Διαφάνεια α λα καρτ

Η έρευνα καταπιάνεται με το τρανταχτό και πρόσφατο παράδειγμα μελών του Κοινοβουλίου, τα οποία, ενώ κατείχαν ή κατέχουν «κόκκινα δάνεια», δεν το αποκάλυψαν, ως όφειλαν βάσει των κανονισμών της Βουλής, κατά τις συζητήσεις στις αρμόδιες Επιτροπές ή/και τις ψηφοφορίες ενώπιον της Ολομέλειας σε σχέση με νομοσχέδια που αφορούσαν την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ).

Η έρευνα έγινε υπό τη μορφή ερωτηματολογίου, που στάλθηκε ηλεκτρονικά σε όλους τους βουλευτές, οι οποίοι κλήθηκαν ν’ απαντήσουν κατά πόσον οι ίδιοι ή μέλη της οικογένειάς τους ή πρώτου βαθμού συγγενείς τους (σύζυγοι, παιδιά, γονείς), διατηρούσαν/διατηρούν, κατά τη βουλευτική τους θητεία μη εξυπηρετούμενα δάνεια σε οποιοδήποτε πιστωτικό ίδρυμα της Κύπρου. Ρωτήθηκαν, επίσης, αν τους έγινε αναδιάρθρωση και αν είναι εγγυητές σε «κόκκινα δάνεια».

Οι βουλευτές κλήθηκαν να απαντήσουν ονομαστικά με «ΝΑΙ» ή «ΌΧΙ» και, προαιρετικά, να σχολιάσουν το θέμα.

Τα ευρήματα της έρευνας
Στις ερωτήσεις της «Σ» απάντησαν συνολικά 30 βουλευτές, απ' όλα τα κόμματα. Ένας βουλευτής διευκρινίζει ότι είχε συμφωνήσει σε αναδιάρθρωση δανείου, προτού όμως εκλεγεί. Σε μια περίπτωση δεν απαντάται εάν είχε στο παρελθόν ΜΕΔ ή εάν προέβη σε αναδιάρθρωση. Τρεις βουλευτές απαντούν ότι μέλη της οικογένειάς τους διατηρούν ΜΕΔ. Πέντε βουλευτές είναι εγγυητές σε ΜΕΔ. Έξι βουλευτές απαντούν ότι συγγενικά τους πρόσωπα 1ου βαθμού είναι εγγυητές σε δάνεια. Σε μια περίπτωση δηλώνεται ότι τα συγγενικά πρόσωπα είναι εγγυητές σε δάνεια και οι υποθέσεις έχουν πάρει τον δρόμο της Δικαιοσύνης. Τέσσερεις δεν απαντούν αυτό το ερώτημα.

Χρήσιμες όλες οι απόψεις

Το αποτέλεσμα της έρευνας αποτυπώνεται στις απαντήσεις που έχουμε λάβει. Συνειδητά, όμως, αποφεύγεται η διατύπωση οποιουδήποτε συμπεράσματος έναντι όσων δεν ανταποκρίθηκαν καν στην έρευνα, καθώς θα ήταν αυθαίρετο. Καθιστούμε σαφές και ξεκάθαρο ότι πρόθεσή μας δεν ήταν και δεν είναι να στοχοποιήσουμε τον οποιονδήποτε βουλευτή για τις δανειακές του υποχρεώσεις, εξ ου και στο ερωτηματολόγιο δεν ζητούνται στοιχεία ως προς το ύψος του δανεισμού και τις πρόνοιες ή την έκβαση τυχόν αναδιαρθρώσεων. Την ίδια ώρα, η πιστότητα των απαντήσεων βαραίνει τους ερωτηθέντες.

Στόχος της έρευνας είναι ακριβώς να καταδειχθούν τα κενά και οι αδυναμίες στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, που επηρεάζουν το σύνολο της κοινωνίας και στην προκειμένη την οικονομία του τόπου και τον φορολογούμενο πολίτη. Οι βουλευτές, εκλεγμένοι από τον λαό για να τον αντιπροσωπεύουν, προφανώς κι έχουν δικαίωμα δανεισμού και βεβαίως ουδείς θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι είναι μεμπτή η αδυναμία τους να τον αποπληρώσουν. Θέμα ηθικής τάξης εγείρεται, ωστόσο, εάν κατά τη διαδικασία συζήτησης και έγκρισης των νομοθεσιών δεν δήλωσαν εκ των προτέρων πιθανή σύγκρουση συμφερόντων.

Ο τρόπος με τον οποίο έχει επιλέξει ο καθείς να τοποθετηθεί είναι απολύτως σεβαστός, ως επίσης και η επιλογή να μην τοποθετηθεί. Όλες οι απόψεις/αντιδράσεις είναι καλοδεχούμενες και χρήσιμες, καθώς συνεισφέρουν ποικιλόμορφα στην υπό εξέλιξη συζήτηση για ανάδειξη και εξεύρεση τυχόν βελτιώσεων σε κανονισμούς και νομοθεσίες, αλλά και στον ίδιο τον Κώδικα Δεοντολογίας της Βουλής, για τον οποίο η Greco (αρμόδιο Σώμα της ΕΕ για την πάταξη της διαφθοράς) έχει προβεί σε συστάσεις.
Τα πρώτα συμπεράσματα
Όπως διαφαίνεται από την ανταπόκριση στο ερωτηματολόγιο, η πλειοψηφία των βουλευτών (είτε έχουν ΜΕΔ είτε όχι) στέλνουν το μήνυμα ότι οι πολίτες έχουν κάθε δικαίωμα να γνωρίζουν και ο πολιτικός θα πρέπει να είναι έτοιμος να απαντήσει σε ό,τι ερωτηθεί, γιατί αυτό απαιτούν οι γραπτοί και άγραφοι κανόνες της διαφάνειας.

Στον αντίποδα αυτού, πάντως, μέλη της Βουλής εκφράζουν την άποψη ότι η έρευνα της «Σ» άπτεται των προσωπικών τους δεδομένων και θεωρούν ότι υποβαθμίζει τον θεσμικό ρόλο του Σώματος, καθώς οι βουλευτές καταθέτουν δήλωση Πόθεν Έσχες. Πρόκειται, ωστόσο, για πολιτικά πρόσωπα, για τα οποία το δικαίωμα προστασίας των προσωπικών τους δεδομένων δεν υπερτερεί του δημοσίου συμφέροντος.

Καταγράφουμε, επίσης, τη γραπτή απάντηση του ΑΚΕΛ (δημοσιεύεται αυτούσια σε διπλανή στήλη), το οποίο κάλεσε τους βουλευτές του να μην απαντήσουν στο ερωτηματολόγιο και ήγειρε θέμα για θεσμική διερεύνηση και έλεγχο του όλου ζητήματος, απαριθμώντας παράλληλα σειρά πρωτοβουλιών που λαμβάνει προς αυτήν την κατεύθυνση.

Δεν θα πρέπει, πάντως, να περάσει απαρατήρητο το γεγονός πως, δύο βουλευτές του εν λόγω κόμματος, συμμετείχαν στην έρευνα και απάντησαν στις ερωτήσεις.
Τα ευρήματα της έρευνας
Απασχολεί έντονα τους Θεσμούς

Υπενθυμίζεται ότι το ζήτημα σύγκρουσης συμφέροντος βουλευτών απασχόλησε και την Ερευνητική Επιτροπή για την κατάρρευση του Συνεργατισμού, η οποία, στο πολυσέλιδο πόρισμά της, μεταξύ των άλλων σοβαρών ζητημάτων που εγείρει, διερωτάται:

«Πέραν των πιο πάνω συμπερασμάτων, τα οποία περιλαμβάνουν σοβαρότατες ενδείξεις ευνοϊκής μεταχείρισης των ΠΕΠ (Πολιτικά Εκτεθειμένων Προσώπων), διαχρονικά (τόσο πριν όσο και μετά το 2013), προκύπτει και το ερώτημα πώς και με ποια κίνητρα μέλη του Κοινοβουλίου εκτεθειμένα με μη εξυπηρετούμενα δάνεια, εκτελούσαν τα νομοθετικά τους καθήκοντα όσον αφορά τις σχετιζόμενες με ΜΕΧ (Μη Εξυπηρετούμενες Χορηγήσεις) νομοθετικές ρυθμίσεις;».

Επιπρόσθετα, βάσει στοιχείων του πορίσματος, τα οποία επικαλέστηκε και ο Γενικός Εισαγγελέας, Κώστας Κληρίδης, σε πρόσφατη συζήτηση με θέμα «Το ασυμβίβαστο των Κυπρίων βουλευτών»), υπήρχαν στον Συνεργατικό Πιστωτικό Τομέα 91 δανειακές συμβάσεις από μέλη του Κοινοβουλίου με υπόλοιπο €13 εκατομμύρια, από τις οποίες 36 συμβάσεις κατατάσσονται ως μη εξυπηρετούμενα δάνεια για συνολικό ποσό €9.480.000, κατά την 31η Ιουλίου 2017. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια όλων των πολιτικά εκτεθειμένων προσώπων ανέρχονταν στα 130 εκατομμύρια ευρώ.

Σε ό,τι αφορά το θέμα της πολιτικής διαφάνειας, με αφορμή τις πρόσφατες αποκαλύψεις του «ΣΙΓΜΑ» και της «Σημερινής» για τα δάνεια Πολιτικά Εκτεθειμένων Προσώπων, η Επίτροπος Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα εξέφρασε τη θέση, μέσω ανακοίνωσης, ότι τα δημόσια πρόσωπα δεν θα πρέπει να αναμένουν το ίδιο πεδίο προστασίας που απολαμβάνουν οι απλοί πολίτες και οι δημοσιεύσεις θεωρούνται νόμιμες, εφόσον κριθεί πως εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον και το υπέρτερο δικαίωμα ενημέρωσης του κοινού για θέματα που άπτονται της δημόσιας ζωής και του πολιτικού βίου. Επικαλέστηκε τον σχετικό νόμο, καθώς και αποφάσεις των Ευρωπαϊκών Δικαστηρίων.

Το ζήτημα της σύγκρουσης συμφέροντος απασχολεί και την ίδια Βουλή, μέλη της οποίας έχουν προωθήσει, πρόσφατα, προς συζήτηση προτάσεις νόμου για περίληψη δήλωσης στο Πόθεν Έσχες των πολιτειακών αξιωματούχων αναφορικά με τα ΜΕΔ και τους εγγυητές σε ΜΕΔ.

Στις διπλανές στήλες παρατίθεται αυτούσιες οι απαντήσεις των βουλευτών στο ερωτηματολόγιο της “Σ”.
Η απάντηση της Κυβέρνησης
«Οι Υπουργοί διά νόμου έχουν υποχρέωση να υποβάλλουν τα περιουσιακά τους στοιχεία, γίνεται Πόθεν Έσχες, έχουν ήδη καταθέσει και εισοδήματα και περιουσία, αλλά και δάνεια τα οποία έχουν και κατ’ αυτόν τον τρόπο έχουν εκπληρώσει τη νομική τους υποχρέωση», δήλωσε στη «Σημερινή» της Κυριακής ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, απαντώντας στο ερωτηματολόγιο της εφημερίδας μας προς τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου. Να διευκρινίσουμε ότι, το ερωτηματολόγιο που στάλθηκε σε όλους τους Υπουργούς, ήταν το ίδιο με αυτό που στάλθηκε και στους βουλευτές.
Διευκρινίζεται επίσης ότι, οι εν λόγω δηλώσεις των εκάστοτε μελών του Υπουργικού Συμβουλίου, σε αντίθεση με τις αντίστοιχες των βουλευτών, περιλαμβάνουν πλήρη στοιχεία και παραστατικά προς επιβεβαίωση όσων αναφέρουν.
Σχολιάζοντας περαιτέρω την έρευνα της εφημερίδας μας, ο κ. Προδρόμου επεσήμανε ότι τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου «έχουν υποβάλει στοιχεία και αναλυτικές καταστάσεις στο πλαίσιο μιας διαδικασίας που ίσχυε και ισχύει», σύμφωνα με τις κείμενες νομοθεσίες και κανονισμούς που ψήφισε η Βουλή. Σε αυτές τις καταστάσεις, πρόσθεσε, «δηλώνουν τα περιουσιακά τους στοιχεία, όπου εκτός από καταθέσεις, απολαβές, ακίνητα και άλλα, περιλαμβάνονται και τα δάνεια και τι δάνεια έχουν: από ποιον το πήραν, ποιο είναι το ποσό και η κατάσταση του δανείου. Άρα, υπάρχει διαφάνεια σε αυτό το θέμα», ανέφερε ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος.

Να σημειώσουμε, τέλος, ότι μέχρι την Παρασκευή το απόγευμα, στο διαδίκτυο ήταν αναρτημένες οι δηλώσεις Πόθεν Έσχες των μελών του προηγούμενου Υπουργικού Συμβουλίου και θα ήταν καλό να υπάρξει ανανέωση των στοιχείων, χωρίς να υπονοούμε ότι υπάρχει οποιαδήποτε σκοπιμότητα καθώς είναι τοις πάσι γνωστό ότι οι Υπουργοί έχουν υποβάλει δηλώσεις Πόθεν Έσχες με την ανάληψη των καθηκόντων τους.
Το σχόλιο του βουλευτή Κ. Κωνσταντίνου
Από τον βουλευτή του ΔΗΣΥ ελάβαμε την πιο κάτω απάντηση, την οποία δημοσιεύουμε αυτούσια:

«Παρά το γεγονός ότι δεν έχω κανένα απολύτως πρόβλημα να απαντήσω επί της ουσίας των όσων το ερωτηματολόγιό σας περιλαμβάνει, εντούτοις δεν θα το πράξω, διαφωνώντας με αυτήν τη μεθοδολογία. Θεωρώ ότι ανάλογες πρακτικές υποβαθμίζουν και ευτελίζουν τον θεσμικό ρόλο της νομοθετικής εξουσίας, παραβιάζουν τις Νομοθεσίες των προσωπικών δεδομένων, όχι μόνο σε ό,τι αφορά τον ερωτώμενο, αλλά και τρίτα πρόσωπα. Υπενθυμίζω, επίσης, ότι τα μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων έχουν συμπληρώσει δήλωση Πόθεν Έσχες, αλλά και ότι μόλις πρόσφατα ως ΔΗΣΥ καταθέσαμε πρόταση Νόμου για να δηλώνονται υποχρεωτικά και θεσμοθετημένα, απ' όλους τους πολιτειακούς αξιωματούχους, τυχόν ΜΕΔ ή και οποιεσδήποτε άλλες δανειακές διευκολύνσεις.

»Την ίδια στιγμή, επισημαίνω τη δική σας επιλεκτικά απαράδεκτη, παράτυπη και παράνομη συμπεριφορά ως καναλιού και δημοσιογράφων έναντί μου, οι οποίοι προχωρήσατε στη δημοσιοποίηση προσωπικών μου δεδομένων, κατασκευάζοντας μάλιστα ψευδείς ειδήσεις και παραποιώντας δεδομένα, προς εξυπηρέτηση αλλότριων σκοπών και με στόχο να πληγεί η υπόληψη και η αξιοπρέπειά μου ως πολίτη και ως πολιτικού, τη στιγμή μάλιστα που ήταν σε γνώση σας ότι όλα ήταν εντός των πλαισίων της νομιμότητας, πράγμα το οποίο και εσείς οι ίδιοι γνωρίζατε και μάλιστα έμμεσα αναφέρατε. Και, ως εκ τούτου, μου δημιουργείται η εξής εύλογη απορία. Προς τι η δημοσιοποίηση; Τι εξυπηρετούσε και τι στόχους είχε;

»Και δεν θα δεχθώ το επιχείρημα ότι δεν δήλωσα κατά τη διάρκεια της ψήφισης των νομοσχεδίων ότι είχα δάνεια (όπως και άλλοι συνάδελφοι, μέλη του Σώματος). Πέραν του ότι δεν σας είμαι υπόλογος, θα αρκεστώ στο ότι ψήφισα όλα τα Νομοσχέδια τα οποία ήταν επαχθή σ' εμένα, συμπεριλαμβανομένου και του Νομοσχεδίου που αφορούσε τις εκποιήσεις.

»Αυτό που ζητάτε σήμερα, από τους βουλευτές, έπρεπε να το είχατε πράξει πριν προχωρήσετε στην επιλεκτική και παράτυπη ενέργεια, στην οποία προβήκατε σε βάρος μου και όχι εκ των υστέρων.

»Τώρα τον λόγο, θα έχει η Δικαιοσύνη. Την υπόληψη και αξιοπρέπειά μου δεν την χαρίζω και δεν την θυσιάζω σε κανέναν και πολύ περισσότερο σε σας».