ΟΣΕΚΑ: Μηχανισμοί Προστασίας Επενδυτών

Επιπλέον, μέσω της επαγγελματικής διαχείρισης του ενεργητικού του επενδυτικού ταμείου εξασφαλίζεται η ορθολογική λήψη επενδυτικών αποφάσεων.

Ένας από τους βασικούς πυλώνες των οδηγιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EE) περί ΟΣΕΚΑ (που διέπουν τα επενδυτικά ταμεία τα οποία είναι κατάλληλα προς πώληση στο ευρύ κοινό), είναι η έννοια της προστασίας των επενδυτών. Το καθεστώς ΟΣΕΚΑ έχει ως στόχο να παρέχει στα άτομα-ιδιώτες ένα ασφαλές περιβάλλον για επενδύσεις κεφαλαίων, ορίζοντας γενικούς κανόνες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να διαχειριστούν αυτά τα κεφάλαια, έτσι ώστε να διασφαλίζονται τα περιουσιακά τους στοιχεία.

Οι ισχύοντες κανόνες για τους ΟΣΕΚΑ εισήχθησαν στο κυπριακό νομικό πλαίσιο το 2012, το οποίο συμπληρώθηκε με εγκυκλίους και κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Κύπρου.

Τα ταμεία που πληρούν αυτά τα κριτήρια μπορούν να πωληθούν ελεύθερα στο κοινό σε οποιαδήποτε χώρα της ΕΕ, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούν τις τυποποιημένες απαιτήσεις κοινοποίησης ΟΣΕΚΑ. Αναμφισβήτητα, τα πρότυπα προστασίας των επενδυτών από τον ΟΣΕΚΑ είναι ο σημαντικότερος παράγοντας για τη ραγδαία ανάπτυξή τους όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και παγκοσμίως. Ως εκ τούτου, αξίζει να αναφερθούν ενδεικτικά οι μηχανισμοί που καθορίζονται στη νομοθεσία και αποσκοπούν στην προστασία του επενδυτή.
Επιλέξιμα περιουσιακά στοιχεία

Τα κεφάλαια των ΟΣΕΚΑ υπόκεινται σε κανόνες σχετικά με το είδος των περιουσιακών στοιχείων στα οποία μπορούν να επενδύσουν (αποδεκτά περιουσιακά στοιχεία), τα οποία βρίσκονται στο τμήμα επενδυτικής πολιτικής του ενημερωτικού δελτίου ενός αμοιβαίου κεφαλαίου. Γενικά, πρέπει να επενδύουν σε κινητές αξίες ή σε άλλα ρευστά χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία - για παράδειγμα, σε μέσα χρηματαγοράς, όπως ομόλογα, μετοχές και άλλα μέσα που είναι διαπραγματεύσιμα σε χρηματιστήριο, καθώς και σε τραπεζικές καταθέσεις.
Διασπορά χαρτοφυλακίου

Η διασπορά αποτελεί ζωτικό μέσο για τη μείωση του κινδύνου για επενδυτές κάθε είδους, από τα μεγαλύτερα συνταξιοδοτικά συστήματα έως τα άτομα-ιδιώτες που διατηρούν τις αποταμιεύσεις τους σε επενδυτικά ταμεία. Τα διαφορετικά είδη ταμείων παρέχουν στους επενδυτές πρόσβαση σε κατηγορίες και στρατηγικές περιουσιακών στοιχείων, των οποίων η απόδοση μπορεί να ποικίλει ανάλογα με τις συνθήκες της αγοράς αλλά και τις ευρύτερες οικονομικές συνθήκες. Το ευρύ φάσμα των ταμείων ΟΣΕΚΑ στην αγορά προσφέρει διαφοροποίηση στους επενδυτές σε ό,τι αφορά τα περιουσιακά στοιχεία στα οποία επενδύουν τα κεφάλαιά τους, τον οικονομικό ή επιχειρηματικό τομέα που καλύπτουν και τις χώρες ή περιοχές όπου βρίσκονται οι επενδύσεις.
Ρευστότητα

Ένα από τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά των ΟΣΕΚΑ είναι η διευκόλυνση αγοράς ή πώλησης μετοχών ή μεριδίων ενός αμοιβαίου κεφαλαίου. Αυτό σημαίνει ότι οι επενδυτές που επιθυμούν να πωλήσουν τις συμμετοχές τους σε ένα ταμείο, είτε επειδή πιστεύουν ότι η αξία μπορεί να πέσει είτε για οποιονδήποτε άλλο λόγο, μπορούν να το πράξουν χωρίς καθυστέρηση. Κατά γενικό κανόνα, οι επενδυτές μπορούν να αγοράζουν ή να πωλούν μετοχές ή μονάδες ΟΣΕΚΑ τουλάχιστον δύο φορές τον μήνα, με περιορισμένες εξαιρέσεις, αλλά στην πραγματικότητα η μεγάλη πλειοψηφία των κεφαλαίων ΟΣΕΚΑ προσφέρει ημερήσια ρευστότητα.
Αποτίμηση του χαρτοφυλακίου

Προκειμένου οι επενδυτές να έχουν εμπιστοσύνη σε ένα ταμείο ΟΣΕΚΑ, πρέπει να είναι σε θέση να εμπιστεύονται τις αποτιμήσεις που χρησιμοποιούν για τον καθορισμό της καθαρής τιμής μεριδίου του ΟΣΕΚΑ. Γι’ αυτόν τον λόγο, οι διαδικασίες αποτίμησης του χαρτοφυλακίου πρέπει να έχουν σχεδιαστεί με τρόπο ώστε να αντικατοπτρίζουν τη «δίκαιη αγοραία αξία».
Διαχείριση επενδυτικού κινδύνου

Όλες οι επενδύσεις συνεπάγονται κάποιο κίνδυνο. Αυτό που είναι σημαντικό είναι ότι ένα ταμείο ΟΣΕΚΑ τηρεί το επίπεδο κινδύνου που έχει γνωστοποιήσει στους επενδυτές του. Οι διαχειριστές πρέπει να διαθέτουν διαδικασίες για τη μέτρηση του κινδύνου επενδύσεων ενός ταμείου ανά πάσα στιγμή και η λειτουργία διαχείρισης κινδύνου πρέπει να είναι ανεξάρτητη από τη δραστηριότητα διαχείρισης χαρτοφυλακίου, έτσι ώστε να ελαχιστοποιείται η πιθανότητα σύγκρουσης συμφερόντων. Ο διαχειριστής μπορεί να προσλαμβάνει μια εξωτερική εταιρεία για την παρακολούθηση και μέτρηση του κινδύνου, εάν είναι απαραίτητο.
Εποπτεία και φύλαξη

Υπάρχει γενικά ένα ευρύ φάσμα εποπτείας και ελέγχων σε διάφορα επίπεδα, ώστε να διασφαλίζεται η προστασία των συμφερόντων των επενδυτών. Οι εταιρείες διαχείρισης και επενδύσεων των ΟΣΕΚΑ είναι υπεύθυνες για την εποπτεία των δραστηριοτήτων του ταμείου και τη διασφάλιση των συμφερόντων των επενδυτών.

Ένας σημαντικός ρόλος ανήκει στον θεματοφύλακα. Τα περιουσιακά στοιχεία του ταμείου πρέπει να ανατίθενται σε ανεξάρτητο θεματοφύλακα για φύλαξη.
Πληροφορίες για το Ταμείο

Οι εύκολα προσβάσιμες, κατανοητές και ενημερωμένες πληροφορίες αποτελούν ένα από τα καλύτερα είδη προστασίας των επενδυτών. Μπορεί να τους εμποδίσει από το να αγοράσουν ένα ταμείο που δεν είναι κατάλληλο για τις ανάγκες ή το προφίλ κινδύνου τους και να τους ειδοποιήσει εάν το ταμείο δεν λειτουργεί με τον τρόπο που έχει υποσχεθεί ο υποστηρικτής του.

Οι ΟΣΕΚΑ είναι σχεδιασμένοι για να αποτελούν επενδυτική επιλογή τόσο για θεσμικούς επενδυτές όσο και για το ευρύ κοινό, με κύριο στόχο τη διασφάλιση των δικαιωμάτων του επενδυτή. Το νομοθετικό πλαίσιο των αμοιβαίων κεφαλαίων ανανεώνεται σε συχνή βάση, έτσι ώστε να παραμένει ενήμερο και ταυτόχρονα να συμβαδίζει με τις τάσεις της αγοράς. Εντούτοις, τα προαναφερόμενα εργαλεία ήταν και θα παραμείνουν τα κύρια εργαλεία για την προστασία του επενδυτή.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
dpapaconstantinou@kpmg.com
Assistant Manager,
KPMG Limited
Τηλ 22 209 000