Στα σκαριά νέα πιστωτική κρίση;

Αυτήν τη φορά, ισχυρίζονται οι επενδυτές, τα πιστωτικά αυτά προϊόντα αφορούν δανειακές υποχρεώσεις του επιχειρηματικού κόσμου, της ευρύτερης οικονομίας, συνιστώντας στοιχήματα πάνω στην επιχειρηματική Αμερική, επιτρέπουν, δηλαδή, στα μεγάλα επενδυτικά ταμεία ή hedge funds να στοιχηματίσουν στην corporate America
Αυτήν τη φορά τα πράγματα είναι διαφορετικά! Όμως, όπως ξέρει η παροιμιακή εν Αμερική γιαγιά Jones, ποτέ δεν είναι διαφορετικά... Χειρότερα μάλλον θα είναι, ποτέ δεν γίνεται το ίδιο πράγμα, δεν ακολουθείται ο ίδιος δρόμος της αμαρτίας, για να επιτευχθούν διαφορετικά αποτελέσματα.

Μια νότα δυσοίωνης προφητείας είχε πρωτοσέλιδο άρθρο στους Financial Times του Σαββάτου, που προειδοποιούσε ότι οι επενδυτές φαίνονται να συρρέουν και πάλι στα πιστωτικά προϊόντα εκείνα που κατηγορούνται ότι επέφεραν τη μεγάλη παγκόσμια πιστωτική κρίση του 2008. Πρόκειται για τα σύνθετα εκείνα ή 'εξωτικά' ομόλογα, τα CDOs, ή Collaterised Debt Obligations, που πακετάρουν παράγωγα πιστωτικά προϊόντα, των οποίων οι αποδόσεις εξαρτώνται από τις επιδόσεις ή πιστωτική συμπεριφορά ομολόγων, δανείων και άλλων δανειακών υποχρεώσεων που αποφέρουν τόκους ή άλλες αποδόσεις με τη μορφή ταμειακών ροών ή θετικής διαφοράς.

Το επιχείρημα ή φύλλο συκής των επενδυτών ότι αυτήν τη φορά ο ίδιος δρόμος δεν θα φέρει τα ίδια καταστροφικά αποτελέσματα είναι ότι τα ενυπόθηκα πιστωτικά προϊόντα τώρα δεν στηρίζονται στα κακόφημα πλέον 'subprime mortgages': στις εγγυήσεις ή υποθήκες, δηλαδή, κατώτερης ποιότητας και υψηλότερο ρίσκου, άρα μεγαλύτερης αποζημίωσης για το ρίσκο αυτό και μεγαλύτερης απόδοσης ενυπόθηκα δάνεια.

Το θνησιγενές στοίχημα, δηλαδή, ότι αυτός που δυσκολεύεται ή δεν μπορεί να πληρώσει... θα πληρώνει περισσότερα. Αυτήν τη φορά, ισχυρίζονται οι επενδυτές, τα πιστωτικά αυτά προϊόντα αφορούν δανειακές υποχρεώσεις του επιχειρηματικού κόσμου, της ευρύτερης οικονομίας, συνιστώντας στοιχήματα πάνω στην επιχειρηματική Αμερική, επιτρέπουν, δηλαδή, στα μεγάλα επενδυτικά ταμεία ή hedge funds να στοιχηματίσουν στην corporate America.
Σε αντίθεση με τα συνήθη CDOs, που συνιστούσαν ομαδοποίηση των ίδιων των ομολόγων και δανείων, τα συνθετικά ή εξωτικά CDOs αποδείχτηκαν αποσταθεροποιητικά, συμβάλλοντας ή επιφέροντας την κρίση, γιατί συνιστούσαν πολλαπλά στοιχήματα πάνω σε κατώτερης πιστωτικής ποιότητας ενυπόθηκα στεγαστικά δάνεια, subprime mortgages. Εξορκίζοντας τα Subprime Μortgages, τα νέα εξωτικά πιστωτικά προϊόντα στηρίζονται σε επιχειρηματικά δάνεια, παρά σε επικίνδυνες στεγαστικές υποθήκες, και οι μάγοι Επενδυτικοί Τραπεζίτες της Wall Street κρίνουν ότι οι πιθανότητες μιας καταστροφικής κρίσης είναι δραματικά μικρότερες.

Παραμένουν, ωστόσο -παρατηρούν οι επικριτές-, οι κρίσιμες διαστάσεις του γεγονότος ότι τα επενδυτικά αυτά προϊόντα συνιστούν στοιχήματα πάνω στη συμπεριφορά των δανείων, ότι, δηλαδή, αυτά θα συνεχίσουν να έχουν υγιείς αποδόσεις, κοντολογίς, ότι ο οφειλέτης θα συνεχίζει αδιάλειπτα να εξυπηρετεί την δανειακή του υποχρέωση, και δεν συνιστούν επενδύσεις πάνω σε πραγματικές υποκείμενες αξίες.
Νέα σπέκουλα...

Το απίστευτο είναι ότι ήδη εκείνοι οι 'μάγοι' επενδυτικοί τραπεζίτες και εξπέρ "διαχειριστές κινδύνου", που σχεδόν ανατίναξαν τον κόσμο το 2008, επιστρέφουν με τον ίδιο λίγο-πολύ τύπο σπεκουλαδόρικων προϊόντων, στοιχημάτων πάνω σε οικονομική συμπεριφορά και στοιχημάτων επί στοιχημάτων, παρά σε επενδύσεις πάνω σε πραγματικές, εμπράγματες παραγωγικές αξίες. Η επικίνδυνη λέξη είναι βέβαια σπέκουλα. Μετά τον τρόμο του 2008, οι τράπεζες είχαν στραφεί έντρομες μακριά από τις επενδυτικές σπέκουλες πίσω στην κλασική λειτουργία των εμπορικών τραπεζών, η έλξη, όμως, των υψηλότερων αποδόσεων τις ξανοίγει πάλι στην σπέκουλα, φιλόδοξες ως επενδυτικές τράπεζες, investment banking. Θα έχει η ίδια ιστορία το ίδιο πικρό τέλος;
Θυμίζουμε ότι ήσαν οι μετεωρικά υψηλότερες αποδόσεις που είχαν σύρει τον χορό των όλο και πιο ριψοκίνδυνων εξωτικών προϊόντων που έφεραν εκείνη τη μέθη του ρίσκου πίσω από τη Μεγάλη Καταστροφή του Αυγούστου του 2008. Όταν οι Ηγέτες του Σύμπαντος, όπως η Επενδυτική Τράπεζα της Lehman Brothers, εξαερώθηκαν εν μιά νυκτί κι ο Τραπεζάρχης του Πλανήτη, Μπερνάνκι, έτρεχε στις πρέσες να τυπώνει δόλαρα για να εξαγοράσει και σώσει με $173 δις την Ασφαλιστική AIG.

Διότι δεν ευρέθη μάγος να ανατρέψει τον σιδηρούν νόμο της οικονομίας, ότι το αναμενόμενο κέρδος είναι ευθέως ανάλογο προς τον αναλαμβανόμενο κίνδυνο, κι ότι 'τιμή βάσης' για την μέτρησή του είναι το μόνο riskless rate των οvernight deposits του Fed, κοντά στο 0,25%, στους καιρούς μας, ή και το υπομηδενικό επιτόκιο, δηλαδή χρέωση φυλάκτρων, για την σιγουριά της ιδεολογικά αντιπληθωριστικής γερμανικής Bundesbank, μετενσαρκωμένης τώρα ως Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Ξαναρχίζει, φαίνεται, τώρα το γαϊτανάκι; Θυμόμαστε τη σοφή ρήση του Αμερικανού Τραπεζάρχη ότι καθήκον του κεντρικού τραπεζίτη μιας χώρας είναι, όταν βλέπει το πάρτι να γίνεται ξέφρενο, να περνάει τα όρια, πρέπει να παίρνει μακριά το Μπολ με το Παντς, το ποτό από το τραπέζι. Είναι αυτό που έκανε οποιοσδήποτε από τους πέντε κεντρικούς τραπεζίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας;

Θυμόμαστε και θυμίζουμε ότι, όταν έφεγγε στον ορίζοντα η μαρμαρυγή -λέξις στην οποία ηρέσκετο κεντρικός τραπεζίτης μας και δάσκαλος της Ελληνικής- των ελληνικών τοξικών ομολόγων, των πιο ριψοκίνδυνων ομολόγων που εξέδιδε η παραπαίουσα ελληνική οικονομία, έσπευσαν να επενδύσουν το έχειν των τραπεζών μας.

Όχι ακριβώς από πατριωτισμό, αλλά για να εξασφαλίσουν τις υψηλές αποδόσεις που επέτρεπαν στις τράπεζές μας τα υψηλά επιτόκια με τα οποία μπορούσαν να ελκύσουν τις ξένες (ρωσικές) καταθέσεις. Διαβεβαίωνε, άλλωστε, τον άπειρο από τα οικονομικά Δημήτρη Χριστόφια ο πολύς Υπ.Οικ. Χαρίλαος Σταυράκης ότι "η κρίση θα μας αφήσει αλώβητους". Μας ελώβησεν και ξεφλούδισε, βέβαια.

Και πώς αλλέως, σε μία χώρα οι τράπεζες της οποίας είναι κατά τρεις σχεδόν φορές μεγαλύτερες από το μέγεθος της οικονομίας της; Και όπου modus operandi των, τρόπος λειτουργίας των, ήτο, ως δείχνεται, η κατασπατάληση των καταθέσεων του κυπριακού λαού όχι τόσο σε επισφαλή ομόλογα, αλλά, με ακόμα πιο ωμή ληστρικότητα, σε χαρισματικά δάνεια προς ημετέρους χωρίς οποιαδήποτε εγγύηση επιστροφής! Ουδείς των πιο πάνω δεν ζήτησε ποτέ κλάδον ξηράς συκής διά να απαγχονιστεί!
Στα ερείπια «μετά την καταστροφή»

"Τα κακά δάνεια, όπως τα κακά κορίτσια πάνε παντού", γράφαμε σε άρθρο που περιέγραφε πώς τα τοξικά ομόλογα είχαν διεισδύσει σαν τοξικοί ιοί παντού. Κι εξηγούσε το αναπόφευκτο της οικονομικής κρίσης, για το οποίο αρνιόντουσαν, ή τους απηγορεύετο, να ομιλήσουν οι εντόπιοι δημοσιογράφοι ή και να μας επιτρέψουν να ομιλήσουμε όταν είχαμε έρθει από το Λονδίνο στην Κύπρο το 2010.

Και βλέπαμε ενεοί να υπάρχει τόση άγνοια και σιωπή για την τραπεζική και οικονομική κρίση που ερχόταν, ακούγοντας την ίδια ώρα τους υπουργούς και συμβούλους των να διαβεβαιώνουν ότι η κρίση θα μας αφήσει αλώβητους. Γιατί ήρθαν, φευ, και εδώ τα 'κακά κορίτσια' των φρούδων ανομολόγητων ομολόγων. Ζούμε ακόμη, κι αν ούτε αυτό ομολογείται, στα ερείπια 'Μετά την Καταστροφή'!

Χωρίς, φευ, ούτε και τώρα, όποια μεταστροφή. Όπως, ακριβώς, βλέπουμε στας Αμέρικας τους επενδυτικούς τραπεζίτες να γυρνούν στο μεθυστικό μπολ με το παντς, σαν τον μεθύστακα στο ίδιο καπηλειό. Και ανακαλούμε πως οι συνεχόμενοι σταθμοί του underground για το City, το χρηματιστικό κέντρο του Λονδίνου (όπου παρακολούθησα και μαθήματα για τα ομόλογα), είναι το Bank και το Monument: η Γηραιά Κυρία της Threadneedle Street, η Τράπεζα της Αγγλίας, και το μνημείο για τη Μεγάλη Πυρκαϊά του Λονδίνου, το 1666. Κάτι ανομολόγητο θα ομολογεί κι αυτή η γειτνίαση.