Πληρώσαμε ρεύμα «χρυσάφι» το 2018

Αυτή ήταν η πρωινή είδηση. Κι όμως ο αγώνας της Κύπρου απαιτεί, μεταξύ άλλων, καλή κατάσταση των δημόσιων οικονομικών και του προϋπολογισμού των νοικοκυριών. Ένας καλός τρόπος για να επιτευχθούν αυτά, χωρίς ανεπιθύμητες παρενέργειες στο βιοτικό επίπεδο του λαού, είναι η επισήμανση περιπτώσεων αχρείαστης σπατάλης κι η λήψη μέτρων για διόρθωσή τους καθώς και περιπτώσεων που η ορθή διαχείρισή τους θα μπορούσε να ελαφρύνει τον οικογενειακό προϋπολογισμό.

Δυστυχώς, δεν φαίνεται να συνειδητοποιούμε την αδήριτη ανάγκη εξοικονόμησης πόρων στις διάφορες δραστηριότητες του Δημοσίου, που έπρεπε να λειτουργεί σαν φάρος για τους πολίτες. Ακόμη και μετά την παρούσα οικονομική κρίση, για την οποία η μια από τις δυο εσωτερικές αιτίες ήταν η κακή δημοσιονομική κατάσταση, δεν φαίνεται να έχουμε συνειδητοποιήσει την ανάγκη να περνούμε από κόσκινο κάθε πρόσθετη δαπάνη, που επιβάλλουμε στον λαό.

Θα αναφέρω μερικά παραδείγματα, όπου κατά καιρούς προσθέσαμε αχρείαστα έξοδα στον κόσμο. Κλασική περίπτωση είναι η δημιουργία Δήμων σε κάθε γειτονιά κάθε πόλης. Ουδεμία πρόνοια λήφθηκε, ώστε τουλάχιστον οι όμοροι Δήμοι να έχουν κοινές υπηρεσίες. Διερωτήθηκα τις προάλλες εάν στους δρόμους, που διαχωρίζουν δυο Δήμους, λαμβάνεται πρόνοια να εξυπηρετούνται από κοινά συνεργεία καθαριότητας ή κάθε Δήμος φροντίζει τη δική του πλευρά. Η συζήτηση για σύμπτυξη Δήμων συνεχίζεται για πολύ καιρό τώρα.

Ύστερα είχαμε τη δημιουργία πρόσθετων Υπηρεσιών αντί της αξιοποίησης υφισταμένων. Χωρίς να παραβλέπω το έργο που επιτελεί ο Επίτροπος Εθελοντισμού, διερωτήθηκα από την αρχή γιατί να μη συνέχιζε την εργασία ενθάρρυνσης/ενίσχυσης του εθελοντισμού το Τμήμα Κοινωνικής Ευημερίας, που είχε κάμει τεράστια πρόοδο από τη δεκαετία του 1980 (οργάνωση παντού Συμβουλίων Κοινοτικής Ευημερίας/ΣΚΕ και Παγκύπριου Συμβουλίου). Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση της Επιτρόπου Περιβάλλοντος και του Τμήματος Περιβάλλοντος, που με πολλές προσπάθειες δημιουργήσαμε κάποτε.

Τι γίνεται όμως και με την εξοικονόμηση κόστους από τους ώμους του λαού; Η Κύπρος θα πρέπει να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 24% μέχρι το 2030 σε σχέση με το 2005 (Κανονισμός ΕΕ). Ο νέος στόχος πολύ δύσκολα θα επιτευχθεί χωρίς σημαντικές αλλαγές στην ενεργειακή πολιτική. Είναι απαραίτητο να αλλάξει η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με ακάθαρτο πετρέλαιο με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ηλιακή, αιολική) και φυσικό αέριο κι η χρήση του αυτοκινήτου.

Από τη δεκαετία του 1960 η Κύπρος ήταν μεταξύ των πρώτων χωρών που χρησιμοποίησε την ηλιακή ενέργεια για θέρμανση νερού κι αργότερα για οικιακό κλιματισμό. Μετά την εισβολή μετακαλέσαμε γαλλικό Οίκο (Sema Metra) για τη διεξαγωγή εμπεριστατωμένης μελέτης για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ήλιο και αέρα. Πολλά από τα κατοπινά μας προβλήματα στον τομέα της ενέργειας θα είχαν προληφθεί αν ασχολούμασταν πιο συστηματικά με το θέμα.

Οι προσπάθειες που έγιναν έκτοτε για περαιτέρω χρήση του ήλιου λίγα απέφεραν. Κάτι ανάλογο έγινε και με τον αέρα. Από τη δεκαετία του 1980 προσπαθήσαμε να εκμεταλλευτούμε τη δύναμη του αέρα και για την παραγωγή ηλεκτρισμού (παράδειγμα οι ανεμόμυλοι). Παρόλο που βοηθήσαμε στη δημιουργία αιολικών πάρκων, ούτε κι εδώ σημειώθηκε η επιδιωκόμενη πρόοδος.

Αν μάλιστα ληφθεί υπόψη η προβλεπόμενη καθυστέρηση στην αξιοποίηση του φυσικού αερίου της Κυπριακής ΑΟΖ ως άλλης πηγής ενέργειας, τα οικονομικά και περιβαλλοντικά προβλήματα θα συνεχιστούν και θα χειροτερεύσουν.

Με την ευκαιρία ήθελα να επανέλθω σε κάποιες εισηγήσεις που μπορούν πρακτικά να βοηθήσουν από τη μια να μειωθεί το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος και από την άλλη να περιοριστούν οι ρύποι. Στην προσπάθεια αυτή είμαι βέβαιος θα μπορούσαμε να έχουμε τη στήριξη της ΕΕ. Από τη μια όλες μας οι δημόσιες και ιδιωτικές κατασκευές να φροντίσουμε να χρησιμοποιούν και την ηλιακή ενέργεια για τη λειτουργία τους.

Μπορεί τούτο να σημαίνει κάποια πρόσθετη κεφαλαιουχική επιβάρυνση, όμως από την εξοικονόμηση κόστους κατά τη λειτουργία τους σύντομα θα καλυφθεί. Όπως εισηγήθηκα κι άλλοτε θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί η τεχνογνωσία του Ινστιτούτου Κύπρου, που κατάφερε να αξιοποιήσει τον ήλιο για τη θέρμανση/κλιματισμό του τριώροφου κτηρίου του στη Λευκωσία. Παρόλο που ξεκίνησε μια κάποια διεργασία, δυστυχώς δεν είχε συνέχεια.

Το άλλο θέμα που πρέπει να ρυθμιστεί είναι η αύξηση της παραγόμενης ενέργειας στα ηλιακά και αιολικά πάρκα με την ικανοποίηση κάποιων προϋποθέσεων και διοχέτευσή της μέσω της ΑΗΚ. Τα δίκτυα της ΑΗΚ φροντίσαμε κάποτε να φτάνουν και στα πιο απομονωμένα χωριά. Τυχόν προβλήματα σ’ αυτήν τη συνεργασία θα πρέπει να υπερπηδηθούν.

Την προσπάθεια για εξοικονόμηση ενέργειας ή αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα πρέπει να συνδράμει κι η αναμενόμενη εκμετάλλευση του φυσικού αερίου από την κυπριακή ΑΟΖ. Γιατί να μη σχεδιάσουμε τη διοχέτευση μικρής ποσότητας αερίου για τις ανάγκες παραγωγής ηλεκτρισμού στις εγκαταστάσεις της ΑΗΚ στο Βασιλικό, αφού ολοκληρωθούν οι αναγκαίες μετατροπές;

Τέλος, θα πρέπει να μπει τάξη στην ανεξέλεγκτη χρήση του ιδιωτικού αυτοκινήτου με τη χρησιμοποίηση των δημόσιων μέσων μεταφορών. Από το 1968 ξεκινήσαμε μια προσπάθεια οργάνωσης τέτοιων εταιρειών. Νομίζαμε πως μ’ αυτόν τον τρόπο θα εξοικονομούσαμε μεγάλες δαπάνες. Δυστυχώς ήταν φρούδες οι προσδοκίες. Εκτός από ορισμένους ειδικούς σκοπούς, τα δημόσια μέσα συγκοινωνιών έμειναν να εξυπηρετούν τις ξένες οικιακές βοηθούς και τους ξένους εργάτες.

ΔΡ ΙΑΚΩΒΟΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΟΥ
Πρώην Υπουργός,
πρώην Γενικός Διευθυντής Γραφείου Προγραμματισμού
www.iacovosaristidou.com