Τριμερής: Προοπτικές, κίνδυνοι και μετατοπίσεις

Αμφιλογιών το ανάγνωσμα… Τι αφήνει πίσω της η περιλάλητη Τριμερής του Βερολίνου, ως παρακαταθήκη στη βαλτωμένη διαδικασία του Κυπριακού;

Αποτελεί ένα ουσιαστικό βήμα προς τα εμπρός, διανοίγοντας την προοπτική μιας ουσιαστικής διαπραγμάτευσης, ή δίνει, απλώς, παράταση σε μια θνήσκουσα διαδικασία, οι προοπτικές ζωής της οποίας εξαρτώνται εξολοκλήρου από τις ορέξεις του Ρ. Τ. Ερντογάν και της Άγκυρας;

Ποιος ο ρόλος του ΓΓ των ΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, και γενικότερα του διεθνούς οργανισμού στην υπό μεθόδευση εξέλιξη και τι θα πρέπει να αναμένεται εφεξής;

Ποιες οι ζημίες και ποια τα οφέλη, και για ποιους, από τα αποτελέσματα της συνάντησης στο Βερολίνο; Το ανακοινωθέν του ΓΓ των ΗΕ «κωδικοποιεί» άλλη μια υποχώρηση της ε/κ πλευράς ή αποκρυσταλλώνει μια στάση ίσων αποστάσεων, εκ μέρους του επικεφαλής του ΟΗΕ, έναντι των δύο πλευρών;

Πώς επιδρά, εν τέλει, το επιγενόμενο της συνάντησης στο διαπραγματευτικό κεκτημένο και στους υπό διαμόρφωση συσχετισμούς, μετά και την επίταση των τουρκικών προκλήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ.

Μιλούν στη «Σ» ο καθηγητής πολιτικής Οικονομίας και πρόεδρος του Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων του πανεπιστημίου Λευκωσίας, Ανδρέας Θεοφάνους, και ο δικηγόρος, Γιώργος Κολοκασίδης, αποτιμώντας τα αποτελέσματα της Τριμερούς, μέσα στα γεωπολιτικά συμφραζόμενα της συγκυρίας.

Ανδρέας Θεοφάνους: Ανάγκη ενός νέου

ολοκληρωμένου αφηγήματος

Προφανώς, εδώ και πολλούς μήνες, ο στόχος των ΗΕ ήταν η καταγραφή και συνομολόγηση όρων αναφοράς, για επανέναρξη της ουσιαστικής διαδικασίας διαπραγμάτευσης.

Αυτό, όπως είδαμε, δεν κατέστη δυνατό. Κύρια αιτία γι’ αυτήν την εξέλιξη είναι ο, χωρίς όρια, μαξιμαλισμός της τουρκικής πλευράς.

Η Άγκυρα, είναι πασίδηλον, επιδιώκει και προσπαθεί να κατοχυρώσει, εκ των προτέρων, πράγματα, τα οποία θα έπρεπε να αποτελούν αντικείμενο της ίδιας της διαπραγμάτευσης, θέλει, με άλλα λόγια, να φτάσει σ’ ένα σχεδιάγραμμα λύσης τουρκικών προδιαγραφών, προτού υπεισέλθουμε στην ουσιαστική συζήτηση. Και είναι επίσης προφανές ότι υπήρξε συγκεκριμένη μεθόδευση για το χρονικό διάστημα των συναντήσεων.

Εκτίμησή μου είναι ότι κλείνει ο κύκλος της παρούσας διαδικασίας, όπως τη γνωρίσαμε όλα αυτά τα χρόνια.

Τα Ηνωμένα Έθνη εμφανίζονται να έχουν μια ουδέτερη στάση, παρότι το διαπραγματευτικό κεκτημένο μετατοπίζεται σταθερά προς τις τουρκικές θέσεις, κάτι που θα έπρεπε να προβληματίζει την πλευρά μας σοβαρά.

Στρατηγικός στόχος της Άγκυρας είναι η γεωπολιτική ηγεμονία στην Ανατολική Μεσόγειο και η ανάδειξή της στον κυρίαρχο ενεργειακό παίκτη στην περιοχή. Ως εκ τούτου, ο γεωπολιτικός, γεωστρατηγικός και οικονομικός έλεγχος της Κύπρου αποτελεί παράγοντα εκ των ων ουκ άνευ για την ευόδωση αυτής της στόχευσης. Άρα, το Κυπριακό δεν είναι, σε καμιά περίπτωση, ένα δικοινοτικό πρόβλημα, ούτε η Τουρκία ενδιαφέρεται πραγματικά για τους Τουρκοκυπρίους, την ύπαρξη των οποίων φροντίζει να εργαλειοποιεί για την επίτευξη του συγκεκριμένου στόχου.

Όσον αφορά τη στάση της τ/κ ηγεσίας, θα έπρεπε ήδη να έχει γίνει κατανοητόν ότι, επί της ουσίας, ο Μουσταφά Ακιντζί δεν έχει καμία διαφορά από την Άγκυρα.

Την ίδια ώρα, η Τουρκία συνεχίζει τον υβριδικό πόλεμο εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας, ενώ συνεχίζει τις παράνομες ενέργειές της εντός της κυπριακής ΑΟΖ.

Από πλευράς της, η ΚΔ, αντί να τοποθετήσει το πρόβλημα στις πραγματικές του διαστάσεις, αρκείται στην προσπάθεια να μην της επιρριφθούν ευθύνες για το αδιέξοδο, προβαίνοντας σε συνεχείς υποχωρήσεις.

Στο σημείο αυτό, πρέπει να επισημανθεί η επικράτηση του τουρκικού αφηγήματος, ότι το Κυπριακό είναι ένα δικοινοτικό πρόβλημα, όπου οι Ελληνοκύπριοι νέμονται την Κυπριακή Δημοκρατία, τα θέλουν όλα και δεν λαμβάνουν υπ’ όψιν τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων.

Υπό αυτά τα δεδομένα, επιβάλλεται, κατά τη γνώμη μου, η διαμόρφωση ενός νέου ολοκληρωμένου αφηγήματος εκ μέρους της ε/κ πλευράς, που να επανασυνδέει το Κυπριακό με τα γεωπολιτικά του δεδομένα, να αναδεικνύει την κατοχή και την παρουσία των τουρκικών στρατευμάτων, τη συνεχιζόμενη προσβολή της κυπριακής ΑΟΖ εκ μέρους της Τουρκίας, πέρα από την απλή δικοινοτική διάσταση του προβλήματος.

Εν κατακλείδι, πρέπει η Λευκωσία να επιχειρήσει την «επανευρωπαϊκοποίηση» του Κυπριακού, αναδεικνύοντας τι σημαίνει για την Ευρωπαϊκή Ένωση αυτό το ζήτημα.

Είναι, λοιπόν, αδιαμφισβήτητο ότι η ακολουθούμενη για 45 χρόνια πολιτική έχει αποτύχει. Η πρόσφατη Τριμερής ήταν ένας ακόμη κρίκος στην αλυσίδα αυτής της αποτυχίας, δίνοντας, για άλλη μια φορά, παράταση σε μιαν αδιέξοδη διαδικασία.

Γιώργος Κολοκασίδης: Διανοίγεται

ένα πεδίο ελλοχευόντων κινδύνων

Φαίνεται ότι Κυπριακό μπαίνει, για άλλη μια φορά, στο ψυγείο, λόγω της στάσης της Τουρκίας. Δεν αποκλείεται, ωστόσο, ανά πάσα στιγμή να αναθερμανθεί το ζήτημα, αφού η Άγκυρα δηλώνει ότι, εάν διαμορφωθούν οι συμφέρουσες για την ίδια προϋποθέσεις, θα στηρίξει τη διαδικασία.

Και διαφαίνεται, επίσης, ότι υπάρχει πρόσκομμα για τη διαμόρφωση κοινής βάσης. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας απέσυρε, προσώρας, κάποιες επιφυλάξεις του, όσον αφορά κυρίως τα θέματα της εκ περιτροπής προεδρίας, της πολιτικής ισότητας κ.λπ., προκειμένου να προχωρήσει η διαδικασία, τις οποίες, ωστόσο, θα εγείρει, ενδεχομένως, σε κατοπινότερο στάδιο.

Αυτό, όμως, διανοίγει ένα πεδίο ελλοχευόντων κινδύνων, η διαχείριση των οποίων θα είναι δυσχερέστερη στη συνέχεια.

Δεν πρέπει να παραθεωρείται ότι ο κυπριακός λαός, στη συντριπτική πλειοψηφία του, απέρριψε αυτήν τη μορφή λύσης και όλα τα συμπαρομαρούντα της στο δημοψήφισμα του 2004 και θα πρέπει οι επιδιώξεις της πλευράς μας και οι χειρισμοί που θα τις στηρίξουν να διαφυλάσσουν την αντιστοίχιση αυτή με τη βούληση του λαού.

Πρέπει να αναμένεται, ωστόσο, ότι οι πιέσεις, προς την πλευρά μας, κυρίως, θα είναι έντονες για την επίτευξη προόδου, γι’ αυτό απαιτείται μια ολοκληρωμένη στρατηγική για το πού και πώς πορευόμαστε.

Παρ’ όλα αυτά, η πλευρά μας επιδεικνύει μια εμμονική προσήλωση στο περιβόητο πλαίσιο Γκουτέρες, το οποίο έχει μετατρέψει σε σημαία της πολιτικής της, μόνο και μόνο για τη διαφιλονικούμενη φράση του ΓΓ για μη μονομερή επενδυτικά δικαιώματα, αποδεχόμενη απαράδεκτες και επικίνδυνες θέσεις, τόσο στα θέματα της διακυβέρνησης, όσο και στα θέματα του περιουσιακού, του εδαφικού κ.ά.

Η διαδικασία, λοιπόν, έχει αποδειχθεί ότι αφήνει στο διάβα της πολλά αρνητικά για την ε/κ πλευρά, τα οποία, με την πάροδο του χρόνου, κατοχυρώνονται εις βάρος της, και μηδαμινά οφέλη, γεγονός που δυσχεραίνει ακόμη περισσότερο τις προσπάθειες για μια δίκαιη και σωστή επίλυση του κυπριακού προβλήματος.