Οι ανάγκες για βελτιώσεις - τροποποιήσεις στο σύστημα απονομής της Δικαιοσύνης Η ιδέα για τις νέες αλλαγές κυρίως περιστρέφεται στην επιδίωξη δημιουργίας ενός πολυπρόσωπου Εφετείου, με προοπτική το σημερινό Ανώτατο Δικαστήριο να καταστεί ο τρίτος βαθμός δικαιοδοσίας (αντί των δύο που έχουμε σήμερα) Μετά από διαδοχικές υποδείξεις από την GRECO, αλλά και τις διαπιστώσεις για τη μεγάλη καθυστέρηση στην ολοκλήρωση και την πλήρη απονομή της δικαιοσύνης, ξεκίνησε μια προσπάθεια μελέτης και ετοιμασίας διαφόρων νομοσχεδίων που παρουσίασε ο Υπουργός Δικαιοσύνης ως πρόθεση και προβληματισμό σε σχετικές συναντήσεις και με τους δικηγόρους, πριν ολοκληρωθεί η μορφή τους ως Νομοσχεδίων προς κατάθεση στη Βουλή. Κύρια σκέψη είναι η διαμόρφωση προϋποθέσεων για μια βαθιά αλλαγή στην τόσο αναγκαία πρόσθετη στελέχωση με νέες θέσεις για τα Επαρχιακά Δικαστήρια, αλλά και για διαφοροποιήσεις στις αρμοδιότητες του Ανωτάτου Δικαστηρίου, όπως τούτο λειτουργεί μετά τον Νόμο 33/64 που ψηφίστηκε τότε από τη Βουλή ως δίκαιο της ανάγκης (ένα εκ των νομοθετημάτων που συντέλεσαν στη διάσωση του Κράτους μετά την οργανωμένη αποχώρηση -λέγε ανταρσία κατά του Νόμιμου Κράτους- από τους Τουρκοκύπριους αξιωματούχους). Νόμος που, ως γνωστόν, διαμόρφωσε ένα και μόνο Ανώτατο Δικαστήριο, στο οποίο ανατέθηκαν όλες οι αρμοδιότητες των δύο υπό του Συντάγματος προβλεπομένων Ανωτάτων Δικαστηρίων. Οι προγραμματισμοί που προωθούνται έρχονται μετά την 8η συνταγματική τροποποίηση, που οδήγησε στη δημιουργία του Διοικητικού Δικαστηρίου, με στόχο να αποφορτιστεί από την πρωτόδικη διαδικασία των προσφυγών, το Ανώτατο Δικαστήριο. Η ιδέα για τις νέες αλλαγές κυρίως περιστρέφεται στην επιδίωξη δημιουργίας ενός πολυπρόσωπου Εφετείου, με προοπτική το σημερινό Ανώτατο Δικαστήριο να καταστεί ο τρίτος βαθμός δικαιοδοσίας (αντί των δύο που έχουμε σήμερα). Η προσπάθεια, όμως, αυτή φαίνεται να αγνοεί ότι χωρίς να υπάρχει τρίτος βαθμός δικαστικής δικαιοδοσίας, υπάρχει και εφαρμόστηκε στην πράξη η δυνατότητα, ως το αποφάσισε ήδη το Ανώτατο Δικαστήριο, σε αίτηση της Νομικής Υπηρεσίας, που έγινε μετά την έκδοση της απόφασης σε Αναθεωρητική Έφεση, όπου κρίθηκε ότι: «Θεωρήσαμε ορθό να επανανοίξουμε την υπόθεση για να μην παραμείνει χωρίς επίλυση το θέμα, ακολουθώντας αναλογικά την πρακτική που υιοθετήθηκε στην υπόθεση Δημοκρατία v. Ζήνα Πουλλή, ως μέρος των εγγενών εξουσιών του Δικαστηρίου ...Επιπλέον στη Sofocli v. Leonidou επισημάνθηκε ότι ενυπάρχει σύμφυτη δικαιοδοσία προς θεραπεία ατέλειας στη δικαστική διαδικασία, οποτεδήποτε τούτο επιβάλλεται από τη διασφάλιση της λειτουργίας του δικαστηρίου ως δικαστηρίου της δικαιοσύνης». Πρέπει να τονίσω ότι στην απόφαση Πουλλή (2001), ως η πρώτη που οδήγησε τότε σε παραμερισμό της προηγηθείσας (στις 3.11.2000) απόφασης πενταμελούς Εφετείου, εκδόθηκε από την Πλήρη Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου, μάλιστα τονίστηκε ως θέμα δικαιοσύνης που οφείλει το Δικαστήριο, χάριν δίκαιης δίκης (όπως έχει κριθεί και από το ΕΔΑΔ), να αναθεωρηθεί μια εσφαλμένη απόφαση, χωρίς να χρειάζεται ο τρίτος βαθμός στην απονομή της δικαιοσύνης. Συγκεκριμένα, κρίθηκε ότι, χάριν της πλήρους απονομής δικαιοσύνης, διατήρησε δικαίωμα να ενεργήσει διορθωτικά το ίδιο το Δικαστήριο: «Δεν απαιτείται προδιαγεγραμμένη ενέργεια ή συγκεκριμένο δικονομικό διάβημα για την κινητοποίηση του δικαστηρίου να εκπληρώσει το οφειλόμενο προς τη δικαιοσύνη χρέος και να παραμερίσει άκυρη απόφαση. Εφόσον τα γεγονότα που εκθέτουν την απόφαση σε ακύρωση περιέλθουν σε γνώση του, το ίδιο το δικαστήριο μπορεί να θέσει το θέμα και να δράσει, αφού ακούσει πάντα ενδιαφερόμενο». Άλλωστε, στον όλο προβληματισμό πρέπει να αναζητούνται λύσεις διαρκούσης της έκρυθμης κατάστασης, που να πλησιάζουν στις πρόνοιες του Συντάγματος. Οπότε, το πιο απλό και νομικά πλησιέστερο προς ό,τι το Σύνταγμα προβλέπει, είναι η άμεση, σε πρώτο στάδιο, αποκατάσταση των δύο ξεχωριστών Ανωτάτων Δικαστηρίων που το Σύνταγμα προβλέπει, με αύξηση του αριθμού των δικαστών τους και αναλόγως να γίνουν μεταγενέστερα πρόσθετες αλλαγές, εάν καταστεί τούτο αναγκαίο. ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΓΓΕΛΙΔΗΣ Δικηγόρος
