Μετά τον Γλαύκο, τερματικός σταθμός;
Με βάση τα υφιστάμενα δεδομένα, η ΚΔ θα πρέπει να δρομολογήσει τη δημιουργία τερματικού ή όχι; Ποια τα πολιτικά οφέλη, ποιοι οι πιθανοί κίνδυνοι και ποιες οι εναλλακτικές επιλογές;
Κυριακή 10 Μάρ 2019
ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ (ΔΗΣΥ)
Θεωρώ πως αυτήν τη στιγμή προτεραιότητα πρέπει να είναι η συνέχιση του γεωτρητικού προγράμματος και η προσπάθεια συνεργασιών μεταξύ των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην ΑΟΖ της Κύπρου. Η ολοκλήρωση της συμφωνίας με την Αίγυπτο για εκμετάλλευση του κοιτάσματος Αφροδίτη πρέπει να είναι επίσης ψηλά στην ατζέντα του Υπουργείου για πολλούς λόγους, πέραν του οικονομικού.
Η ανακάλυψη του εξαιρετικής ποιότητας κοιτάσματος στον «Γλαύκο» θεωρώ πως είναι ιδιαίτερα θετική για την Κύπρο. Τα οφέλη δεν είναι μόνο οικονομικά, αλλά κυρίως στρατηγικά και γεωπολιτικά. Η EXXON παραμένει στην περιοχή, τα γεωλογικά δεδομένα στην ΑΟΖ μας δείχνουν τεράστιες προοπτικές και η ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης φαίνεται να μπορεί να εξασφαλιστεί πλέον από τους ενεργειακούς πόρους της νοτιοανατολικής Μεσογείου. Η Κύπρος αποκτά την προοπτική να γίνει ενεργειακό κέντρο και τα στρατηγικά συμφέροντα στην περιοχή παίρνουν σάρκα και οστά.
Το τερματικό υγροποίησης παραμένει στρατηγικός στόχος, όπως και ο αγωγός EastΜed. Η συνέχιση του ενεργειακού προγράμματος θα καταδείξει τον τρόπο εκμετάλλευσης τόσο για την Κυπριακή Δημοκρατία, όσο και για τις εταιρείες που θα κληθούν να επενδύσουν σε υποδομές, όπως για παράδειγμα το τερματικό υγροποίησης. Ανακάλυψη επιπρόσθετων ποσοτήτων, αλλά και στρατηγικές συνεργασίες, θα υποδείξουν και τις καλύτερες επιλογές για την Κύπρο.
ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΥ (ΑΚΕΛ)
Τουλάχιστον, θα έπρεπε ήδη να είχαμε ολοκληρώσει τις μελέτες σχετικά με τη δημιουργία τερματικού υγροποίησης φυσικού αερίου. Δυστυχώς, η κυβέρνηση Αναστασιάδη - Συναγερμού, αφού αρχικά ακολούθησε μιαν αντιφατική προσέγγιση στο θέμα, τελικά εγκατέλειψε την προοπτική δημιουργίας τερματικού υγροποίησης.
Τώρα, παρατηρούμε ότι δειλά-δειλά η Κυβέρνηση άρχισε να προβληματίζεται και πάλι για το τερματικό, παρότι έχει χαθεί πολύτιμος χρόνος. Η άποψή μας είναι ότι πρέπει να προετοιμαστούμε με ταχείς ρυθμούς, ώστε όταν διαμορφωθούν τα απαραίτητα δεδομένα -και κυρίως όταν ανευρεθούν επαρκείς ποσότητες και υπάρχουν οι απαραίτητες επενδύσεις- να μπορούμε να προχωρήσουμε αμέσως. Ήδη, η Exxon Mobil έκανε δηλώσεις για μια τέτοια προοπτική μετά τον εντοπισμό του κοιτάσματος στο οικόπεδο 10.
Η δημιουργία τερματικού υγροποίησης θα έχει μερικές πολύ σημαντικές θετικές συνέπειες για την Κύπρο:
· Θα αναβαθμίσει τον ρόλο και τη σημασία της Κύπρου στον ενεργειακό χάρτη και στα ενεργειακά δεδομένα στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής.
· Θα προσελκύσει το ενδιαφέρον γειτονικών χωρών που θα επιθυμούσαν να αξιοποιήσουν το τερματικό για να υγροποιούν το δικό τους φυσικό αέριο. Όταν έγινε λόγος για δημιουργία τερματικού υγροποίησης από την κυβέρνηση Χριστόφια, το Ισραήλ είχε εκδηλώσει σχετικό ενδιαφέρον.
· Θα αυξήσει τις επιλογές της Κύπρου για την εξαγωγή του φυσικού της αερίου. Το υγροποιημένο φυσικό αέριο μπορεί να εξαχθεί τόσο στην Ευρώπη, όσο και στην Άπω Ανατολή, περιοχή στην οποία οι τιμές του ΦΑ είναι ακόμα πιο υψηλές, επομένως και το περιθώριο κέρδους πιο μεγάλο. Σημειώνουμε ότι στην Ευρώπη ήδη μερικές χώρες άρχισαν να δημιουργούν τερματικά αποϋγροποίησης για να μπορούν να δέχονται υγροποιημένο ΦΑ. Επομένως, το τερματικό υγροποίησης θα βοηθήσει την Κύπρο να αναδειχθεί σε ενεργειακό παράγοντα και τροφοδότη της Ευρώπης.
Πέρα από το υγροποιημένο ΦΑ, η Κύπρος θα πρέπει να επενδύσει και στη μεταφορά ΦΑ με αγωγούς. Είναι σημαντικό η Κύπρος να έχει μπροστά της διάφορες επιλογές και για οικονομικούς-εμπορικούς λόγους, αλλά και για λόγους ασφάλειας.
Μιλώντας για ασφάλεια, είναι αυτονόητο ότι ενόσω το Κυπριακό παραμένει άλυτο, οι κίνδυνοι από την πειρατική συμπεριφορά της Τουρκίας παραμένουν. Η λύση του Κυπριακού θα δημιουργήσει νέες προοπτικές και δυνατότητες στην Κυπριακή Δημοκρατία, για να αναπτύξει το ενεργειακό της πρόγραμμα για παραγωγή και για εξαγωγή υδρογονανθράκων.
ΠΑΥΛΟΣ ΜΥΛΩΝΑΣ (ΔΗΚΟ)
Θεωρητικά, εάν μετά από έναν περίπου χρόνο πιστοποιηθεί η αρχική ανακάλυψη στον «Γλαύκο» με ένα κοίτασμα κοντά στα 5-6 ΤΚΠ (τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια), το κοίτασμα αυτό σε συνδυασμό με την «Αφροδίτη» μάς δίνει μια θεωρητική ποσότητα αθροιστικών αποθεμάτων στα 10 ΤΚΠ, που είναι ο ελάχιστος απαιτούμενος όγκος αερίου για να γίνει τερματικό.
Αυτή η πρόσθεση, ωστόσο, που επιχειρούν ορισμένοι είναι αυθαίρετη και παραπλανητική, καθώς ο «Γλαύκος» δεν θα μπορέσει τεχνικά να παραγάγει αέριο πριν από το 2025/2026, ενώ το φυσικό αέριο της Αφροδίτης, του άλλου και μοναδικού επιβεβαιωμένου κοιτάσματος που διαθέτουμε, θα είναι έτοιμο να παραχθεί και να εξαχθεί έως το 2023. Η «Αφροδίτη», δηλαδή, είναι πολύ πιο ώριμη, παρά τις πολύχρονες καθυστερήσεις που έχουν γίνει με ευθύνη της Κυβέρνησης από το 2013, και θα μας δώσει εισοδήματα 2-3 χρόνια νωρίτερα συγκριτικά με τον «Γλαύκο».
Θα αποτελούσε μεγάλο λάθος αυτήν τη στιγμή να αλλάξουμε ξανά την πολιτική μας και να μην προχωρήσουμε με την εξαγωγή αερίου από το πεδίο «Αφροδίτη» μέσω αγωγού στο αιγυπτιακό τερματικό υγροποίησης στο Ίνκτου.
Εάν υπάρξουν και άλλες ανακαλύψεις στην ΑΟΖ μας, ιδίως εάν βρεθούν κοντά στον «Γλαύκο», και εάν αυτές μάς δώσουν συνδυαστικά με τον «Γλαύκο» τουλάχιστον 10 ΤΚΠ, τότε θα μπορέσουμε να μιλήσουμε σοβαρά για ένα τερματικό υγροποίησης στην Κύπρο, αλλά κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να γίνει πριν από το 2025/2026 ή και αργότερα.
Τέλος, τα πολιτικά οφέλη είναι αυτονόητα, νοουμένου, βέβαια, ότι θα διεκδικηθούν επ’ ωφελεία του κυπριακού λαού και όχι άλλων πολιτικών σκοπιμοτήτων ή ξένων προς την πατρίδα μας συμφερόντων.
ΜΑΡΙΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ (ΕΔΕΚ)
Η δημιουργία ενός τερματικού υγροποίησης φυσικού αερίου στην Κύπρο θα συμβάλει στη μετατροπή του νησιού σε ένα ενεργειακό κέντρο στον χώρο της Μέσης Ανατολής και, ως εκ τούτου, η επιλογή κατασκευής του δεν πρέπει να αποκλείεται. Πριν όμως από τη λήψη μιας τέτοιας απόφασης, επιβάλλεται να εξετάσουμε και να σταθμίσουμε διάφορους παράγοντες, όπως τον χρόνο και το κόστος κατασκευής, πόσο συμφέρουσα είναι η κατασκευή του σε σχέση με τον συνολικό αριθμό αποθεμάτων που υπάρχουν στην περιοχή και αν και κατά πόσον ενδεχομένως θα μας φέρει σε «αντιπαράθεση» με άλλες χώρες της περιοχής, π.χ. την Αίγυπτο που ήδη έχει τερματικό. Τέλος, θα πρέπει να εξεταστεί ποια υποστήριξη θα έχει η κατασκευή του από τρίτες χώρες, και κύρια μεγάλες δυνάμεις της Ευρώπης.
Αξιολογώντας τα πιο πάνω, εκτιμούμε ότι ενδεχομένως η επιλογή της κατασκευής του αγωγού της Ανατολικής Μεσογείου (EastMed) να είναι πιο συμφέρουσα πρόταση, δεδομένου ότι στην κατασκευή του θα εμπλακούν και άλλες χώρες της Ευρώπης (Ιταλία, Γαλλία, Γερμανία) και θα δημιουργηθεί μια ευρύτερη συμμαχία. Την ίδια στιγμή, το έργο αυτό θα χρηματοδοτηθεί και από κεφάλαια της ΕΕ και πιθανόν να αποτελεί πιο γρήγορη και ασφαλή επιλογή.
Φυσικά, αυτό το οποίο θα πρέπει να πρυτανεύσει για την τελική μας επιλογή, είναι ποια από τις δύο λύσεις αναβαθμίζει περισσότερο τον γεωστρατηγικό ρόλο της Κύπρου και ενισχύει σε μεγαλύτερο βαθμό την προστασία που πρέπει να υπάρξει για την αξιοποίηση του Φυσικού Αερίου και την ολοκλήρωση, χωρίς προβλήματα, του ενεργειακού προγράμματος της Κυπριακής Δημοκρατίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΕΛΙΝΟΠΟΥΛΟΣ (ΚΙΝΗΜΑ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ)
Τα έως τώρα δεδομένα που έχουμε μπροστά μας θεωρούμε ότι δεν επιτρέπουν στην Κυπριακή Δημοκρατία να πάρει οριστικές αποφάσεις για το αν πρέπει ή όχι να δημιουργήσει τερματικό σταθμό υγροποίησης φυσικού αερίου στην Κύπρο.
Δεδομένων ότι (α) οι εντοπισθείσες μέχρι τώρα ποσότητες φυσικού αερίου στον «Γλαύκο» και στην «Καλυψώ» αθροιστικά πλησιάζουν τα 10 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια φυσικού αερίου, (β) βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη ενός τόσο σημαντικού έργου όπως η δημιουργία τερματικού, είναι τα αποθέματα που θα καταλήγουν εκεί να ξεπερνούν τα 13,5 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια και (γ) η επιβεβαιωμένη ποσότητα των αποθεμάτων φυσικού αερίου στο τεμάχιο «Αφροδίτη» είναι της τάξης των 4,5 τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδιών φυσικού αερίου, πλέον καθίσταται εξαιρετικής σημασίας -σε σχέση με την προοπτική δημιουργίας του τερματικού στην Κύπρο- η απόφαση της Κυβέρνησης για την διοχέτευση ή όχι των αποθεμάτων του «Αφροδίτη» στην Αίγυπτο. Με την οποία ήδη βρίσκεται σε προχωρημένες συζητήσεις, και αναμένουμε την κυβερνητική ενημέρωση για το θέμα.
Άποψή μας είναι ότι η δημιουργία τερματικού σταθμού υγροποίησης στην Κύπρο θα προσδώσει νέο στρατηγικό βάθος στη χώρα, που πρέπει να εκμεταλλευθούμε πολιτικά διεθνώς, ενώ όσοι αναλάβουν τη «φύλαξή» του θα έχουν οικονομικά συμφέροντα στην Κύπρο την επόμενη 20ετία.
Εναλλακτική επιλογή αποτελεί η δημιουργία του αγωγού EastMed, ο οποίος ενώ έχει ενταχθεί ξεκάθαρα στο ευρωπαϊκό όραμα, παραμένει στα σχέδια αφού δεν έχει υπάρξει μέχρι σήμερα ουσιαστικό επενδυτικό ενδιαφέρον. Η πρόσφατη δήλωση του Ισραηλινού Πρωθυπουργού Βενιαμίν Νετανιάχου ότι το ναυτικό του Ισραήλ θα προστατεύσει τον αγωγό φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, δεν μπορεί να αγνοηθεί.
Για την Αλληλεγγύη, η τρίτη επιλογή, δηλαδή η κατασκευή αγωγού προς την Τουρκία, την οποία αποφεύγουν να αποκλείσουν ξεκάθαρα οι ηγεσίες του ΔΗΣΥ και του ΑΚΕΛ, δεν υπάρχει καν ως επιλογή στο τραπέζι, ανεξαρτήτως εάν συμφέρει οικονομικά ή όχι.
ΑΛΚΗΣ ΠΑΠΗΣ (ΚΙΝΗΜΑ ΟΙΚΟΛΟΓΩΝ)
Κατά την άποψή μας η Κυπριακή Δημοκρατία θα πρέπει ταχύτατα να ολοκληρώσει τις συμφωνίες, για να ξεκινήσει τόσο το έργο μεταφοράς του φυσικού αέριου στην Αίγυπτο, όσο και η κατασκευή του αγωγού EastMed για την τροφοδοσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό θα ενισχύσει τη γεωστρατηγική μας ασφάλεια και θα μας κάνει σημαντικό μέρος της γεωπολιτικής στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η πολιτική αυτή θα δημιουργήσει γεωπολιτικά κεκτημένα και τετελεσμένα, τα οποία πολύ δύσκολα θα μπορούν να ανατραπούν.
Παράλληλα και ανεξάρτητα από το προηγούμενο, με τα νέα δεδομένα που αφορούν τις ποσότητες του φυσικού αερίου, όπως αυτά προέκυψαν από τις πρόσφατες γεωτρήσεις, θα μπορούσε να μελετηθεί το θέμα της δημιουργίας τερματικού υγροποίησης φυσικού αερίου. Θεωρούμε ότι και εδώ πρέπει να δημιουργηθούν οι απαιτούμενες συνεργασίες και συμμαχίες για την προώθηση του έργου, με το οποίο θα μπορεί να γίνει προμήθεια φυσικού αερίου και σε άλλες αγορές.
Η μελέτη για την κατασκευή του τερματικού υγροποίησης θα πρέπει να συνυπολογίσει, εκτός από τα οικονομικά μεγέθη, το περιβαλλοντικά βεβαρημένο της προτεινόμενης περιοχής για την ανέγερσή του, καθώς και τους επιπρόσθετους και αθροιστικούς κινδύνους ασφάλειας που δημιουργούνται από τη λειτουργία του. Δεν θέλουμε να ζούμε υπό την απειλή ενός νέου περιστατικού, όπως αυτό στο Μαρί.
Επίσης, η όποια μελέτη θα πρέπει από τώρα να διασφαλίζει τις διαδικασίες ξηλώματος του τερματικού όταν παρέλθει η περίοδος λειτουργίας του.
ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ (ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΠΟΛΙΤΩΝ)
Η επιλογή του τρόπου εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων στην κυπριακή ΑΟΖ θα εξαρτηθεί από την επιτυχία των επόμενων γεωτρήσεων, από την πρόθεση των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην ΑΟΖ αλλά και όσων θα ήθελαν να επενδύσουν στο κομμάτι των υποδομών πάντα σε συντονισμό με την Κυπριακή Δημοκρατία. Θα πρέπει να παραμείνουμε σοβαροί και προσγειωμένοι. Δεδομένου ότι το μοναδικό μέχρι στιγμής επιβεβαιωμένο κοίτασμα -το "Αφροδίτη" στο οικόπεδο 12- οδεύει προς το τερματικό Ίντκου της Αιγύπτου, αυτήν τη στιγμή έχουμε δύο αλλά μη επιβεβαιωμένα κοιτάσματα, το «Καλυψώ» στο οικόπεδο 6 και τον «Γλαύκο» στο οικόπεδο 10.
Θα πρέπει πρώτα να επιβεβαιωθούν και στη συνέχεια να έχουμε ακόμη τουλάχιστον μία ή δύο επιτυχημένες γεωτρήσεις σε άλλους στόχους, για να ξεκαθαριστούν οι προθέσεις των εταιρειών ως προς την επιλογή των υποδομών για την εκμετάλλευσή τους. Οι τρόποι εκμετάλλευσης είναι είτε ο αγωγός EastMed είτε το τερματικό υγροποίησης (LNG) είτε ο συνδυασμός των δύο, αν το μέγεθος των κοιτασμάτων το επιτρέπει.
Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να διασφαλίσουμε τη συνεργασία μας, μέσα από την εξασφάλιση και των δικών τους συμφερόντων, με τους εταίρους μας στην Ανατολική Μεσόγειο, των εταιρειών και της ΕΕ. Εκτίμησή μας είναι πως η προοπτική δημιουργίας χερσαίου τερματικού LNG στην Κύπρο αποτελεί τη βέλτιστη λύση σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο. Καθιστά την Κύπρο ενεργειακό κόμβο στην περιοχή και δίνει την προοπτική προώθησης του φυσικού μας αερίου σε Δύση και σε Ανατολή.
Επίσης, οφείλουμε να παραμείνουμε προσγειωμένοι και να διατηρούμε όλες τις προοπτικές ζωντανές. Η εθνική ενότητα και συνεννόηση αποτελεί προϋπόθεση για τα χρόνια που έρχονται.
ΓΕΑΔΗΣ ΓΕΑΔΗ (ΕΛΑΜ)
Η ανακάλυψη σημαντικού κοιτάσματος Φυσικού Αερίου στο κοίτασμα «Γλαύκος» αποτελεί μια πολύ θετική εξέλιξη, καθώς τοποθετεί την Κύπρο στον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη. Σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα κοιτάσματα, που έχουν ανακαλυφθεί στην κυπριακή ΑΟΖ, θα πρέπει να τύχει σωστού χειρισμού και αξιοποίησης, για να μη μετατρέψουμε σε άνθρακα τον θησαυρό.
Πρώτιστος στόχος των σχεδιασμών δεν πρέπει να είναι τα οικονομικά συμφέροντα, αλλά θα πρέπει να δούμε πώς μπορούμε να αδράξουμε γεωπολιτικά και γεωστρατηγικά οφέλη, που θα θωρακίζουν την Κυπριακή Δημοκρατία έναντι των τουρκικών απειλών.
Από τη μια, οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο βυθοτεμάχιο 10, Exxon Mobil και Qatar petroleum, ειδικεύονται στη δημιουργία τερματικού υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG). Επιπλέον, αν προσεγγίσουμε το θέμα από οικονομική οπτική γωνία, το LNG είναι σε θέση να προσφέρει περισσότερα οικονομικά οφέλη, αφού σου επιτρέπει να πουλάς όπου θέλεις, με τις ανάλογες αυξομειώσεις.
Τουναντίον, η δημιουργία αγωγού δεσμεύει το φυσικό αέριο να αποστέλλεται σε μια συγκεκριμένη τοποθεσία και μια συμφωνημένη τιμή.
Όμως, η δημιουργία του αγωγού EastMed, που θα ενώνει την Κύπρο με την Ελλάδα και ακολούθως με την υπόλοιπη Ευρώπη, έχει άλλα τεράστια οφέλη, όπως είναι η γεωπολιτική αναβάθμιση της Κύπρου. Η δημιουργία ενός τέτοιου αγωγού, προεκτείνει την Εθνική Κυριαρχία των εμπλεκόμενων χωρών, γεγονός που θα λειτουργεί αποτρεπτικά, έναντι του εισβολέα πειρατή της Άγκυρας.
Το ένα εγχείρημα δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην ότι εξαιρεί το άλλο, όμως, αν ζυγίσουμε όλα τα δεδομένα, θεωρούμε ότι προτεραιότητα θα πρέπει να δοθεί στη δημιουργία του EastMed, καθώς δεν είμαστε μόνοι στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά έχουμε απέναντί μας την Τουρκία, παράγοντα που πρέπει να υπολογίζουμε για να μη βρεθούμε ξανά προ δυσάρεστων εξελίξεων, όπως έγινε και στην περίπτωση της ΕΝΙ/Kogas το περασμένο καλοκαίρι.
