Ευρωεκλογές ανακατατάξεων

Ένα μήνα πριν από τις Ευρωεκλογές οι δημοσκοπήσεις άρχισαν να δείχνουν πλέον μια πιο ξεκάθαρη εικόνα για τη μελλοντική σύνθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Από τη μια θεωρείται πλέον δεδομένη η μείωση των ποσοστών των δύο «γιγάντων» της Ευρωβουλής. Από την άλλη, σημαντική αναμένεται η άνοδος για τους ευρωσκεπτικιστές. Δίχως αμφιβολία, στην άνοδο των ποσοστών των ευρωσκεπτικιστικών κομμάτων υποβοήθησε η πιθανότητα συμμετοχής της Βρετανίας στις Ευρωεκλογές, η οποία αναμένεται να διαμορφώσει μια πιο «ευρωσκεπτικιστική» τάση εντός του μελλοντικού Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Τα ευρήματα της έρευνας

Η νέα δημοσκόπηση της Europe Elects επιβεβαιώνει ουσιαστικά τις απώλειες που αναμένεται να υποστούν τα δύο μεγάλα κόμματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Συγκεκριμένα, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (EPP), σύμφωνα με τα ευρήματα, θα τερματίσει πρώτο στην εκλογική αναμέτρηση του Μαΐου με 184 έδρες, μετρώντας όμως απώλειες 37 εδρών σε σχέση με τις 221 που είχε κερδίσει το 2014.

Σύμφωνα με τη δημοσκόπηση, ακόμα μεγαλύτερες απώλειες αναμένεται να υποστεί η Προοδευτική Συμμαχία Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D), η οποία σε σχέση με τις Ευρωεκλογές του 2014 αναμένεται να απολέσει πέραν των 56 εδρών. Το 2014 κέρδισε 191 έδρες, ενώ, σύμφωνα με τα ευρήματα της δημοσκόπησης, τον Μάιο δεν θα ξεπεράσει τις 135 έδρες.

Η «έκπληξη» της δημοσκόπησης είναι η εντυπωσιακή άνοδος των ποσοστών της Συμμαχίας Φιλελευθέρων και Δημοκρατών για την Ευρώπη (ALDE), ποσοστά τα οποία μεταφράζονται σε 106 έδρες, 39 περισσότερες από το 2014. Εξίσου μεγάλη άνοδο των ποσοστών του αναμένεται να έχει το κόμμα Ευρώπη των Εθνών και της Ελευθερίας (ENF), το οποίο, από τις 37 έδρες που κατέκτησε το 2014, τον Μάιο θα φτάσει στις 63, παρουσιάζοντας μια αύξηση 26 ευρωβουλευτών. Τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κόμματα, σύμφωνα πάντα με τη δημοσκόπηση, παρουσιάζουν μεν απώλειες, αλλά σε μικρότερο βαθμό.

Συγκεκριμένα, οι Πράσινοι-Ευρωπαϊκή Ελεύθερη Συμμαχία (G/EFA) χάνουν μόλις τρεις έδρες, ενώ η Συμμαχία Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών στην Ευρώπη (ECR) έχει απώλειες επτά εδρών. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα αποτελέσματα για την Ευρώπη της Ελευθερίας και της Άμεσης Δημοκρατίας (EFDD), τα οποία δείχνουν πτώση των ποσοστών του κόμματος και απώλειες 13 εδρών σε σχέση με τις εκλογές του 2014.
Οι λόγοι της απώλειας εδρών των δύο μεγάλων κομμάτων

Τα ευρήματα της δημοσκόπησης, όμως, προβάλλουν ότι, πέρα από τις απώλειες που καταγράφουν στα ποσοστά τους το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (EPP) και η Προοδευτική Συμμαχία Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D), η καθοδική τους τάση, η οποία αποτυπωνόταν σε δημοσκοπήσεις των προηγούμενων μηνών, έχει ανακοπεί σε κάποιο βαθμό. Τους τελευταίους δύο μήνες τα δύο αυτά κόμματα είδαν τα ποσοστά τους στις δημοσκοπήσεις να αυξομειώνονται, και αυτό καταδεικνύει τη ρευστότητα της πολιτικής κατάστασης που επικρατεί στην ΕΕ.

Τα αποτελέσματα της Europe Elects, τα οποία βασίζονται στις τελευταίες εκτιμήσεις και δημοσκοπήσεις, καθώς και εκλογικές αναλύσεις, δείχνουν ότι οι δύο βασικοί παράγοντες για τους οποίους έχει τερματιστεί η πτωτική πορεία στα ποσοστά των δύο αυτών μεγάλων πολιτικών ομάδων είναι η αβεβαιότητα για το Brexit, αλλά και η μείωση του ενδιαφέροντος των πολιτών για το μεταναστευτικό πρόβλημα.

Συγκεκριμένα, όσο παραμένει αβέβαιη η κατάσταση με το Brexit και γίνεται εμφανής η πολυπλοκότητα για έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ, τόσο απομακρύνονται οι Ευρωπαίοι πολίτες από τα λαϊκιστικά κόμματα και τις υποσχέσεις για «ανάκτηση» της εθνικής κυριαρχίας. Να σημειωθεί, όμως, ότι το ίδιο θέμα εντός της Βρετανίας, όπως είναι φυσικό, τυγχάνει διαφορετικής αντιμετώπισης και τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων διαφέρουν. Όσον αφορά τον δεύτερο παράγοντα, όπως διαφαίνεται από τα ευρήματα της έρευνας, το μεταναστευτικό είναι μεν σημαντικό ζήτημα για τους πολίτες της ΕΕ, εξ ου και η σταθερή άνοδος των ακροδεξιών κομμάτων, αλλά δεν κυριαρχεί στην ατζέντα, γεγονός που καθιστά πιο δύσκολη των πόλωση που επιδιώκεται από τους τελευταίους.
Η άνοδος του ALDE

Η Συμμαχία Φιλελευθέρων και Δημοκρατών για την Ευρώπη (ALDE) παρουσιάζει μεγάλη άνοδο στα ποσοστά της τους τελευταίους μήνες, σύμφωνα με την έρευνα της Europe Elects. Αυτή η απότομη αύξηση στις έδρες που αναμένεται να καταλάβει τον Μάιο δεν είναι τυχαία, αφού συνδέεται με τις εθνικές πολιτικές εξελίξεις σε Γαλλία και Ρουμανία. Συγκεκριμένα, το La Republique En Marche! του Προέδρου της Γαλλίας, Εμμανουέλ Μακρόν, προβλέπεται ότι θα ενταχθεί στο ALDE και συμπεριλαμβάνεται στις δημοσκοπήσεις, δίνοντας μια ώθηση στα ποσοστά των Φιλελευθέρων.

Να σημειωθεί ότι μετά τις απώλειες που δέχτηκε σε εθνικό επίπεδο το En Marche, λόγω κυρίως των Κίτρινων Γιλέκων, σταδιακά αρχίζει να κερδίζει έδαφος μετά την εκστρατεία του Μακρόν από πόλη σε πόλη, ώστε να βρεθεί πιο κοντά στα προβλήματα των πολιτών.

Παράλληλα, σε εξέλιξη βρίσκεται από τον Γάλλο Πρόεδρο η προώθηση της «ευρωπαϊκής αναγέννησης», το όραμά του για θεμελιώδεις μεταρρυθμίσεις εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όσον αφορά την περίπτωση της Ρουμανίας, οι πολίτες, λόγω σκανδάλων διαφθοράς, γυρίζουν την πλάτη στο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα που βρίσκεται στην εξουσία και σε ευρωπαϊκό επίπεδο στηρίζουν το ALDE.
Η σταθερή ανοδική πορεία της ENF

Η ανοδική τάση του κόμματος Ευρώπη των Εθνών και της Ελευθερίας (ENF) μπορεί να απειλήσει την κυριαρχία των δύο μεγάλων κομμάτων με τον ίδιο τρόπο που τα παραδοσιακά κόμματα χάνουν ποσοστά σε εθνικό επίπεδο. Ο κατακερματισμός των ευρωπαϊκών κομμάτων συνεχίζεται, αφού η ένταξη νέων θεματικών στην ατζέντα, όπως το περιβάλλον και η μετανάστευση, «αναγκάζει» σε δημιουργία νέων κομμάτων που απαντούν σε αυτά τα ζητήματα. Γι’ αυτό παρουσιάζεται αντίστοιχα αυτή η αυξητική τάση στα ENF και ALDE.

Όσον αφορά το ENF, η πηγή της δύναμής του εντοπίζεται στην Ιταλία, όπου το 37% των θέσεων προβλέπεται να πάνε στην ευρωσκεπτικιστική Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι. Οι πολιτικές της Κυβέρνησης στην Ιταλία παραμένουν εξαιρετικά δημοφιλείς, καταγράφοντας ποσοστό αποδοχής μέχρι και 60%. Παράλληλα, τα αδελφικά κόμματα της Λέγκας σε Γαλλία και Αυστρία αναμένεται να καταλάβουν τουλάχιστον το 25% των εδρών αντίστοιχα.

Ο Εθνικός Συναγερμός της Λε Πεν, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, αναμένεται να επωφεληθεί από τη δυσαρέσκεια μερίδας πολιτών της Γαλλίας από τις πολιτικές του Μακρόν. Στην Αυστρία, το Κόμμα Ελευθερίας της Αυστρίας επωφελείται εκλογικά συμμετέχοντας στην Κυβέρνηση του Σεμπάστιαν Κουρτς. Εντούτοις, παρά το γεγονός ότι παρουσιάζεται αύξηση στα ποσοστά των ακροδεξιών και ευρωσκεπτικιστικών κομμάτων, μια τάση η οποία εμφανίζεται και σε εθνικό επίπεδο, δεν αναμένεται να ισχυροποιηθούν σε τέτοιο βαθμό, ώστε να κυριαρχήσουν επί της λήψης αποφάσεων εντός της ΕΕ.

Εάν επιβεβαιωθούν τα ποσοστά των δημοσκοπήσεων, αναμένεται μεν να καταστεί δύσκολο να βρεθούν πλειοψηφίες υπέρ της εμβάθυνσης της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, παρόλα αυτά, όμως, η εξεύρεση κοινής συνισταμένης μεταξύ των ακροδεξιών και λαϊκιστικών κομμάτων ιστορικά πάντα ήταν ένα ζήτημα. Παρά τις προσπάθειες για δημιουργία ενός συνασπισμού, για διάφορους λόγους παρατηρείται μια διάσπαση αυτών των κομμάτων στο ECR, στο EFDD και στο ENF.
Τα δεδομένα της δημοσκόπησης με την ένταξη της Βρετανίας

Η μεγάλη αδυναμία της έρευνας της Europe Elects είναι η απουσία δημοσκοπήσεων από το Ηνωμένο Βασίλειο, αφού η συμμετοχή της χώρας στις Ευρωεκλογές ήταν σε άμεση συνάρτηση με τις εξελίξεις στο Brexit. Δημοσκόπηση της Kantar Public, όμως, προβάλλει τη σύνθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην περίπτωση κατά την οποία η Μεγάλη Βρετανία συμμετάσχει τελικά στις Ευρωεκλογές του Μαΐου. Με βάση, λοιπόν, αυτά τα δεδομένα, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα και η ομάδα των Σοσιαλδημοκρατών εξακολουθούν να παρουσιάζουν πτώση.

Μεγάλη διαφοροποίηση με την ένταξη της Βρετανίας στις δημοσκοπήσεις παρουσιάζουν, όμως, τα ποσοστά της Συμμαχία Φιλελευθέρων και Δημοκρατών για την Ευρώπη (ALDE) και της Ευρώπης της Ελευθερίας και της Άμεσης Δημοκρατίας (EFDD). Συγκεκριμένα, η εντυπωσιακή άνοδος του ALDE στη δημοσκόπηση της Kantar Public δεν καταγράφεται με τους ίδιους αριθμούς, αλλά περιορίζεται σε αύξηση μόλις 8 εδρών. Από την άλλη, το EFDD όχι μόνο δεν καταγράφει πτώση 13 εδρών, όπως προβάλλει η Europe Elects, αλλά, αντίθετα, αυξάνει τους ευρωβουλευτές του σε 45.

Ο λόγος της αύξησης συνδέεται άμεσα με τη Βρετανία, αφού το νεοϊδρυθέν Brexit Party του Νάιτζελ Φάρατζ, το οποίο ανήκει στο συγκεκριμένο ευρωπαϊκό κόμμα, αναμένεται να κατακτήσει την τρίτη θέση στη Βρετανία με ποσοστό 15%. Όσον αφορά τους ευρωσκεπτικιστές του ENF, η δημοσκόπηση της Kantar Public επιβεβαιώνει την ανοδική τάση, προβλέποντας κατάκτηση μέχρι και 63 εδρών εντός του Κοινοβουλίου.