Όλα τα λεφτά το Άρθρο 23

Φωτιά στα μπατζάκια της Κυβέρνησης βάζει η απόφαση του Διοικητικού Δικαστηρίου της Πέμπτης, 28 Μαρτίου, που κρίνει αντισυνταγματικές τις νομοθεσίες κατά την περίοδο της κρίσης για περικοπές μισθών και μειώσεις στους συνταξιούχους του δημοσίου και ευρύτερου δημοσίου τομέα. Κατά την κρίση του Δικαστηρίου οι νόμοι αυτοί παραβιάζουν το άρθρο 23 του Συντάγματος. Στις μέρες που ακολούθησαν η Κυβέρνηση έχει καταλήξει στις ενέργειες αναχαίτισης της απόφασης, που έρχεται να αμφισβητήσει ευθέως την πορεία των δημοσίων οικονομικών. Αύριο οι Αρχηγοί των κομμάτων θα ανηφορίσουν στο Προεδρικό, όπου θα παρακαθίσουν σε σύσκεψη υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για να καταστούν κοινωνοί των κυβερνητικών σχεδιασμών.
Η πρώτη αντίδραση

Τρεις ενέργειες αντίδρασης στις αποφάσεις του Διοικητικού Δικαστηρίου για τις μειώσεις στις απολαβές στο Δημόσιο αποφασίστηκαν σε ευρεία σύσκεψη στη Νομική Υπηρεσία, την περασμένη Παρασκευή.

Άσκηση εφέσεων κατά των πρωτόδικων αποφάσεων, το συντομότερο δυνατό.

Καταχώριση αιτήματος για εκδίκαση των εφέσεων από την πλήρη Ολομέλεια του Ανωτάτου.

Υποβολή αιτήματος στο Ανώτατο για αναστολή εκτέλεσης των πρωτόδικων αποφάσεων μέχρι την εκδίκαση των εφέσεων.

Στη σύσκεψη συμμετείχαν ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας με λειτουργούς της Νομικής Υπηρεσίας, η Γενική Λογίστρια του Κράτους, λειτουργοί του Υπουργείου Οικονομικών, η Διευθύντρια του Τμήματος Διοίκησης και Προσωπικού και άλλοι υπηρεσιακοί παράγοντες. Σύμφωνα με ανώτατες κυβερνητικές πηγές, μελετώνται και δικαστικές αποφάσεις, που έχουν ληφθεί σε Ελλάδα και Πορτογαλία, για παρόμοιες περιπτώσεις, οι οποίες είχαν διαφορετική κατάληξη.
Νομικοί κύκλοι εκτιμούν ότι πολύ δύσκολα τα Διαιτητικά Δικαστήρια αναστέλλουν την εκτέλεση των αποφάσεών τους. Εάν δεν υπάρξει αναστολή εκτέλεσης της απόφασης, τότε η Κυβέρνηση θα πρέπει να αρχίσει να πληρώνει τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων κανονικά χωρίς περικοπές αμέσως. Μόνο η απόδοση των μισθών χωρίς τα αναδρομικά εκτιμάται ότι ξεπερνά το €1 δις μέχρι το 2022.
Τροποποίηση του Συντάγματος

Στο επίκεντρο βρίσκεται το περιβόητο άρθρο 23 του Συντάγματος και εκεί φαίνεται ότι το Υπουργείο Οικονομικών και η Νομική Υπηρεσία θα εστιάσουν το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα. Η έφεση και το αίτημα αναστολής εκτέλεσης της απόφασης του Διοικητικού Δικαστηρίου δίνουν χρόνο στην Κυβέρνηση. Η τροποποίηση του Άρθρου 23 επιχειρείται για να μπορέσει η Κυβέρνηση, εάν κληθεί να αποκαταστήσει τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων, να το πράξει, και επικαλούμενη τη διασφάλιση της δημοσιονομικής σταθερότητας να πάρει πίσω τα χρήματα. Άρα, θα τους δίνει τα χρήματα από τη μια και από την άλλη θα τους τα παίρνει πίσω.

Όλα αυτά, σε περίπτωση που κριθεί από τον Γενικό Εισαγγελέα εφικτή η τροποποίηση του άρθρου 23 του Συντάγματος. Για την έγκριση της τροποποίησης του άρθρου 23 απαιτείται ενισχυμένη πλειοψηφία από την Ολομέλεια. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να ψηφίσουν υπέρ της τροποποίησης του Συντάγματος τα 2/3 της Βουλής των Αντιπροσώπων. Όσον αφορά το νομοσχέδιο, το οποίο θα βάζει εκ νέου ψαλίδι στους μισθούς και στις συντάξεις των δημοσίων υπαλλήλων, θεωρείται ότι η Κυβέρνηση έχει αρκετά επιχειρήματα, τα οποία θα ρίξει στο τραπέζι της σύσκεψης Αρχηγών, αύριο, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

Τα μέτρα που ακυρώθηκαν από το Διοικητικό Δικαστήριο λήφθηκαν με την σύμφωνο γνώμη των κομμάτων όταν λαμβάνονταν. Με τα μέχρις στιγμής δεδομένα τα κόμματα δεν έχουν εισέλθει στο "τρυπάκι" των αντιπαραθέσεων. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, σε συνέντευξή του στο ΚΥΠΕ την περασμένη Τρίτη, ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «ήταν κοινή η απόφασή μας το 2012. Μπορεί να ήταν επί άλλης κυβέρνησης, αλλά όλοι ομονοούντες εγκρίναμε κάποια μέτρα για να σωθεί η χώρα τότε από την οικονομική κατάρρευση».

Πάντως από το βήμα του 56ου Παγκυπρίου Συνεδρίου της ΠΑΣΥΔΥ ο Γλαύκος Χατζηπέτρου έστειλε το μήνυμα ότι η συντεχνία παρακολουθεί τις εξελίξεις. «Δυστυχώς, και το τονίζω αυτό, διαβάζουμε και ακούμε δημόσιες και απαξιωτικές τοποθετήσεις όπως ότι "θα στηθούν μπλόκα για εξουδετέρωση της απόφασης του δικαστηρίου", "θα τροποποιηθεί το περιβόητο άρθρο 23 του Συντάγματος" και άλλα πολλά, που δεν αρμόζει να λέγονται αλλά ούτε και να ακούγονται σε μια ευρωπαϊκή χώρα».
«Μπρα-ντε-φερ»

Ενώπιος ενωπίω βρέθηκαν το πρωί της περασμένης Τετάρτης Πρόεδρος της Δημοκρατίας και Γενικός Γραμματέας της ΠΑΣΥΔΥ. Στο επίκεντρο ήταν, βεβαίως, η απόφαση του Διοικητικού Δικαστηρίου για τις περικοπές στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων. «Αντί να έχουν παράπονο αυτοί, που αδικαιολόγητα, παράνομα, αντισυνταγματικά στερήθηκαν τους μισθούς τους, που δικαιούνταν να παίρνουν, με συνέπεια να μην μπορούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, έχει παράπονο η Κυβέρνηση ή άλλοι», σχολίασε ο Γλαύκος Χατζηπέτρου. Ο ηγέτης της συντεχνίας των Δημοσίων Υπαλλήλων φρόντισε να καταστήσει σαφές ότι θα αντιταχθεί σε οτιδήποτε μη νόμιμο, λέγοντας ότι «θα υπερασπιστούμε τα δικαιώματά μας και το κράτος δικαίου».

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, προαναγγέλλοντας την άσκηση έφεσης, σημείωσε ότι είναι «σεβαστό το δικαίωμα των όσων έχουν αποταθεί στη Δικαιοσύνη, των όσων διεκδικούν, αυτός είναι εξάλλου και ο ρόλος της κάθε συνδικαλιστικής οργάνωσης, όπως και ο ρόλος της Κυβέρνησης είναι με βάση τα πραγματικά δεδομένα, να δει πώς μπορεί να διαχειριστεί τα οικονομικά του κράτους για να μη φτάσουμε και πάλι σε καταστάσεις ανεπιθύμητες, που βιώσαμε στο παρελθόν ως αποτέλεσμα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης».

Ο Νίκος Αναστασιάδης σημείωσε ότι μέσα και από τις θυσίες των δημοσίων υπαλλήλων «αλλά και του ιδιωτικού τομέα και των απλών πολιτών και των άλλων ως καταθετών που είδαν περιουσιακά στοιχεία να εξανεμίζονται ή να περικόπτονται, έγινε κατορθωτό σταδιακά να ανακάμψουμε και να φτάσουμε σε ρυθμούς ανάπτυξης, σταδιακά να αποκαθιστούμε το ένα μετά το άλλο τα δικαιώματα των δημοσίων υπαλλήλων, είτε αυτά αναφέρονται στην ΑΤΑ, όπως διαμορφώθηκε, είτε στις προσαυξήσεις είτε στις προαγωγές είτε και στην πλήρη αποκατάσταση της μισθοδοσίας την 31η Δεκεμβρίου 2022».
Η απόφαση

Το Διοικητικό Δικαστήριο έκρινε ως αντισυνταγματικές τις νομοθεσίες που ψηφίστηκαν από τη Βουλή, κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης και συγκεκριμένα κατά τα έτη 2011 και 2012. Αφορούσαν «πάγωμα» των προσαυξήσεων, την εισφορά 3% στο σχέδιο συντάξεων και τη μείωση απολαβών των δημοσίων υπαλλήλων. Είχαν θεωρηθεί, τότε, ως αναγκαία και επιβεβλημένα μέτρα για αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης και για να χρειαστούν μικρότερα ποσά στήριξης.

Ειδικότερα, το τριμελές Διοικητικό Δικαστήριο έκρινε με ομόφωνη απόφασή του ως αντισυνταγματικό τον περί Μείωσης των Απολαβών και των Συντάξεων των Αξιωματούχων, Εργοδοτουμένων και Συνταξιούχων της Κρατικής Υπηρεσίας και του Ευρύτερου Δημοσίου Τομέα Νόμο του 2012, ενώ κατά πλειοψηφία κρίθηκαν ως αντισυνταγματικοί ο περί Συνταξιοδοτικών Ωφελημάτων των Κρατικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων του Ευρύτερου Δημοσίου Τομέα Νόμος και ο περί Μη Παραχώρησης Προσαυξήσεων και Τιμαριθμικών Αυξήσεων στους Μισθούς των Αξιωματούχων και Εργοδοτουμένων και στις Συντάξεις της Κρατικής Υπηρεσίας και του Ευρύτερου Δημοσίου Τομέα Νόμος του 2011.

Οι νόμοι κρίθηκαν αντισυνταγματικοί διότι, στην κρίση του δικαστηρίου, παραβιάζουν το άρθρο 23 του Συντάγματος, που αφορά στο δικαίωμα της ιδιοκτησίας. Αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στην απόφαση, ότι «καθίσταται σαφές ότι τόσο η προσαύξηση, όσο και το τιμαριθμικό επίδομα αποτελούν μέρος των ακαθάριστων απολαβών των εργαζομένων και συνιστούν ιδιοκτησία. Η μη παραχώρησή τους για την περίοδο ισχύος του επίμαχου Νόμου συνιστά αποστέρησή τους για όσο διαρκεί αυτή η περίοδος».