Αναλύσεις

Το… πούρο με τον Φιντέλ και οι φρουροί του Χόνεκερ

Νίκος Α. Ρολάνδης: "Ματίες στη ζωή και στην ιστορία"

Παρουσιάζεται την ερχόμενη Πέμπτη, ώρα 7.00, στην αίθουσα τελετών του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ιεράς Μονής Κύκκου «Αρχάγγελος», το βιβλίο του Νίκου Α. Ρολάνδη, «Ματιές στη ζωή και στην Ιστορία» (Εκδόσεις Ηλία Επιφανίου, 2019).


Το βιβλίο, πέρα από απομνημόνευμα ενός πολιτικού, δίνει, εφάμιλλα, χώρο στην αίσθηση του χρονικογράφου, δίχως να παραμελεί τη δημοσιογραφική προσέγγιση των γεγονότων, σχηματίζοντας, ακριβώς, μια συρραφή από ματιές «στη ζωή και στην Ιστορία», με συνδετικό ιστό την πολιτική ιδιότητα του Ν. Ρολάνδη.
«Για όλα όσα συνέβαιναν κρατούσα ημερολογιακές σημειώσεις.


Αν και θεωρώ, βέβαια, πως έχω πολύ γερή μνήμη, αυτό το βιβλίο γράφτηκε κυρίως από τις σημειώσεις που κρατούσα. Ήταν μια δουλειά που μου πήρε δύο χρόνια να ολοκληρώσω, αφού έπρεπε να συγκεντρώσω, να δομήσω και να επεξεργαστώ όλο αυτό το υλικό, ώστε να αποκτήσει τη συνοχή ενός ολοκληρωμένου βιβλίου, που μπορεί κάποιος να χαρακτηρίσει και ως "πολιτικά απομνημονεύματα"», επισημαίνει, μιλώντας στη «Σ» της Κυριακής, ο Ν. Ρολάνδης.


Το βιβλίο χωρίζεται σε 90 κεφάλαια, τα οκτώ πρώτα αφορούν το Κυπριακό και το φυσικό αέριο, «δύο θέματα με τα οποία ασχολήθηκα σε όλη τη ζωή μου», σημειώνει. «Αλλά, επειδή τα κάλυψα πολλές φορές στο παρελθόν, δεν ήθελα να τους δώσω μεγάλη έκταση σ’ αυτό το βιβλίο. Το βασικό περιεχόμενό του είναι, στα 70 κεφάλαια περίπου, οι συναντήσεις με διάφορες διεθνείς προσωπικότητες που γνώρισα στη ζωή μου και είχα μαζί τους επαφές και διαβουλεύσεις, και είναι ιστορικά πρόσωπα πια, που εκλείπουν από τον πολιτικό χώρο, όπως η Ιντίρα Γκάντι, ο Φ. Κάστρο, ο Μπρέζνιεφ, η Θάτσερ κ.ά. Δεν υπάρχουν σήμερα αντίστοιχα πρόσωπα στον διεθνή χώρο».


Στο τέλος, προσθέτει, «έχω άλλα 15 κεφάλαια περίπου, τα οποία ασχολούνται με θέματα από τη δημόσια ζωή μου, όπως η επιδίωξή μου να γίνω ΓΓ των ΗΕ, η ανάμειξή μου σε προεδρικές εκλογές, το Miss Universe κ.ά.».


Τα βασικά αυτά κεφάλαια συνοδεύονται με περίπου 250 φωτογραφίες, αδημοσίευτες οι περισσότερες, μέχρι σήμερα, που αφορούν αυτές τις συναντήσεις.
«Επιπρόσθετα, δεν προβαίνω σε αναφορές στα τετριμμένα που αφορούν το Κυπριακό με μια στεγνή τεχνοκρατική ματιά, αλλά αναδεικνύω και άλλα θέματα, ανεκδοτολογικής υφής, θα τολμούσα να πω, παράξενα και ασυνήθιστα».
Η συνάντηση με τον Φιντέλ


Θα μπορούσατε να αναφερθείτε σε κάποια από αυτά;


Ένα είναι όταν επισκεφθήκαμε την Κούβα το 1979, για τη Σύνοδο Κορυφής των Αδεσμεύτων, έκτη στη σειρά. Εκεί γνώρισα για πρώτη φορά τον Φιντέλ Κάστρο, με τον οποίο, στη συνέχεια, αναπτύξαμε καλή φιλία, θα έλεγα - μάλιστα με είδε μια μέρα στην Ολομέλεια που κάπνιζα ένα μεγάλο πούρο και με φώναξε να καθίσω κοντά του. Μιλήσαμε, βεβαίως, για την Κύπρο, και έπειτα με ρώτησε από πότε καπνίζω πούρα. Του απάντησα «από το 1959, κ. Πρόεδρε, από τότε που ρίξατε τον Μπατίστα».


Γέλασε... Λόγω αλφαβήτου, η κουβανική αντιπροσωπία καθόταν δίπλα στην κυπριακή, ενώ ο Κάστρο συνήθως ήταν πάνω στο πόντιουμ, μαζί με τους άλλους ηγέτες. Συχνά, όμως, κατέβαινε κάτω στην αντιπροσωπία, εκεί δηλαδή όπου γνωριστήκαμε. Σε κάποια στιγμή, με συμβούλεψε να καπνίζω μεγάλα πούρα, γιατί, όπως είπε, στα μεγάλα πούρα τοποθετούνται καλύτερα καπνά, γιατί είναι πιο ακριβά, και μου σύστησε τη μάρκα Hoyo de Monterrey' και μου δώρισε κι έναν υγραντήρα, που έχω μέχρι σήμερα στο γραφείο μου.


Ένα άλλο, ιδιαίτερης σημασίας γεγονός, που αξίζει να αναφέρω από εκείνη τη Σύνοδο, ήταν η παράλειψη του Κάστρο, ως Προέδρου του Συνεδρίου, να συμπεριλάβει τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο στην αναμνηστική αναφορά του στους αποθανώντες ηγέτες του Κινήματος των Αδεσμεύτων, παρότι μιλούσε από γραπτό κείμενο, που είχαν αποδημήσει την προηγούμενη τριετία.


Έκανε αναφορά στον Μπουμεντιέν της Αλγερίας και στον Κενυάτα της Κένυας, αλλά παρέλειψε να αναφερθεί στον Αρχ. Μακάριο, που ήταν, μάλιστα, από τα ιδρυτικά μέλη του Κινήματος. Τότε αλληλοκοιταχτήκαμε με τον Πρόεδρο Σπύρο Κυπριανού, ο οποίος μου είπε: «Πώς μας το έκαναν αυτό, Νίκο;». Είχε μείνει ενεός, ενώ και εγώ εξεπλάγην από την παράλειψη αυτή.


Τότε σηκώθηκα από τη θέση μου και πήγα στην αντιπροσωπία της Κούβας, όπου καθόταν ο ΥΠΕΞ Μανμιέρτα, και, μέσω μεταφραστή, του είπα για την παράλειψη. Τότε εκείνος, βλέποντάς με σαστισμένος, αναφώνησε: “Oh, my God!”... Ήταν ένα λάθος που δεν ξέρω πώς παρεισέφρησε. Προς αποκατάσταση των πραγμάτων, η κουβανική Προεδρία της Συνόδου κυκλοφόρησε μια επιστολή στους συνέδρους, όπου αναφερόταν ότι στους αποθανώντες ηγέτες συμπεριλαμβάνεται και ο Πρόεδρος Μακάριος της Κύπρου.
Γενικά, τι εντύπωση σας έκανε ο Κάστρο;


Πολύ καλή. Ήταν, ας μου επιτραπεί ο όρος, λεβέντης... Αγέρωχος, ευθυτενής, ψηλός και ωραίος άνθρωπος. Νομίζω ότι οι Αμερικανοί δεν εκτίμησαν σωστά τον Φιντέλ, επειδή ανέτρεψε τον Μπατίστα, έναν δικό τους άνθρωπο, και τον ανάγκασαν να στραφεί προς τη μεριά της Σοβιετικής Ένωσης και των Κομμουνιστών, αφού δεν είχε άλλη επιλογή, μετά την εφαρμογή του εμπάργκο.... Μου είχε πει, μάλιστα, πως η Κούβα θα είναι πάντα στο πλευρό της Κύπρου, παρότι, ως ρεαλιστής, γνώριζε ότι βρισκόμασταν σε μια περιοχή πλήρους σχεδόν Δυτικού ελέγχου.
Στην Ανατολική Γερμανία με... 14.000 φρουρούς


Μια άλλη... ασυνήθιστη ιστορία, συνεχίζει ο Ν. Ρολάνδης, ήταν η επίσκεψη στην Ανατολική Γερμανία, όπου μετέβησαν με τον Σπ. Κυπριανού, μετά την κηδεία του Τίτο, τον Μάιο του 1980. «Ηγέτης τότε της χώρας ήταν ο Χόνεκερ, πανίσχυρος και πλήρως ενταγμένος στο κομμουνιστικό σύστημα. Είχαμε επισκεφθεί, μετέπειτα, και την Τσεχοσλοβακία του Χούζακ, παρότι ο Σπ. Κυπριανού εκείνη την περίοδο ήταν σε ρήξη με το ΑΚΕΛ...


»Ιδιαίτερα ο Χόνεκερ, όμως, μας επεφύλαξε θερμότατη υποδοχή και φιλοξενία, μας φιλοξένησε σ’ ένα μικρό παλάτι και, γενικά, ήταν πολύ ζεστός. Εκείνο, όμως, που επισημαίνω και υπογραμμίζω στο βιβλίο -και το σημείωσαν και οι εφημερίδες της εποχής- είναι ότι μας φύλασσαν, στη διαμονή και στις μετακινήσεις μας, 14.000 αστυνομικοί, αριθμός πρωτάκουστος, είτε θέλει να το πιστέψει κανείς είτε όχι.
Διάρρηξη στη Νέα Υόρκη...


«Ένα άλλο αξιοσημείωτο γεγονός», προσθέτει, «ήταν η επίσκεψη που είχαμε στη Νέα Υόρκη με τον διευθυντή του γραφείου μου, τον Αλέκο Σιάμπο, όπου αναγκαστήκαμε να καταλύσουμε στο ξενοδοχείο "Πλάζα", δίπλα στο Σέντραλ Παρκ, και όχι στο ξενοδοχείο όπου διαμέναμε συνήθως, λόγω μη εξεύρεσης δωματίων. Εκεί, λοιπόν, στη διπλανή από εμάς σουίτα, είχε συμβεί μια ασυνήθιστη διάρρηξη μιας πολύ πλούσιας Αμερικανίδας, όπου οι διαρρήκτες, υποδυόμενοι το προσωπικό του ξενοδοχείου, εισήλθαν στο δωμάτιο και, ακινητοποιώντας τη γυναίκα, της έκοψαν με τσεκούρι το δάκτυλο, για να κλέψουν ένα πανάκριβο δακτυλίδι που φορούσε. Όπως αντιλαμβάνεστε, προκλήθηκε μεγάλη αναστάτωση στο ξενοδοχείο, και άνδρες της Αστυνομίας μάς επισκέφθηκαν στη σουίτα μας, υποδεικνύοντάς μας να παραμείνουμε στη θέση μας, χωρίς να ανοίξουμε την πόρτα σε κανέναν.
Συνάντηση με Ετζεβίτ


«Ένα άλλο γεγονός που χρήζει αναφοράς, είναι η συνάντηση που είχα με τον Τούρκο Πρωθυπουργό της εισβολής, Μπουλέντ Ετζεβίτ, στις 2 Ιουνίου 1978, στη Νέα Υόρκη, η οποία ήταν η πρώτη, όπως κατάλαβα, που είχε με Ε/κ πολιτικό. Ήταν πολύ προσεκτικός σε όσα έλεγε... Τα της συνάντησης περιλαμβάνονται σε πρακτικό που ετοίμασε λειτουργός του Υπουργείου Εξωτερικών, όπως του το υπαγόρευσε ο Πρέσβης Ζ. Ρωσσίδης. Τον Ετζεβίτ προσέγγισε πρώτος ο κ. Ζήνων Ρωσσίδης, συστηνόμενος ως ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Κύπρου στα ΗΕ.


Ο Ετζεβίτ εφάνη ικανοποιημένος, και ο Ρωσσίδης τού ανέφερε ότι γράφει ποιήματα, όπως κι εκείνος. Έπειτα ο Ζ. Ρωσσίδης με συνέστησε στον κ. Ετζεβίτ ως τον ΥΠΕΞ της Κυπριακής Δημοκρατίας, και ο Τούρκος Πρωθυπουργός προέβη σε μια πολύ θερμή χειραψία... Για να μην τα πολυλογώ, εγώ άδραξα την ευκαιρία για να του αναφέρω ότι, εάν ήθελε, όντως, ως ένας έξυπνος άνθρωπος, να επιλύσει το Κυπριακό, θα έπρεπε να αποδεχθεί να συναντήσει απευθείας τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Σπύρο Κυπριανού, χωρίς την παρουσία άλλων, όπου θα συζητούνταν και συμφωνούνταν όλα τα ζητήματα και οι πτυχές του Κυπριακού.


Ευγενικά, αυτός, απέρριψε την πρόταση, αντιτείνοντας ότι η συνάντηση θα έπρεπε να είναι τετραμερής, με τη συμμετοχή του Έλληνα Πρωθυπουργού, Κων. Καραμανλή, και του Ραούφ Ντενκτάς. Τετραμερής, δηλαδή, όπως συνεχίζουν να θέλουν οι Τούρκοι. Ανέφερε, μάλιστα, ότι την πρόταση αυτή είχε υποβάλει στον Κων. Καραμανλή, αλλά αυτός την απέρριψε εκ των προτέρων, θεωρώντας πως δεν θα γινόταν ποτέ αποδεκτή από τον Σπ. Κυπριανού.


Info: Το βιβλίο θα παρουσιάσει ο Αναπληρωτής καθηγητής Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Κύπρου, Πέτρος Παπαπολυβίου και θα ακολουθήσει αντιφώνηση από τον κ. Νίκο Ρολάνδη.


Θα προηγηθούν καλωσόρισμα από τη θυγατέρα του συγγραφέα και χαιρετισμοί του Προέδρου της Δημοκρατίας, Ν. Αναστασιάδη, του ΥΠΕΞ, Ν. Χριστοδουλίδη, και του εκδότη, Η. Επιφανίου.