Οι συνομιλίες έμειναν «ορφανές»

Μετά το 1974 και ειδικά από της υπογραφής της Συμφωνίας Υψηλού Επιπέδου Μακαρίου – Ντενκτάς εισήλθαμε σε μια διαδικασία παρατεταμένων συνομιλιών για λύση του Κυπριακού, χωρίς αποτέλεσμα.

Οι συνομιλίες, μέρος της τακτικής, εργαλείο για επίτευξη συμφωνίας, με την πάροδο του χρόνου έμειναν ορφανές. Τι εννοώ με τον όρο «ορφανές»; Μετά το 1974, η πολιτική ηγεσία είχε ομοφωνήσει στα πλείστα θέματα τακτικής -έστω με παλινδρομήσεις και συγκρούσεις- ή τα υιοθέτησε με συντριπτική πλειοψηφία. Ποια ήταν τα βασικά, τα κύρια στοιχεία της τακτικής που θα μας οδηγούσε στην επίτευξη των στρατηγικών στόχων μέσω της λύσης;

Τα κοινώς αποδεκτά σημεία της τακτικής, λοιπόν, που υιοθετήθηκαν σιγά-σιγά, από το 1974 έως 1977, υπήρξαν τα ακόλουθα: 1) Διεθνοποίηση του Κυπριακού. Μεταφορά του σε όλα τα διεθνή βήματα, κυρίως στον ΟΗΕ και, από το 2004, στην Ευρωπαϊκή Ένωση και όπου αλλού, με όσα προκύπτουν από τις αποφάσεις τους. Προβολή του προβλήματός μας παντού σε όλον τον πλανήτη. Κινητοποιήσεις και γενικώς δράσεις υπέρ της Κύπρου όπου μπορούμε. 2) Συνομιλίες στα γνωστά πλαίσια με την τ/κ κοινότητα για επίλυση της εσωτερικής πτυχής και διεθνής διάσκεψη στο πλαίσιο του ΟΗΕ για επίλυση της διεθνούς πτυχής. Ενίσχυση του εσωτερικού μετώπου για να στηριχθούν οι πρώτες δύο επιλογές. Αυτό περιελάμβανε: Ενότητα στο εσωτερικό, τουλάχιστον στα κύρια και ουσιώδη, ισχυρή οικονομία, αμυντική θωράκιση. 4) Επαναπροσέγγιση με τους Τ/κ συμπατριώτες μας ως μοχλό προετοιμασίας της λύσης, αλλά και μετέπειτα εφαρμογής της.

Κρίνετε από μόνοι σας γιατί αποκαλώ ορφανό μέσο τις συνομιλίες. Πόσο και πώς υλοποιούνται οι άλλες τακτικές; Πόσο και πώς υλοποιούνται οι συνομιλίες και στα δύο τους, όμως, σκέλη: εσωτερική πτυχή και διεθνής;

Από το 2008 και κυρίως στο επόμενο διάστημα μπήκε στη ζωή μας και το θέμα ενεργειακά αποθέματα. Ένα θέμα το οποίο ανήκει ταυτόχρονα και στη σφαίρα της στρατηγικής, αλλά και της τακτικής. Αποτελεί, από τη μια, εργαλείο για να φτάσουμε σε συνεννόηση και λύση. Αποτελεί, από την άλλη, και στρατηγικό στόχο για το σύνολο του κυπριακού λαού. Απ’ εδώ προκύπτουν και οι δυσκολίες χειρισμού και διασύνδεσής του, πόσο και σε ποιο βαθμό, με το Κυπριακό. Μένω ώς εδώ, γιατί ο χώρος δεν το επιτρέπει.

Το τελευταίο σημείο αφορά το μέλλον των συνομιλιών.

Το θέμα μας είναι ότι, ενώ από τη μια η παρέλευση του χρόνου ενισχύει και παγιώνει τα διχοτομικά τετελεσμένα, από την άλλην, η Τουρκία μένει αμετακίνητη στους στόχους της. Κατά συνέπειαν, η επανέναρξη των συνομιλιών ως του εργαλείου για να φτάσουμε σε λύση είναι αναγκαία, όπως αναγκαία για επίτευξη λύσης είναι όμως και η αλλαγή στοχοθέτησης από πλευράς Τουρκίας. Και η στοχοθέτηση της Τουρκίας, πλέον, φανερά είναι τα δύο κράτη, ίσως με ένα συνομοσπονδιακό μεταβατικό στάδιο. Και, δυστυχώς, αυτή είναι και η θέση της νέας «κυβέρνησης» στα κατεχόμενα των Τατάρ – Οζερσάι. Αυτή η αντίφαση θα πρέπει να ξεπεραστεί σύντομα, μέσω του ξεκαθαρίσματος της βάσης επανέναρξης του διαλόγου και της διαδικασίας. Επί των δύο αυτών σημείων ξεκαθάρισμα θα πρέπει να κάνουν οι δύο πλευρές, ε/κ και τ/κ, αν δεν το έχουν πράξει, αλλά, κατά τη γνώμη μου, και ο διεθνής παράγοντας, στο πρόσωπο της Γραμματείας του ΟΗΕ. Ας επαναλάβει ο Γ.Γ. του ΟΗΕ τις θέσεις του για το θέμα. Αφορμές προσφέρονται πολλές. Και, φυσικά, προϋπόθεση να τερματιστεί η τουρκική παρουσία στην κυπριακή ΑΟΖ και οι ενέργειες στις οποίες προβαίνει η Άγκυρα. Και, βέβαια, χρήζει εξήγησης η αναφορά του Γ.Γ. του ΟΗΕ κ. Γκουτέρες περί «νέων ιδεών», όπως και τι θα γίνει με την περικοπή περί συμφωνίας στους «όρους αναφοράς». Το κυριότερο, όμως, θα πρέπει η Τουρκία να αποδεχτεί τον στόχο της επιδιωκόμενης λύσης και να τον αποδεχτεί επίσημα στο τραπέζι των συνομιλιών. Δηλαδή, ότι η επιδιωκόμενη λύση εδράζεται στο πλαίσιο, υπό την αιγίδα και στη βάση των αποφάσεων του ΟΗΕ, με στόχο τη δημιουργία ενός κράτους και όχι δύο. Με μία και μόνη κυριαρχία, ιθαγένεια, διεθνή προσωπικότητα και όλα όσα αποτελούν τις αρχές λύσης που υιοθετούν ΟΗΕ και Ευρωπαϊκή Ένωση. Όλα όσα αποδίδουν φυσιολογικό κράτος. Αλλιώς, οι συνομιλίες θα είναι παράλληλοι μονόλογοι.