Υγεία

Ο γιατρός Θεμιστοκλής Ν. Δέρβης (1894-1968)

Γιατροί που έγραψαν ιστορία

Στη Λευκωσία ήταν συγκεντρωμένοι οι περισσότεροι και ικανότεροι γιατροί του νησιού, με διάφορες ειδικότητες και κλινικές. Πολλοί άφησαν το στίγμα τους στην ιατρική της εποχής. Κανένας, όμως, δεν μπορούσε να συγκριθεί με τον Θεμιστοκλή Ν. Δέρβη. Γεννήθηκε στη Λευκωσία το 1894 και μεγάλωσε σε αριστοκρατικό περιβάλλον. Ο πατέρας του Νικόλαος Δέρβης ήταν εξέχων γιατρός, Μικρασιάτης στην καταγωγή από την πόλη Δέρβη, εξ ου και το επίθετο.


Ο Θεμιστοκλής Ν. Δέρβης, απόφοιτος του Παγκυπρίου Γυμνασίου, σπούδασε ιατρική στο Βερολίνο και εργάστηκε στο Παρίσι και τη Ζυρίχη, όπου αναγορεύθηκε σε διδάκτορα. Επέστρεψε το 1919 στη Λευκωσία, όπου άρχισε μια λαμπρή ιατρική καριέρα, που διήρκεσε μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1960. Συνέχισε τις ιατρικές του μετεκπαιδεύσεις ταξιδεύοντας το 1924 και 1925 στο Βερολίνο, Παρίσι και Βιένη, το δε 1950 στη Νέα Υόρκη και Βοστώνη. Κατόρθωσε να επισκιάσει σε γνώσεις, ικανότητες και φήμη όλους τους σύγχρονους συναδέλφους του.


Πολύγλωσσος, πολυμαθής, εργατικός αλλά και συγκρουσιακός τύπος, αθυρόστομος και ισχυρογνώμων, βρισκόταν στο ιατρικό προσκήνιο. Διέθετε πλούσια και μοναδική στην Κύπρο ιατρική βιβλιοθήκη, καθώς και όλα τα σύγχρονα ιατρικά μηχανήματα, ακτινολογικό, ηλεκτροκαρδιογράφο (βρίσκεται σήμερα σε εκθεσιακό χώρο στο Καρδιολογικό Διαγνωστικό Κέντρο στη Λευκωσία) και άλλα.


«Σπάνια, όμως, χρησιμοποιούσε το στηθοσκόπιό του, γιατί με το μεγάλο του αφτί κολλημένο στο θώρακα του ασθενούς, ακίνητος, με κλειστά μάτια, παρακολουθούσε προσεκτικά τον καρδιακό ρυθμό, τους βρογχικούς σπασμούς και άλλα ακροαστικά που τον συνέπαιρναν για αρκετή ώρα, έτσι που νόμιζες πως είχε αποκοιμηθεί», θυμάται και περιγράφει ο γιατρός Όμηρος Χριστοδούλου σε αφιέρωμά του στις 15/1/1994, στο ετήσιο ιατρικό συνέδριο του Ιατρικού Συλλόγου Λευκωσίας - Κερύνειας «Ιπποκράτης». Και προσθέτει:


«Η εμπιστοσύνη του κοινού και το κύρος του είχε ριζώσει τόσο βαθιά, που ήταν αδύνατο, για ένα μεγάλο διάστημα, σε άλλο γιατρό να μπορέσει να παραβληθεί μαζί του. “Το είπε ο Δέρβης”, τέλειωσε, ήταν αδιαμφισβήτητο, η διάγνωσή του ήταν κανόνας. Οι γνώσεις του ήταν τεράστιες και με την πολυγλωσσία του μπορούσε και είχε πρόσβαση σε οποιαδήποτε μελέτη. Παρακολουθούσε όλες τις τελευταίες εξελίξεις της ιατρικής σε σεμινάρια και περιοδικά. Έκανε με την ίδια χάρη ενδοφλέβια ένεση ή μια παρακέντηση. Τα δηκτικά, δε ανέκδοτα, οι ειρωνικές του εκφράσεις και τα χωρατά ήταν σήμα κατατεθέν του Δέρβη» (...).


Ο Θεμιστοκλής Δέρβης, που ο κόσμος τον ήξερε και ως «γιατρό Κίκη», υπήρξε πρωταγωνιστής στην πολιτική ζωή της Κύπρου κατά τα τρία τέταρτα του 20ού αιώνα. Υπήρξε αμφιλεγόμενη προσωπικότητα και πολυσυζητημένος, λόγω της ευφυΐας, αθυροστομίας και εκρηκτικότητας του χαρακτήρα του. Διατέλεσε πρόεδρος του Ιατρικού Συνδέσμου «Ιπποκράτης» από το 1956, όταν διαδέχθηκε τον Ευριπίδη Δίκαιο, μέχρι την Ανεξαρτησία, οπότε εξελέγη Πρόεδρος της Παγκύπριας Ιατρικής Ομοσπονδίας που συνεστήθη την 2α Οκτωβρίου 1960, στη Λευκωσία. (...). Επίσης, ο Δέρβης σε ηλικία 36 χρονών, το 1930, εξελέγη Δήμαρχος της πρωτεύουσας και παρέμεινε για 29 χρόνια προσφέροντας τον καλύτερό του εαυτό για το κοινό. Αναμόρφωσε κυριολεκτικά τη Λευκωσία βγάζοντάς την από την ανατολίτικη μιζέρια που της άφησε η οθωμανική και μετά η βρετανική διοίκηση. (...).


Ο γιατρός Θεμιστοκλής Ν. Δέρβης πέθανε στη Λευκωσία, στις 20 Σεπτεμβρίου 1968, καταφρονημένος και διασυρμένος από το «Ζυριχικό καθεστώς» λόγω των πολιτικών και εθνικών του επιλογών. Ελάχιστοι από τις χιλιάδες των οπαδών και ασθενών του παρέστησαν στην κηδεία.


Το σπίτι και ιατρείο του στην οδό Ιπποκράτους αριθμός 17, στην Παλιά Λευκωσία, σήμερα στεγάζει το «Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο».
Πηγή: «Κυπρίων ιατρών έργα, η Ιατρική στην Κύπρο 1950 - 2015», του Λάκη Κ. Αναστασιάδη.
Εκδόσεις Εν Τύποις