Ο «Γλαύκος» αλλάζει την ιστορία

«Ευχάριστος πονοκέφαλος» για την Κυβέρνηση, που καλείται πλέον να βρει την πιο συμφέρουσα πολιτικο-οικονομική φόρμουλα εκμετάλλευσης του υποθαλάσσιου πλούτου
· Ο αγωγός East Med, η επίλυση της «Αφροδίτης» και η μεταφορά του κοιτάσματος προς το τερματικό Ιντκού, αλλά και την κατασκευή σταθμού υγροποίησης στην Κύπρο βρίσκονται επίσημα στο τραπέζι
· Με βάση το θετικό σενάριο, ο «Γλαύκος» θα αρχίσει να αποφέρει κέρδη στην Κύπρο από το 2025-2026
Νέες ελπιδοφόρες προοπτικές για το ενεργειακό μέλλον τόσο της Κύπρου όσο και της ευρύτερης περιοχής δημιουργεί η ανακάλυψη της ExxonMobil στο τεμάχιο 10 της Κυπριακής ΑΟΖ. Σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις Κυβέρνησης-Εταιρείας, η ποσότητα φυσικού αερίου στο κοίτασμα «Γλαύκος» ανέρχεται σε 5-8 τρις κυβικά πόδια (tcf) και πρόκειται για την μεγαλύτερη ανακάλυψη στην Κυπριακή ΑΟΖ και μιαν από τις μεγαλύτερες ανακαλύψεις παγκοσμίως τα τελευταία τρία χρόνια.

Μπορεί στον στόχο «Δελφύνη» να μη βρέθηκαν εμπορεύσιμα κοιτάσματα, ωστόσο ο «Γλαύκος» ξεπέρασε τις προσδοκίες, γεγονός που αφήνει όλες τις πλευρές ικανοποιημένες. Μία τέτοιου μεγέθους ανακάλυψη δεν αλλάζει φυσικά άρδην την υφιστάμενη ενεργειακή αρχιτεκτονική της περιοχής. Δημιουργεί, ωστόσο, έναν «ευχάριστο πονοκέφαλο» για την Κυβέρνηση, που καλείται πλέον να βρει την πιο συμφέρουσα πολιτικο-οικονομική φόρμουλα εκμετάλλευσης, προκειμένου να μεγιστοποιήσει τα οφέλη σε γεωστρατηγικό επίπεδο από την αξιοποίηση του υποθαλάσσιου πλούτου. Ο αγωγός East Med, η επίλυση του ζητήματος της εκμετάλλευσης της «Αφροδίτης» με Ισραήλ και μεταφοράς του κοιτάσματος προς το τερματικό Ιντκού της Αιγύπτου, αλλά και η κατασκευή σταθμού υγροποίησης στην Κύπρο βρίσκονται επίσημα στο τραπέζι.

Από την άλλη, η Άγκυρα, που παρακολουθεί αμήχανη αναζητώντας τρόπους να εμπλακεί στην Κυπριακή ΑΟΖ για να αποτρέψει τα ενεργειακά τετελεσμένα από Ισραήλ-Αίγυπτο-Ελλάδα-Κύπρο, κλείνει το μάτι στις ΗΠΑ, επιχειρώντας να επαναφέρει το σχέδιο αγωγού Τουρκίας-Ισραήλ μέσω της κυπριακής ΑΟΖ, σπέρνοντας, παράλληλα, σενάρια διχόνοιας.
Τα επόμενα βήματα

Η ανακάλυψη του «Γλαύκου» δεν σημαίνει ταυτόχρονα και άμεση αξιοποίηση και οικονομικά οφέλη, καθώς, όπως ανακοίνωσε η ίδια η εταιρεία, τους επόμενους μήνες θα ακολουθήσει ανάλυση των δεδομένων της γεώτρησης και θα πραγματοποιηθούν περαιτέρω εργασίες αξιολόγησης για να εκτιμηθεί με μεγαλύτερη ακρίβεια η ποσότητα του φυσικού αερίου. Κατά μέσο όρο η χρονική απόσταση που μεσολαβεί από την αρχική ανακάλυψη έως την έναρξη παραγωγής κυμαίνεται στα 4-7 έτη. Αυτό, σε πρακτικό επίπεδο, συνεπάγεται πως ο «Γλαύκος» δεν θα αποφέρει κέρδη πριν από το 2025-2026. Αυτό είναι το πιο θετικό σενάριο, αν αναλογιστεί κανείς πως η «Αφροδίτη» έχει ανακαλυφθεί το 2011 και, μέχρι σήμερα, λόγω και κυβερνητικών χειρισμών αλλά και προβλημάτων με τις εταιρείες εκμετάλλευσης, παραμένει αναξιοποίητη.

Σε κάθε περίπτωση, με το εμπορεύσιμο κοίτασμα «Γλαύκος», σημαίνει ότι η ExxonMobil και η Qatar Petroleum εδραιώνονται στην Κύπρο για τα επόμενα 20 χρόνια για την αξιοποίηση αλλά και την αναζήτηση περισσότερων υδρογονανθράκων στο τεμάχιο 10, όπου υπάρχουν και άλλοι στόχοι που δεν έχουν διερευνηθεί. Σημασία έχει, επίσης, το γεγονός ότι ο αντιπρόεδρος της ExxonMobil, Τρίσταν Άσπρεϊ, σχολιάζοντας τις τουρκικές προκλήσεις, εξέφρασε ενθουσιασμό για τα κοιτάσματα στον «Γλαύκο» και υπογράμμισε πως το οικόπεδο 10 δεν αμφισβητείται.
Το σημαντικό στοιχείο της ανακάλυψης

Η πιο αξιοσημείωτη παρατήρηση από τον «Γλαύκο» έγκειται στο ότι το κοίτασμα εντοπίστηκε σε γεωτρητικό βάθος 4.200 μέτρων κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, σε βάθος νερού 2.063 μέτρων. Αυτό σημαίνει μικρότερο κόστος εξόρυξης για την εταιρεία και μεγαλύτερη αποδοτικότητα, ενώ παράλληλα αυξάνονται πλέον τα ποσοστά εξεύρεσης κοιτασμάτων σε σχηματισμούς τύπου «Ζορ», αλλά σε μικρότερο βάθος από το «Ζορ». Επί της ουσίας ο «Γλαύκος» είναι τύπου «Ζορ», αλλά σε διαφοροποιημένη μορφή.

Δεν είναι τυχαίο ότι η ιταλική εταιρεία ΕΝΙ περίμενε με αγωνία τα αποτελέσματα της γεώτρησης, δεδομένου ότι πρόσφατα χαρτογράφησε τρεις επιπλέον στόχους τύπου «Ζορ» στο οικόπεδο 8 («Eratosthenis South-1» κ.λπ), όπως και στο θαλασσοτεμάχιο 12. Επιπλέον, με την ολοκλήρωση της διαδικασίας αδειοδότησης στο θαλασσοτεμάχιο 7 στην κοινοπραξία Total/Eni θα επιταχυνθούν και οι διαδικασίες για τη διενέργεια της δεύτερης γεώτρησης στο τμήμα της «Καλυψούς», που εκτείνεται στο τεμάχιο 7.
Η αξία των αποθεμάτων

Στην Κυπριακή ΑΟΖ, μέχρι σήμερα έχουν ανακαλυφθεί τέσσερα κοιτάσματα φυσικού αερίου, η «Αφροδίτη» (ψαμμιτικό κοίτασμα), η «Καλυψώ», ο «Γλαύκος» και ο «Ονησίφορος» (ασβεστολιθικά κοιτάσματα τύπου Ζορ). Με βάση την τιμή 6,42 ευρώ/χίλια κυβικά πόδια εισαγωγής φυσικού αερίου στην ΕΕ, το υπεργιγαντιαίο κοίτασμα «Ζορ», το οποίο περιέχει 35 τρισ. κυβικά πόδια φυσικό αέριο και ανήκει στην Αίγυπτο, αξίζει περίπου 200 δισεκατομμύρια ευρώ. Η «Αφροδίτη», με ποσότητα 4,5 τρις κυβικά πόδια, αξίζει 29 δις ευρώ, ο «Ονησίφορος» με 0,35 tcf, 2,5 δις, ενώ ο «Γλαύκος», αν δεχτούμε τη μέση ποσότητα στα 6,5 tcf, ανέρχεται στα 42 δις ευρώ. Εκτός λοιπόν από την «Καλυψώ», που ακόμη δεν γνωρίζουμε τις ακριβείς ποσότητες, η μέχρι στιγμής συνολική αξία των κοιτασμάτων στην ΑΟΖ φτάνει περίπου τα 73 δις ευρώ.
LNG, Αίγυπτος και East Med
Τα νέα δεδομένα για τερματικό μετά την ανακάλυψη του μικρού «Ζορ»
Για την κατασκευή ενός σταθμού υγροποίησης στην Κύπρο χρειάζονται περίπου 10 με 15 tcf, με τις μέχρι τώρα επιβεβαιωμένες ποσότητες να ανέρχονται περίπου στα 11 tfc. Η κοινοπραξία ExxonMobil και Qatar Petroleum ξεκαθάρισε εδώ και καιρό πως η επιλογή, την οποία προκρίνει σε περίπτωση που ανακαλυφθούν ικανοποιητικά κοιτάσματα, είναι αυτή της κατασκευής σταθμού υγροποίησης LNG.

Ο ίδιος ο Υπουργός Ενέργειας Γιώργος Λακκοτρύπης χαρακτήρισε «καλή βάση» την ποσότητα του «Γλαύκου», ενώ επεσήμανε πως τον πρώτο ρόλο για κατασκευή τερματικού υγροποίησης τον έχουν οι εταιρείες «που στο τέλος της ημέρας θα βάλουν και τα λεφτά». Υπενθυμίζεται ότι παλαιότερα υπήρχαν δημοσιεύματα για ενδιαφέρον από διάφορες πλευρές για κατασκευή τερματικού στο νησί, ωστόσο, η Κυβέρνηση πάντα επέμενε ότι μόνο με ανακάλυψη κοιτασμάτων δικαιολογείται μια τέτοια επένδυση. Σήμερα, που διαφαίνεται ότι οι προοπτικές στην ΑΟΖ είναι ελπιδοφόρες, θα πρέπει να καταβάλει αγώνα δρόμου για να καλύψει το χαμένο έδαφος. Από την πλευρά του, ο αντιπρόεδρος της ExxonMobil, Τρίσταν Άσπρεϊ, δεν το απέκλεισε αυτό το ενδεχόμενο στο μέλλον, αφού, όπως είπε, ακόμη βρισκόμαστε στην αρχή του ταξιδιού.

Μπορεί οι υφιστάμενες ποσότητες στην Κυπριακή ΑΟΖ να μη δικαιολογούν πλήρως την κατασκευή σταθμού LNG, ωστόσο η Λευκωσία θα μπορούσε να συνεργαστεί με το Ισραήλ προκειμένου να διασφαλίσει ότι ποσότητες από τη δεύτερη φάση αξιοποίησης του «Λεβιάθαν» θα έρθουν στην Κύπρο για υγροποίηση και εξαγωγή. Από την άλλη, αναλυτές θεωρούν πως το πιο σημαντικό στην παρούσα φάση είναι να κλειδώσει η εξαγωγή του φυσικού αερίου του κοιτάσματος «Αφροδίτη» στο Ιντκού της Αιγύπτου, όπου υπάρχουν έτοιμες υποδομές. Παράλληλα, ο «Γλαύκος» θα μπορέσει να δώσει νέα προοπτική και ώθηση στα σχέδια κατασκευής του αγωγού East Med, ο οποίος αποτελεί τον εφιάλτη της Άγκυρας.
Κάτι μαγειρεύει η Τουρκία

Αυτήν την εβδομάδα η φιλο-ερντογανική εφημερίδα «Γενί Σαφάκ» δημοσίευσε ένα εξαιρετικής σημασίας άρθρο, που αφορά τις σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ, έχοντας προεκτάσεις στα ενεργειακά της Ανατολικής Μεσογείου. Το άρθρο είναι γραμμένο με αφορμή την επίσκεψη του γαμπρού του Τραμπ και ανώτατου συμβούλου του Αμερικανού Προέδρου, Τζαρέντ Κουσνέρ, στην Άγκυρα και τη συνάντηση που είχε με τον Τούρκο Πρόεδρο, Ταγίπ Ερντογάν.

Ένας από τους ειδικούς σε θέματα ενέργειας είναι ο Τούρκος καθηγητής Γιουρκάν Κουμπάρογλου, πρόεδρος του Συλλόγου «Η Οικονομία της Ενέργειας», ο οποίος ισχυρίστηκε στη «Γενί Σαφάκ» ότι η συμφωνία για κατασκευή αγωγού που θα μεταφέρει το φυσικό αέριο του κοιτάσματος «Αφροδίτη» σε εγκατάσταση υγροποίησης στην Αίγυπτο και από εκεί στην Ευρώπη, αποκλείει το Ισραήλ. Ο ίδιος εκφράζει την εκτίμηση ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να πυροδοτήσει εξελίξεις που θα ανατρέψουν τις ισορροπίες υπέρ της Τουρκίας, ενώ την ίδια στιγμή θα αποδυναμώσει το σχέδιο κατασκευής του αγωγού East Med, που θα μετέφερε και το αέριο του Λεβιάθαν μέσω Ελλάδος στην Ευρώπη.

«Έτσι, η συμφωνία Κύπρου-Αιγύπτου μπορεί να οδηγήσει το Ισραήλ κοντά στην Τουρκία, για μεταφορά του αερίου του Λεβιάθαν με αγωγό μέσω Τουρκίας στην Ευρώπη», αναφέρει, προσθέτοντας ότι: «Η οικογένεια Κουσνέρ διατηρεί στενές σχέσεις με τον Πρωθυπουργό του Ισραήλ Νετανιάχου. Ο Κουσνέρ φέρνει πρόταση για την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους, που θα φέρει την ειρήνη στη Μέση Ανατολή, αλλά δεν θα σταθεί μόνο σ' αυτό. Θα φέρει στο τραπέζι των συζητήσεων την κατασκευή αγωγού από το Λεβιάθαν προς την Τουρκία, εξέλιξη που θα φέρει και πάλι κοντά την Τουρκία με το Ισραήλ, σε σημείο που θα μπορούμε να μιλάμε για μια στρατηγική σχέση.

»Επιπλέον, η κατασκευή του αγωγού αυτού θα αποτελέσει παράγοντα ειρήνης και ασφάλειας στην Αν. Μεσόγειο και θα θέσει πλέον σε μόνιμη βάση τη συνεργασία Τουρκίας-ΗΠΑ-Ισραήλ στη Μεσόγειο». Ο καθηγητής Κουμπάρογλου είναι ο ίδιος ο οποίος πρότεινε ως απάντηση στον East Med Gas Forum τον σχηματισμό ενός αντίστοιχου «Φόρουμ» στη Βορειοανατολική Μεσόγειο με έδρα τα κατεχόμενα. Και συμπλήρωνε ότι «η Ρωσία, που έχει αποκτήσει δικαίωμα για γεωτρήσεις αερίου στα συριακά ύδατα, θα μπορούσε να διαπραγματευτεί εκ μέρους της Συρίας».
Η πρώτη αντίδραση των ισραηλινών εταιρειών
«Αυτή είναι μια δραματική ανακάλυψη, διότι η ιδέα ενός περιφερειακού κόμβου δεν φαίνεται πλέον μη ρεαλιστική»
Υπενθυμίζεται ότι η «Αφροδίτη» παραμένει ανεκμετάλλευτη εξαιτίας του ότι οι Ισραηλινοί ζητούν να έχουν λόγο στη διαχείριση του κοιτάσματος, αφού ισχυρίζονται πως ένα πολύ μικρό ποσοστό εκτείνεται στο κοίτασμα «Ιshai» της δικής τους ΑΟΖ. Διαχειριστές του ισραηλινού κοιτάσματος είναι, μεταξύ άλλων, η εταιρεία «Israel Opportunity Energy Resources LP».

Σε μια πρώτη αντίδραση για την ανακάλυψη του «Γλαύκου», η εταιρεία (όπως και η «Nammax Oil and Gas», που ελέγχεται από τον Benny Steinmetz) ανέφερε στην Globes ότι «η ανακάλυψη στην Κύπρο θα επιταχύνει τις προσπάθειες, που έχουν ήδη καταβληθεί για την ανάπτυξη της "Αφροδίτης" που ανήκει στον όμιλο Delek, Nobel και κυπριακής κυβέρνησης. Μέρος της "Αφροδίτης" ανήκει στο Ισραήλ. Επειδή είναι μια κοινής ιδιοκτησίας δεξαμενή, τα έσοδα για το δημόσιο ταμείο εκτιμάται ότι υπερβαίνουν τα 3 δισεκατομμύρια NIS (728 χιλιάδες ευρώ). Καλούμε την ισραηλινή κυβέρνηση να επιμείνει στο να λάβει το Ισραήλ τα δικαιώματά του, και να αποφευχθεί η ανάπτυξη της "Αφροδίτης" χωρίς δέσμευση της κυπριακής Κυβέρνησης και των εταίρων της, που εγγυώνται ότι το Ισραήλ θα λάβει το μερίδιό του από το κοίτασμα».

Να στρέψει το βλέμμα και αλλού...

Στο ίδιο δημοσίευμα ο αναλυτής της «Senior Leumi Capital Markets», Ella Fried, δήλωσε για την επιτυχία της Exxon στον «Γλαύκο» τα εξής:

«Αυτή είναι μια δραματική ανακάλυψη, διότι η ιδέα ενός περιφερειακού κόμβου δεν φαίνεται πλέον μη ρεαλιστική. Σε συνδυασμό με την "Αφροδίτη", η παρουσία της αμερικανικής εταιρείας θα είναι πιθανώς λιγότερο ευαίσθητη στις περιφερειακές πολιτικές. Όταν οι περιφερειακές φιλοδοξίες της Αιγύπτου και του Ισραήλ ληφθούν υπ' όψιν, η προσθήκη μιας άλλης αμερικανικής φιλοδοξίας μπορεί να συμβάλει μόνο μακροπρόθεσμα στο φυσικό αέριο του Ισραήλ. Είναι σημαντικό για το Ισραήλ να έχει άλλες βλέψεις εκτός από ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Eni και η BP, επειδή οι Ευρωπαίοι είναι πιο ευαίσθητοι σε μια σχέση με τα κράτη του Περσικού Κόλπου. Εκτός από την Noble Energy, δεν υπάρχει ούτε μία αμερικανική εταιρεία στη Μεσόγειο Θάλασσα».

Η ExxonMobil, συνέχισε, «διαθέτει οικονομίες κλίμακας και αν μιλάμε για περιφερειακό κόμβο, το φυσικό αέριο του Ισραήλ μπορεί επίσης να καταστεί συνεργάτης στο μέλλον. Η Ελλάδα έχει επίσης γεωτρήσεις, όπως και η Τουρκία. Υπάρχει σημαντική περιφερειακή παρουσία εδώ. Το κοίτασμα Λεβιάθαν έχει ακόμα το πλεονέκτημα ότι είναι κοντά στην παραγωγή, ενώ οι άλλοι εξακολουθούν να βρίσκονται στο στάδιο των γεωτρήσεων. Θεωρώ ότι η γεώτρηση της ExxonMobil είναι πολύ σημαντική για τη λεκάνη της Μεσογείου».