Κυπριακό

Ώδινεν όρος και έτεκεν… αναμονήν

Σαλαμοποίηση όρων αναφοράς και προσέγγιση Λουτ στα τουρκικά αφηγήματα

“Ερμητικά κλειστή πόρτα” βρήκε η Τζέιν Χολ Λουτ, στην προσπάθειά της να διαγνώσει τα περιθώρια της Λευκωσίας για “χαλάρωση” των θέσεών της στα θέματα ασφάλειας - εγγυήσεων από τη μια και στο ζήτημα της πολιτικής ισότητας από την άλλη. Άρνηση αντιμετώπισε και από τον Ακιντζί, όταν του μετέφερε το αίτημα Αναστασιάδη για κατάθεση γραπτών θέσεων στο πλαίσιο Γκουτέρες, ακόμη και αν εδράζονται στην πρώτη -μη ισχύουσα- εκδοχή του. Τα δύο αυτά στοιχεία έστεψαν με.. σχεδόν αποτυχία την αποστολή της Ειδικής Απεσταλμένης και την “ανάγκασαν” να στρέψει ξανά το βλέμμα της στην Τουρκία. Η οποία οφείλει, πλέον, να αποκαλυφθεί, απεκδυόμενη τον μανδύα της επιτήδειας ουδέτερης.


Την ίδια ώρα, μαθαίνουμε, αποκρούστηκαν επιτυχώς προσπάθειες για σαλαμοποίηση των περιλάλητων όρων αναφοράς. Που είχαν στόχο τον διαχωρισμό των εσωτερικών πτυχών από τις εξωτερικές, αφήνοντας στα “πιτς” για μεταγενέστερα τα θέματα ασφάλειας - εγγυήσεων. Τέχνασμα τουρκικό -που δεν απορρίφθηκε από τη Λουτ-, το οποίο θα οδηγούσε σε διακόρευση της αρχής που έθεσε ο Γ.Γ. στην τριμερή συνάντηση της 4ης Ιουνίου 2017, ότι τα θέματα ασφάλειας και εγγυήσεων είναι το κλειδί για συνολική λύση του Κυπριακού.


Στο μεταξύ, κλείδωσε η άτυπη, μεν, όχι, όμως, μόνο κοινωνική, συνάντηση Αναστασιάδη - Ακιντζί, κατά την οποία αναμένεται να ξεκαθαρίσουν πολλά και ενδιαφέροντα, κυρίως σε ό,τι αφορά εσωτερικές πτυχές του Κυπριακού, αλλά και αν ο Ακιντζί παραμένει δέσμιος των τουρκικών προφάσεων και αδιαλλαξίας.
Ή ταν ή επί τας


Το τετ-α-τετ των δύο ηγετών θα πραγματοποιηθεί μάλλον κατά την τελευταία εβδομάδα του τρέχοντος μήνα. Μέχρι τότε, όσο άτυπη και αν είναι αυτή η συνάντηση, το Προεδρικό θα προετοιμαστεί πυρετωδώς, καθώς πηγές κοντά στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας έλεγαν ότι δίνει μεγάλη βαρύτητα σε αυτήν. Και η αυξημένη σημασία της εδράζεται στο ότι θα έχει την ευκαιρία, επιτέλους, να εκμαιεύσει από τον συνομιλητή του πολύ συγκεκριμένες απαντήσεις σε ό,τι αφορά τόσο το πλαίσιο του Γενικού Γραμματέα, όσο και στρεψοδικίες που παρουσίασε η τ/κ πλευρά από τη διάσκεψη της Γενεύης και εντεύθεν. Μία, άλλωστε, εξ αυτών αφορά στην αποτελεσματική συμμετοχή και την ερμηνεία της πολιτικής ισότητας, όταν ο Ακιντζί και η ομάδα του, ενώ είχαν συμφωνήσει σε ποια περιορισμένα σώματα θα ασκείτο το δικαίωμα μιας θετικής τ/κ ψήφου, άλλαξαν ρότα και τα τίναξαν όλα στον αέρα.


Πάντως, για το θέμα της πολιτικής ισότητας αναμένεται μεγάλη “μάχη”, καθώς ο κατοχικός ηγέτης αναμένει από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας άνοιγμα χαρτιών για την αποκέντρωση εξουσιών. Παρά ταύτα, ο Νίκος Αναστασιάδης, όπως αρμοδίως πληροφορούμαστε, δεν θα “πέσει στην παγίδα” να διαπραγματευτεί πριν από τη διαπραγμάτευση σ’ έναν τόσο σημαντικό πυλώνα, όπως είναι η αποτελεσματική συμμετοχή, ενώ την ίδια ώρα τα κεφάλαια που καίνε την ε/κ πλευρά θα είναι στον πάγο και θα κριθούν από την καλή διάθεση της Τουρκίας.


Ότι, πάντως, λεχθεί επί του θέματος αυτού, θα είναι “υπό την αίρεση - subject to”, όπως ακριβώς ήταν οι προκεχωρημένες προτάσεις Αναστασιάδη στο Κραν Μοντανά. Αυτό που σίγουρα αναμένεται είναι ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα επαναφέρει στο προσκήνιο την ανάγκη συμφωνίας επί ενός τριπτύχου συγκλίσεων, μικρών αποκλίσεων και μεγάλων διαφορών, ώστε να αποτελέσει τον οδηγό που δεν θα επιτρέπει σε κανέναν να ξεφύγει από συμφωνηθέντα.


Υπενθυμίζεται ότι η ε/κ πλευρά είχε ετοιμάσει ένα εκτενές έγγραφο-τρίπτυχο από τον Μάρτιο του 2017, που είχε αποκαλύψει κατ’ αποκλειστικότητα η “Σ”, το οποίο, ωστόσο, η τ/κ πλευρά, παρά το ότι σχολίασε, δεν συνυπέγραψε για να θεωρηθεί κοινό και, άρα, αρκούντως δεσμευτικό για τη συνολική εικόνα των διαπραγματεύσεων.
Εξέπληξε αρνητικά...


Η αλήθεια των ημερών είναι ότι η κυρία Λουτ εξέπληξε, σε κάποιο βαθμό, αρνητικά ως προς τον τρόπο που προσέγγισε σειρά κομβικών ζητημάτων. Παρά το ότι η Λευκωσία σε ουδεμία περίπτωση στοχοποιεί την Ειδική Απεσταλμένη, είναι δεδομένο και διασταυρωμένο από τη “Σημερινή” πως σε δύο τουλάχιστον ζητήματα η προσέγγιση της Αμερικανίδας δεν προκάλεσε χαμόγελα. Αντίθετα. Καλά ενημερωμένες πηγές έλεγαν στην εφημερίδα μας ότι, για κάποιο λόγο, η αντίληψη της διεθνούς κοινότητας στο θέμα της πολιτικής ισότητας μάλλον προσεγγίζει την τ/κ ανάγνωση. Τέθηκαν, δε, στο τραπέζι ζητήματα περί της ανάγκης επίδειξης εμπιστοσύνης προς την τ/κ πλευρά (αν είναι να λύσετε το Κυπριακό, φέρεται να ειπώθηκε), χωρίς, όμως, να αντιλαμβάνονται οι φέροντες αυτές τις απόψεις ότι δεν μπορεί ένα κράτος να είναι κανονικό μόνο με την... ελπίδα.


Ομοίως, τα αποτυπώματα Έιντε (σ.σ. αναφορά Αναστασιάδη 5 Φεβ.) ταλανίζουν ακόμη το Κυπριακό. Το κακώς ερμηνευθέν εκ μέρους του πλαισίου του Γενικού Γραμματέα, το οποίο διαχρονικά επικαλείται η τ/κ πλευρά και που σε καμία περίπτωση δεν αποτελούσε θετικό κεκτημένο, παραμένει, δυστυχώς, στο προσκήνιο, με την Αμερικανίδα να θέτει, πλαγίως, μεν, εξοργιστικά, δε, σενάρια κατάργησης εγγυήσεων και επεμβατικών δικαιωμάτων με...χρονοδιαγράμματα. Τα οποία, βεβαίως, απορρίφθηκαν διαμιάς και με πάσα αυστηρότητα.
Επιβεβαίωση δυσκολιών


Η αναμονή της Λευκωσίας για τα αποτελέσματα της συνάντησης του Πρωθυπουργού της Ελλάδας με τον Τούρκο Πρόεδρο ήταν, φυσιολογικά, μεγάλη. Φάνηκε, όμως, ότι ήταν και αντιστρόφως ανάλογη του αποτελέσματος, καθώς δεν φαίνεται να υπήρξε έστω κατ’ ελάχιστον μετακίνηση του κατοχικού παράγοντα από παγιωμένες θέσεις και αντιλήψεις.


Η μη αναφορά του Ταγίπ Ερντογάν -δημοσίως τουλάχιστον- στα θέματα ασφάλειας - εγγυήσεων στο Κυπριακό μάλλον αρνητικά διαβάζεται. Με την έννοια ότι για την Τουρκία η θέση της σε αυτά τα μείζονα θέματα είναι παγιωμένη, κεφαλαιοποιημένη, αέναη και μηδέποτε υπό διαπραγμάτευση. Στον αντίποδα, η επιλογή του Τούρκου Προέδρου να αναφερθεί δημοσίως στην ανάγκη κατοχύρωσης της πολιτικής ισότητας των Τ/κ, σε μια περίοδο που το εν λόγω θέμα ταλανίζει τις δημόσιες συζητήσεις στην Κύπρο, καταδεικνύει κάποια πολύ σημαντικά πράγματα, που είναι μέρος της δυσεπίλυτης εξίσωσης του Κυπριακού.


Από τη μια, την αποφασιστικότητα της κατοχικής δύναμης να σταθεί παρά το πλευρόν της τ/κ ηγεσίας (προεξάρχοντος του Οζερσάι και όχι του Ακιντζί) στο μείζον γι’ αυτούς ζήτημα της λεγόμενης αποτελεσματικής συμμετοχής στις ομοσπονδιακές (ή συνομοσπονδιακές) δομές, η οποία -κατά το τουρκικό ανάγνωσμα- ερμηνεύεται ως οριζόντια τ/κ θετική ψήφος σε Θεσμούς, Σώματα και Αρχές.


Και, από την άλλη, ότι το αντεπιχείρημα του Προέδρου Αναστασιάδη για αποκέντρωση εξουσιών δεν φαίνεται να απαντά στις τ/κ και τουρκικές αιτιάσεις και, κυρίως, δεν λύνει ένα πρόβλημα, που μετά την ασφάλεια και τις εγγυήσεις αποτελεί, πλέον, το υψηλότερο εμπόδιο, που βαθμηδόν μετατρέπεται σε θρυαλλίδα.
Προπαρασκευή ροκανίσματος;


Τα ελληνικά μέσα και οι συνάδελφοι που συνόδευσαν την αποστολή Τσίπρα στην Τουρκία μετέδιδαν ότι, αν κάτι επετεύχθη, σε ρητορικό πάντα επίπεδο, είναι η συμφωνία Άγκυρας - Αθηνών σε έναρξη προπαρασκευαστικών συναντήσεων για τις εξωτερικές πτυχές του Κυπριακού. Μέχρις εκεί, όμως. Γιατί, ούτε χρονοδιάγραμμα αποφασίστηκε, ούτε και το επίπεδο των συναντήσεων που θα γίνουν υπό την σκέπη των δύο Υπουργείων Εξωτερικών. Και αυτό έχει σημασία, γιατί άλλο είναι να συζητούν οι Διευθυντές των Υπουργείων και άλλο οι ίδιοι οι Υπουργοί. Πολλώ, δε, μάλλον, αν κάποιος θυμηθεί ότι σε αυτά τα ζητήματα, ολίγοι, ίσως μόνον ο Τσαβούσογλου, έχουν νομιμοποίηση από τον Σουλτάνο για να συζητήσουν λεπτομέρειες και κυρίως να προχωρήσουν σε κινήσεις.


Βεβαίως, η “συμφωνία” αυτή θα πρέπει να κριθεί στην πράξη και κυρίως να αποδειχθεί ότι δεν θα αποτελέσει όχημα για την Τουρκία να ροκανίσει και άλλο ωφέλιμο διάστημα, παραπέμποντας για εξελίξεις σε βάθος χρόνου.
Τελωνειακή ένωση με... αντίδωρα;


Μπορεί η αποστολή της κ. Λουτ, επί του παρόντος, να μην αποδίδει, ωστόσο κινείται παράλληλα μια άλλη ενδιαφέρουσα διαδικασία, που, ίσως, αναλόγως εξελίξεων, να έχει μεγαλύτερη, σε αυτό το στάδιο, προστιθέμενη αξία. Αναφερόμαστε στις άτυπες συζητήσεις που αναπτύσσονται είτε απευθείας, είτε διά μεσολαβητών, με την Τουρκία, που έχουν ως μενού την ευρωπαϊκή της προοπτική. Η Ρουμανική Προεδρία της Ε.Ε. μπήκε στο “τρυπάκι” της επανενεργοποίησης των σχέσεων Άγκυρας - Βρυξελλών, μετατρεπόμενη σε διπλωματικό όχημα επαναφοράς στο προσκήνιο της υπό συζήτηση αναβάθμισης της τελωνειακής ένωσης της γείτονος με την Ευρωπαϊκή Κοινότητα.


Η Λευκωσία, μαθαίνει η “Σ”, δεν κάθεται με δεμένα τα χέρια, μα, το κυριότερο, δεν ακολουθεί την πολιτική τού “ρίχνω πέτρες”. Η στείρα άρνηση συναίνεσης στο τουρκικό αίτημα - που θα αποτελέσει μια ισχυρότατη οικονομική ένεση που την έχει ανάγκη ο Ερντογάν - δεν είναι πλέον επιλογή για τους έχοντες το πρόσταγμα διαχείρισης του θέματος εκ μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ως εκ τούτου, όπως συναφώς πληροφορούμαστε, έχουν απευθείας ή εμμέσως καταθέσει προς την Τουρκία τις θέσεις τους με τα αντι-θέλω της Λευκωσίας, ρίχνοντας για πολλοστή φορά στο τραπέζι την “καραμέλα” ότι, υπό προϋποθέσεις, η Κυπριακή Δημοκρατία μπορεί να ανάψει το πράσινο φως για προώθηση του θέματος.


Εργαλειοποιώντας, λοιπόν, την αδήριτη ανάγκη της Άγκυρας να προχωρήσει άμεσα το ζήτημα, επανέφεραν, πληροφορούμαστε, στο προσκήνιο την εφαρμογή του πρόσθετου πρωτοκόλλου, ώστε η Άγκυρα να ανοίξει τα λιμάνια και αεροδρόμιά της σε πλοία και αεροπλάνα της Κυπριακής Δημοκρατίας ή σε αντίστοιχα ευρωπαϊκά που προέρχονται από την Κυπριακή Δημοκρατία. Και αυτό που μέχρι τώρα πληροφορούμαστε είναι ότι το αντεπιχείρημα της Λευκωσίας δεν ρίχθηκε στον κάλαθο των αχρήστων, αλλά παραμένει στο τουρκικό τραπέζι για ανάλυση... αντικτύπου.