Πεδίο μάχης (και πάλι) η παιδεία

Καζάνι που βράζει ήταν και το 2019 η παιδεία, αφού τα κατάλοιπα της μεγάλης κρίσης που ξέσπασε το 2018 ήταν πολλά και δεν κατέστη εφικτό να ξεπεραστούν. Η συζήτηση στην Μεικτή Επιτροπή Προσωπικού Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας (ΜΕΠΕΥ) που ξεκίνησε περί τα τέλη του 2018 μεταξύ των εκπαιδευτικών οργανώσεων και της Κυβέρνησης, έφτασε στο τέλος της περί τα μέσα έτους όταν οι δύο πλευρές κατέληξαν σε συμφωνία. Το μεγάλο, όμως, θέμα που επέφερε σωρεία αντιδράσεων και διαμαρτυριών από πλευράς καθηγητών αλλά και μαθητών το έτος που ετοιμαζόμαστε να αποχαιρετίσουμε ήταν οι πολύκροτες εξετάσεις ανά τετράμηνο που τέθηκαν για πρώτη φορά σε εφαρμογή.

Η συμφωνία στην ΜΕΠΕΥ

Ένα από τα μεγαλύτερα θέματα που συνέχισε και το 2019 να απασχολεί την Κυβέρνηση και κατ’ επέκτασιν την κοινωνία ήταν ο επίμαχος εξορθολογισμός των δαπανών της παιδείας, ο οποίος ήταν και η αφορμή για να ξεσπάσει το καλοκαίρι του 2019 η μεγάλη κρίση. Στην αρχή του έτους οι εκπαιδευτικές οργανώσεις διαμαρτύρονταν για την καθυστέρηση που υπήρχε κατά τη συζήτηση των επιμέρους θεμάτων του εξορθολογισμού στην ΜΕΠΕΥ. Κατηγορούσαν, μάλιστα, την Κυβέρνηση για κωλυσιεργία και απειλούσαν ακόμα και για τη λήψη δυναμικών μέτρων. Τελικά, μετά από τις έντονες αντιδράσεις των συνδικαλιστικών οργανώσεων, η συζήτηση στη ΜΕΠΕΥ έγινε πιο εντατική και συνεχίστηκε μέχρι και τα τέλη Μαΐου του 2019. Η μεγάλη κρίση κόπασε όταν οι δύο πλευρές κατέληξαν σε συμφωνία έξι σημείων που αφορούσαν μεταξύ άλλων την υπευθυνότητα τμήματος, τις απαλλαγές λόγω του βιολογικού παράγοντα, τη μείωση του διδακτικού χρόνου σε βοηθούς διευθυντές ανάλογα με τα χρόνια υπηρεσίας του και την άρση της κατάργησης των απαλλαγών των συνδικαλιστών. Το 5ο σημείο αφορούσε την πίστωση της μείωσης του διδακτικού χρόνου λόγω βιολογικού που επωμίστηκαν οι απλοί εκπαιδευτικοί λόγω των κυβερνητικών αποφάσεων του 2018, η οποία θα τους αποδοθεί σταδιακά τα επόμενα τρία διδακτικά έτη.

Περαιτέρω, το 6ο και τελευταίο σημείο αφορούσε την παραχώρηση Σχεδίου Πρόωρης Αφυπηρέτησης (χωρίς πέναλτι) για εκπαιδευτικούς που συμπληρώνουν το 60ό έτος της ηλικίας τους στη Μέση Γενική και Τεχνική Εκπαίδευση και το 57ο έτος της ηλικίας τους για τη Δημοτική Εκπαίδευση, μέχρι την 31η Αυγούστου 2019. Για το εν λόγω ζήτημα, οι εκπαιδευτικές οργανώσεις το καλοκαίρι του 2019 διαμαρτύρονταν κάνοντας λόγω για μεγάλη καθυστέρηση στην προώθηση στη Βουλή του σχετικού νομοσχεδίου που ετοιμάστηκε από την Κυβέρνηση. Οι οργανώσεις κατήγγελλαν πως το νομοσχέδιο θα έπρεπε να ψηφιστεί σε νόμο πριν το κλείσιμο της Βουλής για τις θερινές διακοπές, κάτι που δεν συνέβη και καλούσαν τον τότε Υπουργό Οικονομικών, Χάρη Γεωργιάδη να επισπεύσει τις διαδικασίες. Ο ίδιος, βέβαια, δεσμεύτηκε ότι μόλις ολοκληρωθεί ο νομοτεχνικός έλεγχος του νομοσχεδίου από τη Νομική Υπηρεσία θα το προωθούσε στο Υπουργικό για έγκριση το συντομότερο, κάτι που δεν πρόλαβε να κάνει.

Διαμαρτυρίες και

δημοψηφίσματα

Το θέμα της χρονιάς ήταν αδιαμφησβήτητα οι εξετάσεις τετραμήνων. Από τις πρώτες κιόλας ημέρες του 2019 οι αντιδράσεις εκπαιδευτικών και μαθητών στις ανακοινώσεις του Υπουργείου Παιδείας για τη διαδικασία της εφαρμογής, ήταν έντονες και προμήνυαν το τι θα ακολουθούσε. Παρά τις αντιδράσεις, ο Υπουργός Παιδείας έκανε ξεκάθαρο από την αρχή ότι η απόφαση για εφαρμογή των εξετάσεων ήταν από τη σχολική χρονιά 2019-2020 για τους μαθητές της Α’ και Β’ τάξης Λυκείου και Τεχνικών Σχολών, ήταν τελεσίδικη. Κάθετα αντίθετοι με τα τις εξετάσεις τάσσονταν τόσο οι εκπαιδευτικές οργανώσεις των καθηγητών όσο και η ΠΣΕΜ. Αρκετές φορές, μάλιστα, κατά τη διάρκεια του 2019, οι μαθητές εξέφρασαν την αντίθεσή τους πραγματοποιώντας αποχή από τα μαθήματα, μένοντας έξω από τις τάξεις τους. Τελικά, χρειάστηκε η επέμβαση της Βουλής που το καλοκαίρι ψήφισε τροποποίηση των σχετικών κανονισμών σύμφωνα με την οποία η έναρξη της εφαρμογής των εξετάσεων τετραμήνων από τη σχολική χρονιά 2019 -2020 ισχύει μόνο για την Α’ Λυκείου και ακολούθως την επόμενη χρονιά για τη Β’ Λυκείου και αργότερα για Γ’ Λυκείου, ώστε να γίνει ομαλή προσαρμογή των μαθητών. Οι αντιδράσεις των εκπαιδευτικών κορυφώθηκαν στις 11 Νοεμβρίου 2019, όταν η ΟΕΛΜΕΚ διεξήγαγε δημοψήφισμα στα σχολεία καλώντας τους καθηγητές να αποφασίσουν για τον αν θα πραγματοποιούσαν απεργίες ή όχι κατά τη διάρκεια της διεξαγωγής των εξετάσεων τετραμήνων τον Δεκέμβριο. Στο δημοψήφισμα το 55% των καθηγητών τάχθηκε εναντίον στην πραγματοποίηση απεργιών, οπότε εγκαταλείφθηκε κι αυτό το ενδεχόμενο. Σειρά πήραν οι μαθητές, οι οποίοι εξέφραζαν μέχρι και το τελευταίο λεπτό την αντίδρασή τους και προειδοποιούσαν για λήψη δυναμικών μέτρων κατά τις ημέρες των εξετάσεων, κάτι που όμως δεν έγινε ποτέ. Έτσι, οι εξετάσεις τετραμήνων διενεργήθηκαν κανονικά για πρώτη φορά το Δεκέμβριο του 2019 και παρά το σήριαλ των αντιπαραθέσεων όλων αυτών των μηνών, όλα κύλησαν ομαλά.

Το σούσουρο της

ψεύτικης βλεφαρίδας

Με το καλημέρα της έναρξης της σχολικής χρονιάς 2019 – 2020 προκλήθηκε ο σάλος με θέμα τη… ψεύτικη βλεφαρίδα. Οι μαθητές διαμαρτύρονταν για μία ανακοίνωση – όπως υποστήριζαν – του Υπουργείου Παιδείας σχετικά με την ευπρεπή εμφάνισή τους η οποία απαγόρευε καθετί που θεωρείται υπερβολή, όπως τα βαμμένα μαλλιά και οι ψεύτικες βλεφαρίδες. Οι μαθητές έκαναν λόγο για υπερβολές και απαρχαιωμένες απόψεις.

Στάσεις εργασίας

με το καλημέρα

Λίγες μόνο ημέρες μετά την έναρξη της σχολικής χρονιάς 2019 – 2020, οι εκπαιδευτικοί από το νηπιαγωγείο μέχρι και το λύκειο, αποφάσισαν να κατέλθουν σε μονόωρες στάσεις εργασίας, θέλοντας έτσι να δείξουν τη δυσαρέσκειά τους για τα ανεπίλυτα θέματα που συνάντησαν με την έναρξη της χρονιάς. Η ΟΕΛΜΕΚ, μάλιστα, με ανακοινώσεις της προειδοποιούσε για κλιμάκωση των μέτρων, στην περίπτωση που το ΥΠΠΑΝ επέμενε στις αποφάσεις του. Τα μέτρα αντίδρασης των εκπαιδευτικών έπιασαν τελικά τόπο, αφού το Υπουργείο κάλεσε εκ νέου σε διάλογο τις οργανώσεις, ζητώντας τους να καταθέσουν τις εισηγήσεις τους. Έτσι οι αντιδράσεις και οι κινητοποιήσεις κόπασαν, έστω και προσωρινά.

Τρόμος στα σχολεία

Σαν να μην έφτανε η κρίση σε όλους τους υπόλοιπους τομείς στην παιδεία, η είδηση για άγνωστο που επιχείρησε να προσεγγίσει μαθητές δημοτικού με άγνωστες διαθέσεις προκάλεσε πανικό. Αν και η απόφαση του Υπουργείου Παιδείας σχετικά με την ασφάλεια στα σχολεία, που περιλάμβανε περιφράξεις, φρουρούς, κάρτες εισόδου, θυροτηλέφωνα και τέτοια σχετικά, πάρθηκε από το καλοκαίρι του 2018, εντούτοις το 35% των δημοτικών σχολείων με την έναρξη της σχολικής χρονιάς δεν είχαν τις απαραίτητες περιφράξεις, ενώ το 85% αυτών δεν μπόρεσαν να προσλάβουν φρουρό ασφαλείας. Επίσης άλλα τόσα παρέμεναν χωρίς κάρτα εισόδου και θυροτηλέφωνα.

Ο νόμος κατά

του Bullying

Το 2019 είχαμε έντονο το φαινόμενο του Bullying και της βίας στα σχολεία, με τα περιστατικά να αυξάνονται. Μάλιστα, σοκ είχε προκαλέσει στην κοινή γνώμη το βίντεο που έφερε στο φως το «ΣΙΓΜΑ», το οποίο απεικόνιζε καθηγητή να χτυπά μαθήτρια και εκείνη ν' ανταποδίδει. Το βίαιο αυτό περιστατικό σημειώθηκε σε γυμνάσιο της επαρχίας Λεμεσού, εν ώρα μαθήματος και άνοιξε έναν νέο κύκλο συζητήσεων γύρω από το γενικότερο φαινόμενο της βίας στα σχολεία. Οι οργανωμένοι γονείς κατήγγελλαν αύξηση των περιστατικών βίας σε παγκύπρια βάση και ζητούσαν τη λήψη μέτρων από το αρμόδιο Υπουργείο. Από πλευράς του Παρατηρητηρίου για τη Βία στο Σχολείο (ΠΑΒΙΣ) του Υπουργείου Παιδείας λήφθηκε η απόφαση για την εκπόνηση μεγάλης έκτασης έρευνας για τη βία στα σχολεία, η οποία θα διαρκέσει τρία χρόνια, από τον Σεπτέμβριο του 2019 μέχρι το καλοκαίρι του 2022. Όσο αφορά την αύξηση του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού, το θέμα απασχόλησε τη Βουλή, η οποία το καλοκαίρι προχώρησε στην ψήφιση του «Περί Σχολικού Εκφοβισμού και Ενδοσχολικής Βίας στη Δημοτική και Μέση Εκπαίδευση (Μέτρα Αντιμετώπισης) Νόμου του 2019». Ο εν λόγω νόμος επιβάλλει τη σύσταση ειδικής επιτροπής, η οποία θα έχει στόχο την πρόληψη και την αντιμετώπιση φαινομένων σχολικού εκφοβισμού και ενδοσχολικής βίας. Παράλληλα, με βάση το νόμο, το Υπουργείο Παιδείας θα πρέπει να ετοιμάζει και να δημοσιοποιεί ετήσια έκθεση στο τέλος κάθε σχολικού έτους για όλα τα περιστατικά σχολικού εκφοβισμού και ενδοσχολικής βίας παγκύπρια.

Δεύτερος γύρος

εξετάσεων διορισίμων

Τον περασμένο Νοέμβριο, πραγματοποιήθηκαν για δεύτερη φορά οι εξετάσεις διορισίμων, για το νέο σύστημα διορισμών στην εκπαίδευση. Οι πρώτες εξετάσεις έγιναν το 2017 και σύμφωνα με τη νομοθεσία θα επαναλαμβάνονται κάθε δύο χρόνια. Στον δεύτερο γύρο των εξετάσεων παρακάθισαν 4343 άτομα, αριθμός μειωμένος κατά 1250 άτομα, σε σχέση με το 2017.

Αλλαγή σκυτάλης

στο Υπουργείο

Λίγο πριν την εκπνοή του χρόνου ήρθε και ο πολυσυζυτημένος ανασχηματισμός της Κυβέρνησης, με τον Κώστα Χαμπιαούρη να απομακρύνεται από τα δρώμενα της παιδείας και να αναλαμβάνει καθήκοντα Επιτρόπου Ορεινών Κοινοτήτων. Νέος Υπουργός Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας, διορίστηκε ο Πρόδρομος Προδρόμου. Η εν λόγω αλλαγή σκυτάλης, όπως ήταν φυσιολογικό, σχολιάστηκε έντονα στους συνδικαλιστικούς κύκλους, με κάποιους συνδικαλιστές να εκφράζουν την ικανοποίησή τους για την απομάκρυνση του κ. Χαμπιαούρη και να κάνουν λόγο για «το τέλος μίας θλιβερής εποχής για την παιδεία».

Έπεται συνέχεια το 2020

Στο μεταξύ, η μεταρρύθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος, συνεχίζεται και το 2020. Οι κυριότερες πολιτικές που θα επιφέρουν αλλαγές και ενδεχομένως να αποτελέσουν και θέμα έντονης συζήτησης, είναι το νέο σύστημα αξιολόγησης του μαθητή, το προτεινόμενο νέο σύστημα αξιολόγησης του εκπαιδευτικού και του εκπαιδευτικού έργου, η μεταρρύθμιση της Ειδικής Εκπαίδευσης, ώστε η ενιαία εκπαίδευση να γίνει πραγματικότητα για όλα τα παιδιά και οι νέες δομές και υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας για πρόληψη της βίας και της παραβατικότητας.