτή ήταν και η σκοπιμότητα του πρωτοσέλιδου της τουρκικής εφημερίδας «Μιλιέτ», ημερομηνίας 22 Νοεμβρίου, με τίτλο «Αγωγός φυσικού αερίου στην ‘‘τδβκ’’», που υποστηρίζει ότι η Τουρκία και το ψευδοκράτος ετοιμάζονται για το επόμενο σημαντικό βήμα, που είναι η μεταφορά αερίου της Μεσογείου στην Τουρκία μέσω Κύπρου.

«Είναι ένας τρόπος με την πιο εφικτή διέλευση. Υπάρχουν μερικά μη πρακτικά σχέδια, όπως η χρήση των ελληνικών νησιών και της Ιταλίας για την παράδοση φυσικού αερίου, αλλά οι ιδρυτές αυτών των ιδεών γνωρίζουν πολύ καλά τη βιωσιμότητά τους», ανέφερε ο ίδιος, επιχειρώντας να αποδομήσει την ιδέα κατασκευής του αγωγού East Med, μεταξύ Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας-Ισραήλ.

Υπενθυμίζεται πως η λιβανέζικη κυβέρνηση συμφώνησε με την κοινοπραξία της γαλλικής Total, της ιταλικής Eni και της ρωσικής Novatek να ξεκινήσει γεωτρήσεις τον Δεκέμβριο από τις ακτές βόρεια της Βηρυτού. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, οι εταιρείες ετοιμάζονται να ξεκινήσουν τη γεώτρηση τον Ιανουάριο του 2020, στο μπλοκ 9, το οποίο είναι ένα από τα δύο μπλοκ που περιέχουν αμφισβητούμενα ύδατα με το Τελ Αβίβ. Τη γεώτρηση θα εκτελέσει το γεωτρύπανο Tungsten Explorer, το οποίο μετά αναμένεται να έρθει στην Κυπριακή ΑΟΖ, στο θαλασσοτεμάχιο 6.

Για την περίπτωση του Λιβάνου, αναλυτές εκτιμούν ότι κοιτάσματα που πιθανόν να εξευρεθούν μπορεί να βοηθήσουν στην ικανοποίηση της εγχώριας ζήτησης και έτσι να μετριάσουν τα δεινά της οικονομίας του Λιβάνου, η οποία έχει καταστραφεί εδώ και δεκαετίες λόγω πολέμων και εσωτερικών συγκρούσεων και επίσης θα μπορούσαν να δημιουργήσουν μια ευκαιρία για εξαγωγή.

Ανοίγματα στον Λίβανο

Σε αυτό το πλαίσιο, η Sabah αναφέρει πως η Τουρκία, μια άλλη χώρα που οι διάφοροι παράγοντες προσπάθησαν να γκρεμίσουν όπως τον Λίβανο, αναδεικνύεται ως υποψήφια για πιθανή συνεργασία για τον Λίβανο σε ενεργειακό επίπεδο.

Ο Nader Ghazal, σύμβουλος του πρώην πρωθυπουργού του Λιβάνου, Saad Hariri, δήλωσε στην τουρκική εφημερίδα ότι η Τουρκία και ο Λίβανος έχουν καλή οικονομική σχέση και αυτή η συνεργασία μπορεί επίσης να επεκταθεί στο θέμα του φυσικού αερίου. «Λαμβάνοντας υπόψη τις δυνατότητες και την τεχνολογία που διαθέτει η Τουρκία για γεώτρηση και εξερεύνηση, καθώς και για τη διανομή φυσικού αερίου, πιστεύω ότι μπορούμε να έχουμε μια καλή συμφωνία, η οποία θα είναι πολύ σημαντική για εμάς», δήλωσε ο Γκάζαλ.

Σχετικά με το θέμα, ο Yılmaz είπε ότι η Τουρκία πρέπει να εντείνει τον διάλογο με οποιουσδήποτε σχετικούς διεθνείς οργανισμούς και να αναπτύξει συνεργασία με περιφερειακές χώρες όπως ο Λίβανος και η Λιβύη.