Η κυπριακή ΑΟΖ κείται μακράν

«Όταν µιλήσαμε για την προτεραιότητα να ανακηρυχθεί η ΑΟΖ Ελλάδας ώστε να αποκαλυφθούν τα ενεργειακά µας αποθέματα, κάποιοι αμφισβήτησαν ότι υπάρχουν τέτοια αποθέματα. Τώρα έρχονται ξένοι οργανισμοί και κάνουν συνέδρια στην Ελλάδα για τον ενεργειακό της πλούτο. Κι όμως, ακόμα ΑΟΖ δεν έχουµε ανακηρύξει… Κάποιοι µας είπαν ότι ‘’δεν γίνονται αυτά τα πράγματα’’… Κι όμως τα έκανε η Κύπρος - η μικρή Κύπρος! Παρά τις απειλές και τους εκβιασμούς. Και βρήκε μεγάλα αποθέματα. Κι όλοι πια πιθανολογούν ότι αντίστοιχα υπάρχουν και στον ελληνικό υποθαλάσσιο χώρο[...]. Τώρα χρειαζόμαστε την Ευρώπη περισσότερο από ποτέ! Πότε η Κύπρος προχώρησε στην ανακήρυξη της ΑΟΖ, και κατάφερε να αποκαλύψει τον δικό της υποθαλάσσιο πλούτο; Αφότου µπήκε στην Ευρώπη! Έτσι κι εμείς χρειαζόμαστε την Ευρώπη για να αποκαλύψουμε τον δικό µας υποθαλάσσιο πλούτο!».

Όσα δεν πρόλαβε ο Σαμαράς

Το ημερολόγιο έγραφε 3 Μαΐου 2012 και αυτά ήταν τα λόγια από την προεκλογική ομιλία του πρώην Προέδρου της Νέας Δημοκρατίας και μετέπειτα Πρωθυπουργού της Ελλάδος, Αντώνη Σαμαρά, στο Ζάππειο. Στις 8 Νοεμβρίου 2014 υπεγράφη στο Κάιρο τριμερής συμφωνία, γνωστή ως «Διακήρυξη του Καΐρου», μεταξύ των Σαμαρά, Αλ Σίσι, Αναστασιάδη, η οποία προέβλεπε, μεταξύ άλλων, δέσμευση για την «καταβολή των απαραίτητων προσπαθειών προς την κατεύθυνση της επίσπευσης των διαπραγματεύσεων για καθορισμό της κοινής μέσης γραμμής που θα οριοθετεί την ΑΟΖ Ελλάδας, Κύπρου και Αίγυπτο». Ωστόσο, η θητεία του κ. Σαμαρά ως Πρωθυπουργού έληξε άδοξα τον επόμενο χρόνο υπό το βάρος των πιέσεων της αντιπολίτευσης εξαιτίας της αδυναμίας εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας από τη Βουλή. Στην εξουσία ανήλθε ο ΣΥΡΙΖΑ και έκτοτε καμία νέα σοβαρή προσπάθεια δεν έγινε από την επόμενη Κυβέρνηση Τσίπρα-Καμμένου, προκειμένου να ανακηρυχθεί η Ελληνική ΑΟΖ, και σήμερα βρισκόμαστε στο σημείο όπου ο «Πορθητής» διενεργεί παράνομες γεωτρήσεις εντός της Κυπριακής ΑΟΖ, ενώ το Καστελόριζο κινδυνεύει από το Yavuz, γεγονός που θέτει σε κίνδυνο τη συνοχή της ευρωπαϊκής ΑΟΖ Κύπρου-Ελλάδας.

Μιαν ακριβώς εβδομάδα πριν από τη διεξαγωγή των εθνικών εκλογών στην Ελλάδα την ερχόμενη Κυριακή, 7 Ιουλίου, θα ανέμενε κανείς ότι η ανακήρυξη της ΑΟΖ αλλά και η κατάσταση στο Κυπριακό-Ανατολική Μεσόγειο θα ήταν μέσα στις προτεραιότητες των πολιτικών κομμάτων που διεκδικούν την εξουσία. Αναλύοντας, ωστόσο, τις προεκλογικές θέσεις των μεγαλύτερων κομμάτων, διαπιστώνει κανείς μια υποβάθμιση έως και εγκατάλειψη του ενεργειακού ρόλου που μπορεί να διαδραματίσει η Ελλάδα στην περιοχή, με την Κυπριακή ΑΟΖ να «κείται μακράν».

Η αδιαφορία του ΣΥΡΙΖΑ

Ο ΣΥΡΙΖΑ, που εκπόνησε τον Νοέμβριο του 2018 «Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα», σε καμιάν από τις 226 σελίδες του προεκλογικού του προγράμματος δεν αναγράφει τη λέξη ΑΟΖ. Παρόλο που στη σελίδα 26 γίνεται η παραδοχή ότι «η ενεργειακή εξάρτηση της Ελλάδας είναι υψηλή κυρίως λόγω της εισαγωγής σχεδόν του συνόλου της πρωτογενούς κατανάλωσης πετρελαίου και φυσικού αερίου, που αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο ποσοστό της ακαθάριστης εγχώριας κατανάλωσης ενέργειας», η Κυβέρνηση Τσίπρα, που συμμετείχε σε όλα τα τριμερή ενεργειακά σχήματα με Κύπρο, Ισραήλ, Αίγυπτο, δεν τόλμησε να ανακηρύξει ΑΟΖ. Μόλις αυτήν την εβδομάδα, κυρίως για λόγους προεκλογικού εντυπωσιασμού, υπογράφτηκαν οι συμβάσεις για την παραχώρηση του δικαιώματος έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στις θαλάσσιες περιοχές «Δυτικά Κρήτης» και «Νοτιοδυτικά Κρήτης». Πρόκειται για θαλάσσιες περιοχές έκτασης 20.058,4 τετραγ. χλμ. δυτικά και 19.868,37 τετραγ. χλμ. νοτιοδυτικά της Κρήτης, οι οποίες προκηρύχθηκαν το 2017, ύστερα από ενδιαφέρον που εκδήλωσε η κοινοπραξία

«Exxon Mobil - Total - ΕΛΠΕ».

Η ελαφρότητα της Νέας Δημοκρατίας

Οι προεκλογικές θέσεις της Νέας Δημοκρατίας στα θέματα εξωτερικής πολιτικής είναι συγκρατημένες.

Όπως σημειώνει στο προεκλογικό της πρόγραμμα, «κάθε παραβατική συμπεριφορά της Τουρκίας και αμφισβήτηση της εδαφικής ακεραιότητας της πατρίδας μας θα απαντάται αμέσως, καθώς η Τουρκία οφείλει επιτέλους να σεβαστεί το Διεθνές Δίκαιο. Δεν δεχόμαστε καμία αμφισβήτηση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων». Η βούλησή μας, συνεχίζει, είναι να υπάρξει ουσιαστικός διάλογος με την Τουρκία και να ενθαρρυνθεί η σύγκλισή της με την Ευρώπη. Απαραίτητη όμως προϋπόθεση γι’ αυτό είναι η Τουρκία να εγκαταλείψει τις προκλητικές ενέργειες και δηλώσεις. «Στηρίζουμε σθεναρά, χωρίς αστερίσκους και υποσημειώσεις, την Κύπρο και τα δικαιώματά της. Τασσόμαστε υπέρ της επιβολής κυρώσεων από την Ε.Ε. σε περίπτωση αμφισβήτησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου από την Τουρκία», σημειώνει.

Πάντως ο Κυριάκος Μητσοτάκης, που εκτός απροόπτου θα είναι ο νέος πρωθυπουργός της Ελλάδας, σε ερώτηση του καθηγητή Θεόδωρου Καρυώτη, ο οποίος θεωρείται ο πατέρας της Ελληνικής ΑΟΖ, τον Μάρτιο του 2018, όταν είχε επισκεφθεί την Ουάσιγκτον και είχε μιλήσει στο Center of Strategic and International Studies αν θα ανακηρύξει την ΑΟΖ, απάντησε:

«Είναι μία ερώτηση που δεν μπορεί να απαντηθεί με ένα Ναι ή ένα Όχι. Η Ελλάδα έχει το δικαίωμα να ανακηρύξει την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, αλλά πρέπει να γνωρίζουμε τις συνέπειες μιας τέτοιας πράξης. Θα ξεκινούσα να λύσω το πρόβλημα με την Αλβανία, το οποίο στην πραγματικότητα είχε λυθεί από την κυβέρνηση το 2009, αλλά οι Αλβανοί αποχώρησαν από τη συμφωνία που είχαν υπογράψει. Ας ελπίσουμε ότι θα είναι μια συμφωνία που μπορεί να γίνει αποδεκτή. Ας ξεκινήσουμε πρώτα από τα δυτικά».

Στο προεκλογικό της πρόγραμμα η Ν.Δ. αναφέρει μόνο «Υιοθετούμε νέα ενεργειακή πολιτική για περιορισμό των εκπομπών ρύπων (μείωση διοξειδίου του άνθρακα κατά 80% μέχρι το 2050), στροφή στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τον άνεμο και τον ήλιο, που με αφθονία διαθέτουμε και σταδιακή απεξάρτηση από τον λιγνίτη».

Η θέση Χρυσής Αυγής

Η Χρυσή Αυγή τάσσεται υπέρ της ανακήρυξης της Ελληνικής ΑΟΖ και της άμεσης έναρξης των γεωτρήσεων για την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου της χώρας. Επιπλέον ανάμεσα στις θέσεις της είναι η επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια: Έλεγχος Αιγαίου Πελάγους και Στενών των Δαρδανελλίων. Εφαρμογή του Δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου Ελλάδος – Κύπρου.

Το τροπάρι του ΚΚΕ

Το ΚΚΕ τάσσεται εναντίον της πολιτικής εγκατάλειψης και εκχώρησης κυριαρχικών δικαιωμάτων «που ακολούθησαν και ακολουθούν οι ελληνικές κυβερνήσεις» και προειδοποιεί «πως η ειρήνη κινδυνεύει από τους ανταγωνισμούς που αναπτύσσονται με επίκεντρο το Αιγαίο, την Ανατολική Μεσόγειο και τον πλούτο τους». Επιπλέον, καθιστά σαφές ότι ακόμα και να οροθετηθεί η ελληνική ΑΟΖ και να ξεκινήσει η εκμετάλλευση του φυσικού πλούτου της χώρας, «αυτό από μόνο του δεν μπορεί να γλιτώσει τον εργαζόμενο λαό από την καπιταλιστική κρίση, τη φτώχια, την εξαθλίωση, όπως ισχυρίζονται τα άλλα κόμματα». Υπογραμμίζοντας ότι «η διασφάλιση του εγχώριου ορυκτού πλούτου -κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου- είναι ζήτημα στρατηγικής σημασίας για τον λαό», το ΚΚΕ επισημαίνει ότι «η συγκρότηση της κοινωνικής συμμαχίας για την εργατική-λαϊκή εξουσία αποδεικνύεται μονόδρομος για να υπάρχει αξιοποίηση των πλουτοπαραγωγικών πόρων της χώρας προς όφελος του λαού, αλλά και για τη διασφάλιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων και της ειρήνης».

Η σιωπή του ΚΙΝΑΛ

Θα περίμενες κανείς πως το ΚΙΝΑΛ, που έχει στις τάξεις του τον πρώην Υπουργό Ενέργειας κ. Μανιάτη και λέει ότι ο «EastMed είναι έργο του ΠΑΣΟΚ», είχε μια ξεκάθαρη θέση για ΑΟΖ. Εντούτοις στο προεκλογικό πρόγραμμα δεν υπάρχει καμία αναφορά, παρά μόνο γενικόλογες τοποθετήσεις ότι θα στηρίξουν παραπέρα τις πρωτοβουλίες για διασυνδέσεις με την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

Η προσέγγιση της ελληνικής λύσης

Το κόμμα του Κυριάκου Βελόπουλου στις προγραμματικές του θέσεις για τα θέματα εξωτερικής πολιτικής έχει τις πιο κάτω θέσεις:

Σχετικά με το Αιγαίο: Aνεξαρτήτως του μεγέθους και της γεωγραφικής τους θέσης έχουν όλα τα νησιά υφαλοκρηπίδα, αιγιαλίτιδα ζώνη και εναέριο χώρο, στοιχεία που, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, ορίζουν σαφώς τα όρια της ελληνικής επικράτειας. Αδιάλειπτος επιτήρηση και δυναμική υπεράσπιση της εθνικής κυριαρχίας.

Σχετικά με την ΑΟΖ: Άμεση άσκηση του κυριαρχικού δικαιώματος του καθορισμού της ΑΟΖ.

Σχετικά με την Κύπρο: Υποστήριξη της Κυπριακής Δημοκρατίας από το ελληνικό κράτος, σε ό,τι αφορά την εφαρμογή των ψηφισμάτων και αποφάσεων του ΟΗΕ για την αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων κατοχής, με την επανασύσταση ενιαίου και ανεξάρτητου κυπριακού κράτους, με την απομάκρυνση των εποίκων, την επαναφορά της πληθυσμιακής σύνθεσης ανάλογης 1974 και την καταβολή τουρκικών αποζημιώσεων.

Ο εχθρός της ΑΟΖ

Ο πολιτικός φορέας που τάχθηκε ξεκάθαρα κατά της ανακήρυξης της ΑΟΖ και της εκμετάλλευσης του υποθαλάσσιου πλούτου είναι το ΜέΡΑ25 .

Το μόνο ελληνικό κόμμα που τολμά να πει ΟΙ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΕΣ ΝΑ ΜΕΙΝΟΥΝ ΠΑΝΤΟΤΙΝΑ ΣΤΑ ΕΓΚΑΤΑ ΤΗΣ ΓΗΣ είναι το ΜέΡΑ25. «Τιμή μας το μένος των εκπροσώπων της ολιγαρχίας που τρέχουν τα σάλια τους με την ιδέα των εξορύξεων», αναφέρει χαρακτηριστικά το κίνημα.

Πάντως, όπως πολύ σωστά σημειώνει ο καθηγητής κ. Καρυώτης: Μέχρι σήμερα, 138 χώρες έχουν ανακηρύξει Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) 200 ν.μ. ή έχουν δημιουργήσει μιαν Αποκλειστική Αλιευτική Ζώνη (ΑΑΖ) 200 ν.μ. Μόνο δύο κράτη στον κόσμο παραβιάζουν την ΑΟΖ άλλων κρατών. Η Κίνα και η Τουρκία!