Τα πολλαπλά μηνύματα που έστειλαν οι πολίτες

Εάν αξιολογήσουμε το αποτέλεσμα των Ευρωεκλογών σε συσχετισμό με τις πρόσφατες προεδρικές εκλογές, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι οι πολίτες δεν πείθονται για την ύπαρξη μιας εναλλακτικής πρότασης διακυβέρνησης που μπορεί να τους εκφράζει

Κάθε εκλογική αναμέτρηση έχει τα δικά της μηνύματα, αλλά και προεκτάσεις. Ενώ οι εκλογές για το Ευρωκοινοβούλιο έχουν τη δική τους ιδιαιτερότητα, υπάρχουν σαφή μηνύματα από την αναμέτρηση της 26ης Μαΐου, τα οποία δεν πρέπει να αγνοηθούν. Το πιο σημαντικό ίσως μήνυμα είναι το εύρος της αποχής (55%), το οποίο παραπέμπει σε μια σημαντική διάσταση μεταξύ των ηγεσιών του πολιτικού συστήματος, από τη μια, και των πολιτών, από την άλλη.

Για να αξιολογήσουμε το μέγεθος της αποχής είναι σημαντικό να δούμε τις ψήφους και τα ποσοστά των κομμάτων επί των έγκυρων ψηφοδελτίων. Σε απόλυτους, όμως, αριθμούς, εάν κάποιος συγκρίνει τις ψήφους επί των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων, εύκολα μπορεί να διαπιστώσει τη φθίνουσα πορεία της πραγματικής δύναμης των κομμάτων.

ΨΗΦΟΙ ΩΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΩΝ ΕΓΚΥΡΩΝ ΨΗΦΟΔΕΛΤΙΩΝ ΩΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΩΝ ΕΓΓΕΓΓΡΑΜΕΝΩΝ ΨΗΦΟΦΟΡΩΝ

ΔΗΣΥ 81.539 29,02% 12,72%
ΑΚΕΛ 77.241 27,49% 12,05%
ΔΗΚΟ 38.756 13,80% 6,04%
ΕΔΕΚ 29.715 10,58% 4,63%
ΕΛΑΜ 23.167 8,25% 3,61%
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΠΑΡΑΤΑΞΗ 10.673 3,80% 1,66%
ΣΥΜΜΑΧΙΑ-ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ 9.232 3,29% 1,44%
ΓΙΑΣΕΜΙ 4.786 1,70% 0,75%
ΑΛΛΟΙ 5.826 2,07% 0,91%
ΑΠΟΧΗ 352.698 - 55,01%
ΑΚΥΡΑ 5.510 - 0,86%
ΛΕΥΚΑ 2.038 - 0,32%
280.935 100,00% 100,00%

ΕΓΓΕΓΡΑΜMΕΝΟΙ 641.181

ΕΠΊΣΗΜΑ_ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ_ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΩΝ.jpg

Είναι προφανές ότι το αίσθημα της απογοήτευσης των πολιτών είναι μεγάλο. Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο το ποσοστό συμμετοχής (51%) ήταν υψηλότερο από εκείνο της Κύπρου. Η μειωμένη συμμετοχή των πολιτών δεν πρέπει να αποδίδεται κυρίως σε αδιαφορία. Αντιθέτως, αποτελεί πράξη απαξίωσης και τιμωρίας.

Σημειώνεται συναφώς ότι πολλοί πολίτες θεωρούν πως το πολιτικό σύστημα όχι μόνο δεν συμβάλλει στην επίλυση των προβλημάτων, αλλά αντιθέτως πολλές φορές είναι η πηγή δημιουργίας και διαιώνισής τους.

Μια άλλη σημαντική εξέλιξη ήταν αναμφίβολα η εκλογή του Τουρκοκύπριου Καθηγητή Νιαζί Κιζίλγιουρεκ με το ψηφοδέλτιο του ΑΚΕΛ. Ο κ. Κιζίλγιουρεκ εκλέχθηκε κυρίως από την ψήφο χιλιάδων Ελληνοκυπρίων ψηφοφόρων του ΑΚΕΛ, οι οποίοι δεν τοποθετήθηκαν με βάση τα εθνοκοινοτικά κριτήρια. Αναπόφευκτα το αποτέλεσμα αυτό, σε φιλοσοφικό επίπεδο, διαμορφώνει νέα δεδομένα σε σχέση με το περιεχόμενο ενός ομοσπονδιακού πλαισίου επίλυσης του Κυπριακού.

Η εκλογή ενός Τουρκοκύπριου πολίτη της Κυπριακής Δημοκρατίας από τους Ελληνοκυπρίους είναι, εκ πρώτης όψεως, θετική εξέλιξη, καθώς συνιστά απόρριψη του εθνοκοινοτικού διαχωρισμού των πολιτών (κατά το πρότυπο της Διζωνικής, Δικοινοτικής Ομοσπονδίας), αλλά την ίδια ώρα αποτελεί ένα σύνθετο πολιτικό ζήτημα, το οποίο θα πρέπει να αξιολογηθεί. Για το θέμα αυτό επιφυλάσσομαι να επανέλθω διεξοδικά, σύντομα.

Ένα από τα ηχηρά μηνύματα που έστειλε το κυπριακό εκλογικό σώμα είναι η πολυδιάστατη στήριξη της ΕΔΕΚ για να συνεχισθεί η παρουσία της στο Ευρωκοινοβούλιο και να αποφευχθεί η εξασφάλιση της έδρας από το ΕΛΑΜ, το οποίο, ωστόσο, έχει πολλαπλασιάσει την εκλογική του δύναμη. Ένα άλλο σημαντικό μήνυμα των Ευρωεκλογών είναι η μη εκλογή υψηλόβαθμων κομματικών αξιωματούχων ή/και αυτών που πρόκριναν οι ηγεσίες. Το φαινόμενο δεν μπορεί να παραγνωρισθεί.

Αναπόφευκτα, το εκλογικό αποτέλεσμα απεικονίζει τη σοβαρή φθορά του ΔΗΣΥ ως κυβερνώντος κόμματος, ο οποίος, ωστόσο, εξακολουθεί να διατηρεί μικρό προβάδισμα. Παρά τη δυσφορία του εκλογικού σώματος για τον ΔΗΣΥ, το ΑΚΕΛ δεν φαίνεται ικανό να προσελκύσει τους πολίτες. Εάν αξιολογήσουμε το αποτέλεσμα των Ευρωεκλογών σε συσχετισμό με τις πρόσφατες προεδρικές εκλογές, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι οι πολίτες δεν πείθονται για την ύπαρξη μιας εναλλακτικής πρότασης διακυβέρνησης που μπορεί να τους εκφράζει. Αναμφίβολα, τα δεδομένα αυτά θα πρέπει να προβληματίσουν όλα τα κόμματα.

Το ΔΗΚΟ παρουσιάζεται με αυξημένα ποσοστά, όμως ο χώρος του Κέντρου είναι κατακερματισμένος. Ενώ η ΕΔΕΚ διασφάλισε την έδρα, τελικά θα ήταν τεράστια απρονοησία να υπάρξει επανάπαυση. Η συνεργασία Οικολόγων και Συμμαχίας Πολιτών είχε τεράστιες απώλειες. Ένας από τους βασικούς λόγους ήταν η εδραίωση της πεποίθησης του εκλογικού σώματος ότι ο συνδυασμός αυτός δεν συνιστούσε βασικό διεκδικητή της έκτης έδρας, γεγονός που παρέπεμπε στη λογική της «χαμένης ψήφου». Αξιοσημείωτη ήταν η παρουσία της Δημοκρατικής Παράταξης στην πρώτη της εκλογική αναμέτρηση.

Παρ’ όλον ότι οι Ευρωεκλογές δεν μπορούν να αποτιμηθούν στη βάση των δεδομένων των βουλευτικών ή των προεδρικών εκλογών, εξ ορισμού φαίνεται ότι το πολιτικό σκηνικό έχει διαφοροποιηθεί. Η Κυβέρνηση, τα κόμματα και οι πολιτικοί σχηματισμοί θα πρέπει να προβληματισθούν για την επόμενη μέρα. Το ζητούμενο είναι ολοκληρωμένες προτάσεις, πειστικό αφήγημα και διάθεση για ευρύτερες συνεργασίες. Ταυτόχρονα, ο κάθε πολίτης ξεχωριστά αλλά και η κοινωνία συλλογικά θα πρέπει να αντιληφθούν ότι η απαξίωση δεν είναι απάντηση στα μεγάλα προβλήματα που μας απασχολούν.

ΑΝΔΡΕΑΣ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ
Πρόεδρος του Κυπριακού Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων, καθώς και του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών και Διακυβέρνησης του Πανεπιστημίου Λευκωσίας