Το ΓεΣΥ μπήκε στη ζωή μας

Μετά από δεκαετίες συζητήσεων, το Γενικό Σύστημα Υγείας (ΓεΣΥ) είναι πλέον γεγονός. Η α’ φάση του νέου συστήματος, που περιλαμβάνει την εξωνοσοκομειακή περίθαλψη, τα φάρμακα και τις εργαστηριακές εξετάσεις, τέθηκε από χθες σε εφαρμογή, σηματοδοτώντας έτσι την έναρξη μίας νέας εποχής στον τομέα της υγείας στη χώρα μας.

Στο νέο σύστημα έχουν εγγραφεί μέχρι σήμερα περισσότεροι από 500.000 δικαιούχοι και πέραν των 1000 ιατρών, εκ των οποίων περισσότεροι από 360 είναι εγγεγραμμένοι στους καταλόγους των προσωπικών ιατρών για ενήλικες, πέραν των 106 είναι παιδίατροι και πέραν των 160 είναι ιδιώτες ειδικοί ιατροί, οι οποίοι θα ενταχθούν στους καταλόγους του ΟΑΥ μαζί με άλλους 600 ειδικούς ιατρούς του δημόσιου τομέα. Επιπλέον στο σύστημα εντάχθηκαν 340 φαρμακοποιοί και 550 φαρμακεία, όπως επίσης 35 εργαστήρια και πέραν των 100 διευθυντών εργαστηρίων.

Πρόκειται για μία τεράστια μεταρρύθμιση και -όπως είναι παραδεκτό από πλευράς της Κυβέρνησης- κατά την έναρξη της εφαρμογής της αναμένεται να προκύψουν αρκετά προβλήματα, τα οποία θα κληθεί να λύσει ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ). Όπως δήλωσε στη «Σ» η Αναπληρώτρια Διευθύντρια του ΟΑΥ, Έφη Καμμίτση, «προβλήματα σίγουρα θα προκύψουν, αλλά εμείς κάναμε τους σχεδιασμούς μας για να μπορούν να επιλύονται το συντομότερο. Είναι μία τεράστια μεταρρύθμιση και ζητούμε την κατανόηση όλων, για να μπορέσει να εφαρμοστεί όσο πιο ομαλά γίνεται», ανέφερε με αφορμή την έναρξη της εφαρμογής του νέου συστήματος.

Ελλιπής ενημέρωση

Το μεγαλύτερο, ίσως, «αγκάθι» του ΓεΣΥ αποτελεί η ελλιπής ενημέρωση, τόσο των παρόχων υγείας που θα συμμετέχουν στο σύστημα, όσο και των δικαιούχων. Τις πρώτες ημέρες ενδέχεται κάποιοι εκ των παρόχων να μη γνωρίζουν πολύ καλά τη νέα διαδικασία που θα ακολουθείται, κάτι που μπορεί να δημιουργήσει σύγχυση στους δικαιούχους αλλά και στους υπόλοιπους παρόχους.

Την ίδια ώρα, οι πολίτες που δεν ενημερώθηκαν σωστά μέχρι σήμερα για την όλη διαδικασία που θα ακολουθούν για να εξεταστούν ή για να πάρουν ένα φαρμακευτικό προϊόν, μπορεί να συναντήσουν δυσκολίες. Γι’ αυτό ο ΟΑΥ και το Υπουργείο Υγείας συνεχίζει τη διοργάνωση ενημερωτικών σεμιναρίων για τους παρόχους, ενώ παράλληλα ενισχύεται η τηλεφωνική γραμμή 17000, η οποία πλέον θα χωρίζεται σε δύο κατηγορίες: στην ενημέρωση για παρόχους και στην ενημέρωση για δικαιούχους. Για τον σκοπό αυτό, ανατέθηκε σε δέκα άτομα να απαντούν ειδικά στα ερωτήματα και τις απορίες των παρόχων.

Το λογισμικό

Κατά τις πρώτες ημέρες λειτουργίας του συστήματος ενδεχομένως να υπάρξουν προβλήματα και στο λογισμικό, καθώς αναμένεται να παρατηρηθεί υπερεπισκεψιμότητα από τους παρόχους υγείας που συμμετέχουν στο σύστημα. Το εν λόγω σενάριο, βέβαια, είναι απομακρυσμένο, καθώς το σύστημα είναι κατασκευασμένο έτσι ώστε να μπορεί να δεχθεί μέχρι και 3000 χρήστες, ενώ σήμερα οι εγγεγραμμένοι χρήστες δεν ξεπερνούν τους 2000. Σε κάθε περίπτωση, όμως, ο ΟΑΥ είναι κατάλληλα προετοιμασμένος για να αντιμετωπίσει το όποιο πρόβλημα προκύψει.

Λίγοι οι παιδίατροι στη Λεμεσό

Ένα άλλο ζήτημα που δημιουργεί δυσκολίες στην εξυπηρέτηση των δικαιούχων είναι η έλλειψη παιδιάτρων στη Λεμεσό, όπου δεν εγγράφηκαν αρκετοί. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Σ», σε περίπτωση που δεν εγγραφούν και άλλοι ιδιώτες παιδίατροι στην περιοχή, τότε τη λύση θα τη δώσει το Υπουργείο Υγείας με την προκήρυξη τεσσάρων νέων θέσεων στον δημόσιο τομέα. Σε παγκύπρια κλίμακα, πάντως, οι αριθμοί των παιδιάτρων είναι ικανοποιητικοί, καθώς μέχρι στιγμής εγγράφηκαν στους καταλόγους του ΓεΣΥ πέραν των 106 ιατρών.

Χρειάζονται άλλοι 100 ειδικοί ιατροί

Λιγότεροι απ' ό,τι χρειάζεται θεωρούνται οι ιδιώτες ειδικοί ιατροί που εγγράφηκαν μέχρι στιγμής στο σύστημα. Σύμφωνα με πηγές από το Υπουργείο, θεωρητικά εάν εγγραφούν στο ΓεΣΥ συνολικά 250 ιδιώτες ειδικοί ιατροί, τότε δεν θα υπάρχει πρόβλημα. Οι ίδιες πηγές ανέφεραν στη «Σ» πως αναμένεται ότι από τον Ιούλιο -αφού δηλαδή περάσει ένας μήνας εφαρμογής του νέου συστήματος- θα εκφράσουν και άλλοι ειδικοί ιατροί ενδιαφέρον για εγγραφή στο ΓεΣΥ. Σε περίπτωση, όμως, που δεν εγγραφούν αρκετοί ειδικοί ιατροί από την Κύπρο, τότε ο ΟΑΥ ίσως προχωρήσει στη σύναψη συμβολαίων με τους ιδιώτες ιατρούς εξ Ελλάδος που εξέφρασαν ενδιαφέρον για συμμετοχή στο σύστημα.

Τα φάρμακα

Όσον αφορά τα συνταγογραφούμενα φάρμακα, σύμφωνα με πηγές από το Υπουργείο, τα εγγεγραμμένα ανέρχονται στις 2.000. Για τα 1.500 από αυτά εκφράστηκε πρόθεση για ένταξη στο σύστημα. Μέχρι στιγμής περιλήφθηκαν στους καταλόγους συνολικά 1010 φάρμακα, τα οποία καλύπτουν όλες τις κατηγορίες, ενώ μέχρι τις 10 Ιουνίου 2019 αναμένεται να ενταχθούν στο σύστημα όλα τα φάρμακα.

Τονίζεται ότι τα κρατικά φαρμακεία στα νοσηλευτήρια και τα Κέντρα Υγείας του ΟΚΥπΥ θα συνεχίσουν να εξυπηρετούν τους ασθενείς με το υφιστάμενο καθεστώς μέχρι και τις 31 Αυγούστου 2019, ενώ από την 1η Σεπτεμβρίου και έπειτα, τα φαρμακεία του ΟΚΥπΥ, εκεί και όπου υπάρχει ιδιωτική πρωτοβουλία, θα τερματίσουν τη λειτουργία τους.

Τα κρατικά φαρμακεία στις αγροτικές περιοχές Σαλαμιούς, Πεδουλά, Φύτης, Ομόδους, Παναγιάς, Κάτω Πύργου, Αυδήμου, Λευκάρων, Πλατρών, Πάχνας, Παλαιχωρίου, Αγρού, Ευρύχου, Κοφίνου και Κυπερούντας θα παραμείνουν σε λειτουργία, αφού στην παρούσα φάση στις περιοχές αυτές δεν λειτουργεί ιδιωτικό φαρμακείο.

Τη λειτουργία τους θα συνεχίσουν επίσης τα φαρμακεία του Ογκολογικού Κέντρου της Τράπεζας Κύπρου και του Ινστιτούτου Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου.

Υπογραμμίζεται ακόμη ότι, μετά την 1η Σεπτεμβρίου 2019, στις θυρίδες των φαρμακείων του ΟΚΥπΥ θα εκτελούνται συνταγές για εξωνοσοκομειακούς ασθενείς για εξειδικευμένα φάρμακα, όπως τα φάρμακα για τους ασθενείς με AIDS, τα φάρμακα για την αντιμετώπιση της αιμορροφιλίας, τα οποία χρειάζονται ειδική φύλαξη, ακριβά φάρμακα κ.α., στη βάση εγκεκριμένου καταλόγου από τον Υπουργό Υγείας.

Τα δημόσια νοσηλευτήρια

Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι οι Κάρτες Νοσηλείας για τους δικαιούχους των νοσηλευτηρίων του ΟΚΥπΥ θα συνεχίσουν να ισχύουν και μετά την έναρξη λειτουργίας του ΓεΣΥ για υπηρεσίες ενδονοσοκομειακής νοσηλείας στα δημόσια νοσηλευτήρια. Επίσης, τα ραντεβού με ειδικούς ιατρούς των νοσηλευτηρίων και των Κέντρων Υγείας του ΟΚΥπΥ, που έχουν προγραμματιστεί μέχρι και τις 31 Αυγούστου 2019, θα εκτελούνται κανονικά, χωρίς να απαιτείται νέο παραπεμπτικό. Η ίδια διευθέτηση για την ίδια περίοδο θα ισχύσει και για τα προγραμματισμένα ραντεβού για διαγνωστικές/απεικονιστικές εξετάσεις.

Για τα ραντεβού που έχουν προγραμματιστεί να εκτελεστούν μετά την 1η Σεπτεμβρίου 2019, οι ασθενείς καλούνται να επισκεφθούν τον προσωπικό ιατρό της επιλογής τους για να εξασφαλίσουν νέο παραπεμπτικό. Τονίζεται επίσης ότι σε περιπτώσεις ατυχημάτων και επειγόντων περιστατικών, οι δικαιούχοι θα συνεχίσουν να έχουν απευθείας πρόσβαση στα ΤΑΕΠ, αφού η υφιστάμενη διαδικασία θα συνεχίσει να ισχύει μέχρι και τον Ιούνιο του 2020, όταν δηλαδή θα τεθεί σε πλήρη εφαρμογή το ΓεΣΥ. Το ίδιο ισχύει και για τις επισκέψεις σε οδοντίατρο και για τη χρήση ασθενοφόρων.

Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε

- Πρωταρχική ανάγκη για να θεωρείται κάποιος δικαιούχος στο ΓεΣΥ αποτελεί η εγγραφή του στο σύστημα και σε καταλόγους προσωπικών ιατρών για ενήλικες και παιδιά. Οι εγγραφές γίνονται ηλεκτρονικά είτε από τον ίδιο τον δικαιούχο είτε από τον προσωπικό ιατρό της επιλογής τους.

- Όλοι οι δικαιούχοι του ΓεΣΥ θα επισκέπτονται δωρεάν τον προσωπικό ιατρό της επιλογής τους. Ο προσωπικός ιατρός, τόσο για ενήλικες όσο και για παιδιά, θα εξετάζει τον ασθενή και, ανάλογα με τη διάγνωσή του, θα συνταγογραφεί τα απαραίτητα φάρμακα που χρειάζεται να λάβει.

- Η συνταγή για τα φάρμακα θα ισχύει για τις επόμενες επτά ημέρες, από την ημέρα που εκδίδεται, ενώ οι συνταγές για τους χρόνιους ασθενείς ισχύουν για έξι μήνες και ο δικαιούχος που την κατέχει μπορεί να επισκέπτεται το φαρμακείο για να πάρει τα φάρμακά του μία φορά το μήνα.

- Ο προσωπικός ιατρός, όπου κρίνει ότι είναι απαραίτητο, θα παραπέμπει τον ασθενή σε ειδικό ιατρό ή σε εργαστήριο για εργαστηριακές εξετάσεις ανάλογα με τα συμπτώματα και το πρόβλημα υγείας που αντιμετωπίζει.

- Το παραπεμπτικό για τον ειδικό ιατρό θα ισχύει για τρεις επισκέψεις και για τρεις μήνες, άρα με αυτό μπορούμε να πάρουμε και δεύτερη και τρίτη γνώμη από άλλους ειδικούς ιατρούς.

- Οι χρόνιοι ασθενείς θα λαμβάνουν μακροχρόνιο παραπεμπτικό που θα ισχύει για 12 επισκέψεις κατά τη διάρκεια ενός έτους, ενώ αν χρειαστούν επιπλέον επισκέψεις θα λαμβάνουν νέο παραπεμπτικό.

- Κατά την επίσκεψη σε ειδικό ιατρό ο ασθενής που έχει παραπεμπτικό από προσωπικό ιατρό θα πληρώνει έξι ευρώ. Κάθε φορά, όμως, που δικαιούχος επισκέπτεται ειδικό ιατρό απευθείας, χωρίς παραπομπή από προσωπικό ιατρό, θα πληρώνει το ποσό των 25 ευρώ.

- Οι μόνες περιπτώσεις που ο ασθενής δεν πληρώνει τα 25 ευρώ κατά την επίσκεψη σε ειδικό ιατρό χωρίς παραπεμπτικό, είναι οι γυναίκες άνω των 15 ετών που επισκέπτονται γυναικολόγο ή μαιευτήρα και οι στρατιώτες που κατέχουν πιστοποιητικό εξέτασης από στρατιωτικό ιατρό που να τον παραπέμπει σε ειδικό ιατρό.

- Ο ειδικός ιατρός μπορεί να συνταγογραφεί φάρμακα και να παραπέμπει τον ασθενή σε εργαστήρια. Ανά εργαστηριακή εξέταση, ο ασθενής θα πληρώνει ένα ευρώ, ενώ για τη συνολική μέγιστη δυνατή χρέωση ανά κατηγορία εργαστηριακών εξετάσεων υπάρχει καθορισμένο όριο στα δέκα ευρώ.

- Οι δικαιούχοι έχουν πρόσβαση σε φαρμακείο για την παροχή υπηρεσιών φαρμακευτικής φροντίδας υγείας, αφού λάβουν συνταγή από προσωπικό ιατρό ή ειδικό ιατρό. Για την εκτέλεση της συνταγής, οι δικαιούχοι θα επισκέπτονται τα φαρμακεία που έχουν συμβληθεί με τον ΟΑΥ και θα πληρώνουν ένα ευρώ ανά φαρμακευτικό προϊόν.

- Στις περιπτώσεις όπου οι δικαιούχοι επιλέγουν ακριβότερο φάρμακο από αυτό που καλύπτει πλήρως το ΓεΣΥ, θα καταβάλλουν ένα ευρώ και επιπρόσθετα τη διαφορά μεταξύ της τιμής του φαρμάκου που καλύπτει πλήρως το ΓεΣΥ και της τιμής του φαρμάκου που επιλέγει ο ασθενής.

- Το μέγιστο ετήσιο ποσό συμπληρωμής θα ανέρχεται στα €75 για τους λήπτες Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, τους χαμηλοσυνταξιούχους και τα παιδιά κάτω των 21 ετών και στα €150 για τον υπόλοιπο πληθυσμό.

- Όλοι οι δικαιούχοι του ΓεΣΥ είναι αυτόματα και δικαιούχοι έκδοσης Ευρωπαϊκής Κάρτας Ασφάλειας Ασθένειας, η οποία εκδίδεται στα ΚΕΠ. Με την Ευρωπαϊκή Κάρτα, οι πολίτες της Κύπρου θα μπορούν να λαμβάνουν τόσο εξωνοσοκομειακές όσο και ενδονοσοκομειακές υπηρεσίες υγείας όταν επισκέπτονται τα κράτη μέλη της ΕΕ.