Μια κοινωνία που μεθά τα παιδιά της

Παιδιά που βιάζονται να μεγαλώσουν ή παιδιά που μεγαλώνουν στην απουσία σωστών κατευθύνσεων; Όποια και να είναι η απάντηση, το σίγουρο είναι πως τα παιδιά μας παραμένουν απροστάτευτα από εμάς τους ίδιους. Τουλάχιστον αυτό μαρτυρούν οι αριθμοί αλλά και τα τελευταία γεγονότα, που άνοιξαν γι' ακόμη μια φορά τον ασκό του Αιόλου: Ο 16χρονος Παναγιώτης έχασε τη ζωή του ενώ θα έπρεπε να διασκέδαζε σε πάρτι. Στο αίμα του ανιχνεύθηκαν 340ml αλκοόλης.

Μια άλλη 13χρονη έφηβη έπεσε σε κώμα μετά από υπέρμετρη κατανάλωση αλκοόλ! Τα στοιχεία που αποκάλυψαν την αύξηση των μαθητών οι οποίοι καταναλώνουν αλκοόλ στον τόπο μας παρουσιάστηκαν από το 2015, κτυπώντας μας το καμπανάκι για άμεσες ενέργειες, ώστε να αντιμετωπιστεί αυτό το φαινόμενο. Ωστόσο ατέρμονες συζητήσεις, διαβουλεύσεις και εισηγήσεις ολοκληρώθηκαν παραμένοντας σε συρτάρια χωρίς αποτέλεσμα, φτάνοντας τέσσερα χρόνια μετά, δύο περιστατικά να επαναφέρουν με τον πιο δραματικό τρόπο στο προσκήνιο το θέμα, τις ευθύνες, τα «γιατί» και τα «τι πρέπει να γίνει από δω και πέρα».

«Δυστυχώς, αποτύχαμε»

Η κυπριακή πραγματικότητα σε σχέση με τη χρήση νόμιμων και παράνομων ουσιών από ανηλίκους σκιαγραφείται από την Αρχή Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου (ΑΑΕΚ), μέσα από το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Ερευνών στον Μαθητικό Πληθυσμό σχετικά με το Αλκοόλ και τα άλλα Ναρκωτικά (ESPAD), η οποία διεξάγεται σε μαθητές ηλικίας 16 ετών κάθε τέσσερα χρόνια. Κατά το έτος 2015 συμμετείχαν σε αυτό 35 χώρες της Ευρώπης και της ευρύτερης περιοχής.

Για σκοπούς διεξαγωγής της έρευνας και συγκρισιμότητας των στοιχείων, εφαρμόζεται η ίδια ευρωπαϊκή μεθοδολογία και εργαλεία απ' όλες τις χώρες. Όσον αφορά την κατανάλωση αλκοόλ από μαθητές, παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση ειδικά στην υπέρμετρη κατανάλωσή του, δηλαδή κατανάλωση πέντε ή περισσότερων ποτών σε μια περίσταση.

Το αξιοσημείωτο είναι πως τα ποσοστά της Κύπρου ξεπέρασαν σημαντικά τον αντίστοιχο μέσο όρο των χωρών που συμμετείχαν στην έρευνα. Η λειτουργός στο τμήμα πολιτικής στην ΑΑΕΚ, Μαρία Ματθαίου, μιλώντας στη «Σημερινή», τόνισε ότι τα στοιχεία είναι εκεί και μας δείχνουν ένα δρόμο που, δυστυχώς, δεν έχουμε πάρει ακόμη.

«Από το 2015 κρούαμε τον κώδωνα του κινδύνου. Ως Αρχή δεν κρύβουμε τα στοιχεία, είναι υπαρκτά και αναρτημένα στην ιστοσελίδα μας. Αυτό που φαίνεται δυστυχώς από τα τελευταία γεγονότα είναι ότι δεν έχουμε καταφέρει ως κράτος και ως κοινωνία να λάβουμε τα απαραίτητα μέτρα. Έχουμε προωθήσει τα μέτρα που έπρεπε να παρθούν μέχρι σήμερα και είναι επιστημονικά τεκμηριωμένα. Αυτό σίγουρα μάς θλίβει. Το πρώτο και κύριο που θα έπρεπε να αλλάξει είναι η νομοθεσία.

»Εκεί έπρεπε να γίνουν απαραίτητες τροποποιήσεις. Έγιναν συζητήσεις σε επίπεδο κοινοβουλευτικής επιτροπής αλλά ακόμη εκκρεμούν προτάσεις που πρέπει να παν στη Βουλή για ψήφιση. Οι συστάσεις και οι προτάσεις υπήρχαν και θα έπρεπε να προωθηθούν, ώστε να αλλάξουν την υφιστάμενη νομοθεσία. Αυτό αποτελεί το ισχυρότερό μας όπλο για αντιμετώπιση του φαινομένου. Φέτος διενεργείται εκ νέου η έρευνα, τα αποτελέσματα της οποίας θα ανακοινωθούν το 2020».

Απροσδιόριστοι νόμοι

Για άναρχη κοινωνία έκανε λόγο ο Γενικός Γραμματέας της ΠΟΒΕΚ, Στέφανος Κουρσάρης, ο οποίος σε δηλώσεις του στη «Σ» ανέφερε ότι οι αδυναμίες που φανερώνονται στην υφιστάμενη νομοθεσία είναι η αιτία του ανεξέλεγκτου της κατάστασης. «Δυστυχώς, ο νόμος δεν απαιτεί την παρουσία ταυτότητας των αγοραστών από τους πωλητές. Λέει ότι ο αγοραστής θα πρέπει να παρουσιάσει κάποια στοιχεία χωρίς να προσδιορίζει ποια στοιχεία είναι αυτά. Όσον αφορά το σχέδιο ποινών, αυτό μιλά για οκάδες και λίρες ακόμη. Θα πρέπει οπωσδήποτε να αναθεωρηθεί και να εφαρμοστεί.

Επίσης επικρατεί μια ανεξέλεγκτη κατάσταση όσον αφορά τα ωράρια των καταστημάτων και το χρόνο που μπορεί ένα κατάστημα να πωλεί οινοπνευματώδη αλκοολούχα ποτά. Δηλαδή κάποιος μπορεί να πωλήσει όλο το 24ωρο αλκοόλ. Ενώ στο εξωτερικό τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Οι νόμοι είναι πολύ πιο αυστηροί. Από την άλλη, καταστήματα μπορούν να λάβουν άδεια πώλησης ποτού με τρομερά μεγάλη ευκολία μέσω τοπικών Αρχών. Κάνουμε λόγο για πρόληψη αλλά σε μια κοινωνία χωρίς θεσμούς, χωρίς ελέγχους, χωρίς νόμους πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε τις κατάλληλες συνθήκες για να γίνει η πρόληψη;», διερωτήθηκε.

Στροφή σε υγιείς συνήθειες

Η πρόληψη δεν είναι αμελητέος παράγοντας στην αντιμετώπιση του φαινομένου. Μπορεί η προσβασιμότητα στο αλκοόλ να είναι εύκολη, εντούτοις η ενίσχυση των παιδιών με θετικά πρότυπα και η ενδυνάμωση της κριτικής τους σκέψης ενδέχεται να οδηγήσουν σε θεαματικά αποτελέσματα. Η ΑΑΕΚ αντιμετωπίζει την πρόληψη ως κάτι ευρύτερο που αγγίζει οικογένεια, σχολείο, τοπική αυτοδιοίκηση και κοινωνία.

Η εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης 2017-2020 αποτελεί το δεύτερο Σχέδιο Δράσης της Εθνικής Στρατηγικής για την Αντιμετώπιση της Εξάρτησης από Παράνομες Ουσίες και την Επιβλαβή Χρήση του Αλκοόλ. Το υφιστάμενο σχέδιο δράσης καθιστά σαφή την ισόρροπη σημασία που πρέπει να δίνεται σε όλους τους πυλώνες για την αντιμετώπιση των φαινομένων.

Για την ορθή υλοποίηση των δράσεων χρειάζεται να υπάρχει συνεργασία απ' όλους τους εμπλεκόμενους φορείς όπως είναι τα Υπουργεία, τα οργανωμένα σύνολα, οι οργανώσεις νεολαίας, οι εκπαιδευτικές οργανώσεις και η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Στον πυλώνα της πρόληψης προωθούνται τρεις προτεραιότητες, που είναι η προώθηση υγιούς τρόπου ζωής ανάμεσα στα παιδιά και νέους που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες, η δημιουργία αποτρεπτικού περιβάλλοντος για χρήση και κατανάλωση και η εφαρμογή προγραμμάτων έγκαιρης παρέμβασης.