Το ερώτημα των €3 δισεκατομμυρίων

Οι δικαστικές αποφάσεις για την αντισυνταγματικότητα των περικοπών στις συντάξεις και στα εφάπαξ δημοσίων υπαλλήλων δημιουργούν ανησυχίες για επιπτώσεις στα δημόσια οικονομικά. Ανησυχίες, οι οποίες δεν είναι τωρινές αλλά χρονολογούνται και αποτυπώνονται καθεχρονικά από το Υπουργείο Οικονομικών. Το σύνολο των περικοπών στους δημοσίους υπαλλήλους από το 2012 μέχρι σήμερα προσεγγίζει, όπως αναφέρεται δημοσίως, τα €3 δις και είναι προφανές ότι εάν το Κράτος κληθεί ή υποχρεωθεί να καταβάλει αυτά τα ποσά, οι συνέπειες θα είναι ανυπολόγιστες. Παρά ταύτα, ένα τέτοιο ενδεχόμενο μπορεί να είναι τόσο εύκολο όσο και δύσκολο.
Οι αποφάσεις και η εκκρεμότητα

Τον περασμένο Νοέμβριο δικαιώθηκαν 115 συνταξιούχοι, οι οποίοι είχαν προσφύγει στη Δικαιοσύνη αμφισβητώντας τη συνταγματικότητα της απόφασης της Κυβέρνησης να περικόψει μέρος των συντάξεών τους της περίοδο της οικονομικής κρίσης. Η Δημοκρατία ζήτησε την αναστολή της απόφασης. Την περασμένη Δευτέρα το Διοικητικό Δικαστήριο κήρυξε άκυρη τη μείωση του εφάπαξ ποσού, το οποίο δικαιούνταν να λάβουν κατά την αφυπηρέτησή τους δημόσιοι υπάλληλοι. Η Δημοκρατία θα ασκήσει, σύμφωνα με πληροφορίες, έφεση. Επίσης, δημόσιοι υπάλληλοι έχουν προσφύγει στη Δικαιοσύνη και για τις περικοπές στους μισθούς τους, αλλά η δικαστική απόφαση δεν έχει ακόμη εκδοθεί.
Εντός 75 ημερών

Οι αποφάσεις αφορούν, για την ώρα τουλάχιστον, μόνον όσους έχουν προσφύγει στη Δικαιοσύνη εμπρόθεσμα και, συγκεκριμένα, εντός 75 ημερών. Πρόκειται για την προθεσμία που δίδει το Σύνταγμα στον πολίτη να υποβάλει προσφυγή στο Ανώτατο παραπονούμενος για μια απόφαση της Κυβέρνησης, που τον επηρεάζει. Οι 75 ημέρες αρχίζουν να μετρούν από την ημέρα που του γνωστοποιείται η απόφαση.
Άρση περικοπών

Οι συνταξιούχοι, πρώην πλέον, κρατικοί υπάλληλοι οι οποίοι έχουν προσφύγει στο δικαστήριο και έχουν κερδίσει ήδη επωφελούνται, αναφέρουν στη «Σ» γνώστες του θέματος. «Αποφάσισε τελεσίδικα το δικαστήριο, ότι κακώς το Κράτος τούς είχε μειώσει τις συντάξεις. Έχει έρθει το Κράτος και εφαρμόζει την απόφαση του δικαστηρίου και δίδει κανονικές συντάξεις, αλλά από την ημέρα που έχει εκδοθεί η δικαστική απόφαση κι έπειτα».

Οι ενδιαφερόμενοι, όσοι κινήθηκαν δικαστικώς, διεκδικούν να τους αποδοθούν αναδρομικά και τα χρήματα που είχαν περικοπεί από τις συντάξεις τους εξαρχής. Αυτή η απαίτηση δεν έχει ακόμη εκδικαστεί. Νομικοί κύκλοι εκτιμούν ότι «αυτοί, οι οποίοι είχαν κάνει την προσφυγή, σαφώς και δικαιούνται επιστροφή όλων των περικοπών, οι οποίες έχουν γίνει». Υπάρχει βεβαίως και η έφεση...
Το κρίσιμο ερώτημα

Το μεγάλο ερώτημα, το οποίο πλανάται και η απάντησή του θα έρθει από τη Δικαιοσύνη, είναι κατά πόσον οι δικαστικές αποφάσεις ισχύουν για όλους και εάν το Κράτος θα κληθεί να πληρώσει το σύνολο των περικοπών και αναδρομικά. Επ’ αυτού καταγράφονται οι εξής απόψεις από νομικούς, οι οποίοι θέλησαν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους:

· «Κατά πόσον αυτή η απόφαση ισχύει και για άλλους με βάση την Αρχή της Νομιμότητας, αμφισβητείται από τη Δημοκρατία και ήδη εκκρεμούν άλλες υποθέσεις ενώπιον των δικαστηρίων σε σχέση με αυτό το ζήτημα. Κατά πόσον σε τέτοιες περιπτώσεις λόγω της Αρχής της Νομιμότητας το Κράτος πρέπει να εφαρμόσει γενικά την απόφαση για όλους και να μην περιοριστεί σ' εκείνους που την έχουν κερδίσει, δεν έχει λυθεί ακόμη διότι εκκρεμούν διαδικασίες».

· «Ένας νόμος όταν κριθεί αντισυνταγματικός είναι έναντι των πάντων αντισυνταγματικός και είναι ωσάν να μην υπήρξε ποτέ. Άρα, εκείνα που μου περιέκοψε εμένα το Κράτος και δεν έχω κάνει προσφυγή τα κατακρατεί και γίνεται πλουσιότερο παράνομα. Αναμένονται αποφάσεις γι' αυτό το θέμα. Το έχει εγείρει η Δημοκρατία για να περιορίσει την ενδεχόμενη ζημιά της».

· «Η κάθε περικοπή θεωρείται ότι είναι χωριστή διοικητική πράξη. Νομίζω θα είναι λίγο δύσκολο να ισχύσει για το σύνολο των δημοσίων υπαλλήλων, οι οποίοι δεν έχουν κάνει προσφυγή. Είναι αμφίβολο αν δικαιούνται αναδρομικά. Θα δικαιούνται από την ημέρα που έχει εκδοθεί η απόφαση να μην τους περικόπτεται πλέον μέρος της σύνταξής τους, αλλά όχι να πάρουν και εκείνα, τα οποία τους περικόπηκαν».

· «Από τούδε και στο εξής μπορεί οποιοσδήποτε δημόσιος υπάλληλος να διεκδικήσει άρση των περικοπών του διότι αρχίζει μια νέα προθεσμία από την ώρα που θα κάνει την αίτησή του για το μέλλον. Εάν τα θέλει, όμως, αναδρομικά θα πρέπει να πάει δικαστήριο, ούτως ή άλλως, διότι το κράτος θα τον αμφισβητήσει λέγοντάς του ότι έχασε την προθεσμία (των 75 ημερών) και δεν τα πληρώνει. Υπάρχει και η θεωρία που λέει ότι η Αρχή της Νομιμότητας, η Αρχή της Ισότητας λέει να του αποδοθούν. Επ’ αυτού αναμένεται η έκδοση αποφάσεων από τα δικαστήρια εν καιρώ».
«Δεν άκουγαν»
Ο Γενικός Γραμματέας της ΠΑΣΥΔΥ δηλώνει στη «Σ» ότι οι δικαστικές αποφάσεις δεν αποτελούν «κεραυνό εν αιθρία». Ο Γλαύκος Χ'' Πέτρου υπενθυμίζει και τη θέση του τέως Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, Πέτρου Κληρίδη, ο οποίος είχε προειδοποιήσει τη Βουλή για ενδεχόμενη αντισυνταγματικότητα των μέτρων. «Απλώς δεν είχαν σεβαστεί τη γνώμη του νομικού τους συμβούλου και έχουμε φτάσει εδώ, που έχουμε φτάσει», σημειώνει.

Όσον αφορά αυτές καθαυτές τις δικαστικές αποφάσεις, ο Γενικός Γραμματέας της ΠΑΣΥΔΥ αναφέρει ότι, «από την ώρα που εκδόθηκε η ακυρωτική απόφαση, από εκείνη την ημέρα καλύπτει τους πάντες διότι μια ακυρωτική απόφαση ισχύει έναντι πάντων, και εκείνων που έχουν προσφύγει και εκείνων που δεν έχουν προσφύγει. Από την ημερομηνία της έκδοσης. Εκείνοι που έχουν κάνει (αγωγή) θα λάβουν αναδρομικά από την ημέρα που έχουν κάνει. Εκείνοι που δεν έχουν κάνει (αγωγή), εάν δεν γίνει δεκτή η έφεση του Γενικού Εισαγγελέα, την οποία θα εξετάσει το Εφετείο, θα πάρουν, όλοι, εκείνα που δικαιούνται από τις 27 Νοεμβρίου, που έχει εκδοθεί η απόφαση. Το εφάπαξ, μια φορά πληρώνεται, άρα θα αποζημιωθούν μόνο όσοι έχουν πάει δικαστήριο, οι άλλοι τα έχουν χάσει».
Καταγεγραμμένος ο κίνδυνος
Έκθεση Δημοσιονομικών Κινδύνων του Υπ. Οικονομικών
Από τον Σεπτέμβριο του 2014, όπως και τα χρόνια που ακολούθησαν μέχρι και την τελευταία χρονικά Έκθεση Δημοσιονομικών Κινδύνων του Υπουργείου Οικονομικών, που συνοδεύει τον Κρατικό Προϋπολογισμό, στην ενότητα «Αγωγές, που είναι σε εξέλιξη» το θέμα των δημοσίων υπαλλήλων βρίσκεται στην πρώτη θέση των κινδύνων.

Συγκεκριμένα, στην ανάλυση κινδύνων της Κεντρικής Κυβέρνησης αναφέρεται, κάθε Σεπτέμβριο, ότι: «Οι δημοσιονομικοί κίνδυνοι προκύπτουν σε περίπτωση που εκδοθεί απόφαση δικαστηρίου εναντίον της Δημοκρατίας, οπότε επιβάλλεται η καταβολή χρηματικών αποζημιώσεων στους ενάγοντες. Σε περίπτωση που οι χρηματικές αποζημιώσεις είναι υψηλές, τότε επηρεάζονται αρνητικά τα δημόσια οικονομικά και κατά συνέπειαν η μη επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων, που τίθενται με όλα τα αρνητικά συνεπακόλουθα.

Οι δημοσιονομικοί κίνδυνοι θα προκύψουν κυρίως από: την καταβολή οικονομικών αποζημιώσεων από τυχόν δικαστικές αποφάσεις σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας που αφορούν τις αγωγές δημοσίων υπαλλήλων για τις μειώσεις των απολαβών τους βάσει του «Περί της Μείωσης των Απολαβών και των Συντάξεων των Αξιωματούχων, Εργοδοτουμένων και Συνταξιούχων της Κρατικής Υπηρεσίας και του Ευρύτερου Δημόσιου Τομέα Νόμου».

Τον περασμένο Σεπτέμβριο η έκθεση σημείωνε ότι «οι πραγματικές εξοικονομήσεις για το κράτος από τις μειώσεις των απολαβών και συντάξεων για το έτος 2017 ανήλθε στα €265,3 εκ., ενώ το αντίστοιχο ποσό για το 2016 ανήλθε στα €259,5 εκ.
Οι εξοικονομήσεις

Ανατρέχοντας στις εκθέσεις δημοσιονομικών κινδύνων του Υπουργείου Οικονομικών προκύπτει ότι οι εξοικονομήσεις του Κράτους από τις περικοπές διαμορφώνονταν ανά έτος ως εξής:

· 2017 €265,3 εκ.
· 2016 €259,5 εκ.
· 2015 €259 εκ.
· 2014 €262 εκ.
· 2013 * €200 εκ.

Δεν προσδιορίζεται ακριβώς