Η εκλογική αποτυχία της Χρυσής Αυγής και το ΕΛΑΜ

Η εκλογική ήττα της Χρυσής Αυγής, την περασμένη Κυριακή στην Ελλάδα, έδωσε την ευκαιρία στους εν Κύπρω πολιτικούς αντιπάλους του ΕΛΑΜ, να εκφράσουν δημόσια ευχές για την ίδια κατάληξη. Η Χρυσή Αυγή, από τρίτη εκλογικά πολιτική δύναμη που ήταν τα τελευταία τέσσερα χρόνια, βρέθηκε εκτός Βουλής, καθώς το βράδυ της 7ης Ιουλίου δεν κατόρθωσε να ξεπεράσει το εκλογικό όριο του 3%. Δεδομένης της σχέσης - διασύνδεσης Χρυσής Αυγής και ΕΛΑΜ, εύλογα δημιουργείται σε μερικούς η προσδοκία και σε άλλους η αγωνία για το αν, όντως, πλησιάζει και στην Κύπρο το τέλος του κοινοβουλευτικού βίου των αυτοπροσδιοριζόμενων εθνικιστών. Μονολεκτική απάντηση, τη δεδομένη στιγμή, θα ήταν επίφοβο εάν δινόταν. Εξάλλου, ακόμη κι αν ισχύει η μεγάλη σχέση ιεραρχικής, διοικητικής, οικονομικής και πολιτικής εξάρτησης ανάμεσα στη Χρυσή Αυγή και το ΕΛΑΜ, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι μιλάμε για δύο κόμματα τα οποία συμμετέχουν σε δύο διαφορετικά κράτη, με διαφορετικά πολιτικά συστήματα και κομματικούς συσχετισμούς. Ωστόσο, η ίδια η Ιστορία έχει αποδείξει πως η Κύπρος και η κυπριακή κοινωνία ακολουθούν τα ελληνικά παραδείγματα με κάποια χρονοκαθυστέρηση, είτε αυτά είναι ορθά είτε είναι λανθασμένα.

Η Χρυσή Αυγή, από τρίτη εκλογικά πολιτική δύναμη που ήταν τα τελευταία τέσσερα χρόνια, βρέθηκε εκτός Βουλής, καθώς το βράδυ της 7ης Ιουλίου δεν κατόρθωσε να ξεπεράσει το εκλογικό όριο του 3%. Δεδομένης της σχέσης - διασύνδεσης Χρυσής Αυγής και ΕΛΑΜ, εύλογα δημιουργείται σε μερικούς η προσδοκία και σε άλλους η αγωνία για το αν, όντως, πλησιάζει και στην Κύπρο το τέλος του κοινοβουλευτικού βίου των αυτοπροσδιοριζόμενων εθνικιστών

Ταυτόσημη πορεία

Η εκλογική πορεία της Χρυσής Αυγής και του ΕΛΑΜ σε Ελλάδα και Κύπρο αντίστοιχα έχουν φοβερές ομοιότητες. Αποτελούν δύο ταυτόσημα ιδεολογικά κινήματα τα οποία ανήκουν στον χώρο της εξτρεμιστικής ακροδεξιάς και τα οποία εκτοξεύτηκαν εκλογικά στα χρόνια των μνημονίων και της κοινωνικής δυστυχίας στις δύο χώρες. Η μεν Χρυσή Αυγή, η οποία υφίσταται από το 1980, μέσω του ομώνυμου περιοδικού, που έκανε ανοικτές αναφορές υπέρ του εθνικοσοσιαλισμού και της ναζιστικής Γερμανίας, είδε τα ποσοστά της να εκτινάσσονται στις εκλογές του 2012 στο 6,97% από το 0,29% του 2009. Η Χρυσή Αυγή, από ένα κόμμα του πεζοδρομίου και του περιθωρίου, μπήκε στο ελληνικό Κοινοβούλιο εκμεταλλευόμενη τον θυμό, την αγανάκτηση και τη φτωχοποίηση μερίδας του ελληνικού λαού και έμεινε εκεί για επτά ολόκληρα χρόνια. Έτσι και το ΕΛΑΜ, κάτω από πανομοιότυπες κοινωνικο–πολιτικές συνθήκες, κατόρθωσε να γιγαντωθεί. Από κόμμα του 0,22% ή των 663 ψήφων το 2009, κατάφερε το 2016 να εισέλθει στη Βουλή και, παρά την αύξηση του εκλογικού μέτρου, με ποσοστό 3,6%. Η άνοδός του, όμως, δεν σταμάτησε εκεί, καθώς στις Προεδρικές του 2018, αύξησε τα ποσοστά του στο 5,65%, τερματίζοντας στην τέταρτη θέση, ενώ στις πρόσφατες ευρωεκλογές, παρότι έχασε την έδρα από την ΕΔΕΚ, κατέγραψε το εντυπωσιακό ποσοστό 8,25%.

Η εκλογική πορεία της Χρυσής Αυγής και του ΕΛΑΜ σε Ελλάδα και Κύπρο αντίστοιχα έχουν φοβερές ομοιότητες. Αποτελούν δύο ταυτόσημα ιδεολογικά κινήματα τα οποία ανήκουν στον χώρο της εξτρεμιστικής ακροδεξιάς και τα οποία εκτοξεύτηκαν εκλογικά στα χρόνια των μνημονίων και της κοινωνικής δυστυχίας στις δύο χώρες

Οι διαφορές

Οι βασικοί λόγοι για τους οποίους η Χρυσή Αυγή καταποντίστηκε στις πρόσφατες εθνικές εκλογές στην Ελλάδα είναι δύο και δεν μπορούν να συσχετιστούν εύκολα με την κυπριακή πραγματικότητα. Ο πρώτος έχει να κάνει με το πολιτικό περιβάλλον που επικρατεί στη χώρα από το 2019 και το οποίο διαφέρει και από αυτό του 2015 και από αυτό του 2012. Η τετραετής διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και Αλέξη Τσίπρα κατάφερε να συσπειρώσει σε πρωτοφανή βαθμό τη Νέα Δημοκρατία. Η συντηρητική παράταξη της Ελλάδος, στα χρόνια του μνημονίου υπέστη σημαντική φθορά, με αποτέλεσμα να έχει σοβαρές διαρροές στα δεξιότερά της, κάτι που ωφελούσε σημαντικά τη Χρυσή Αυγή. Η εικόνα αυτή ανατράπηκε, αφού το διακύβευμα των πρόσφατων εκλογών ήταν κατά πόσο θα μείνει ή θα φύγει ο Αλέξης Τσίπρας. Συνεπώς, οι απογοητευμένοι ψηφοφόροι της Ν.Δ., οι οποίοι την εγκατέλειψαν την περίοδο 2012 – 2015, επέστρεψαν, για να τελειώνουν με τη διακυβέρνηση της Αριστεράς. Επίσης, από το 2015 άρχισε η δίκη της Χρυσής Αυγής με αφορμή τη δολοφονία του αντιφασίστα ράπερ Παύλου Φύσσα, από το μέλος της Χ.Α, Γιώργο Ρουπακιά. Η δικαστική διαδικασία, η οποία ακόμη είναι σε εξέλιξη και αναμένεται να ολοκληρωθεί στο τέλος του έτους, δημιούργησε σωρεία εσωτερικών προβλημάτων στη Χρυσή Αυγή, ενώ έπληξε την εικόνα της ακόμη περισσότερο. Παράλληλα, η δημιουργία ενός νέου ακροδεξιού κόμματος, αυτού της «Ελληνικής Λύσης», το οποίο μάλιστα μπήκε στο ελληνικό Κοινοβούλιο, αποτέλεσε επιλογή για μερίδα ψηφοφόρων που στις περασμένες εκλογικές αναμετρήσεις επέλεγαν τη Χρυσή Αυγή. Εν αντιθέσει με την Ελλάδα, στην Κύπρο, η παράταξη που φθείρεται ένεκα της διακυβερνήσεως είναι η Δεξιά. Ως εκ τούτου, ένα σημαντικό ποσοστό απογοητευμένων δεξιών ψηφοφόρων στην Κύπρο κατευθύνεται προς το ΕΛΑΜ, το οποίο παίζει, όπως έπραξε και η Χρυσή Αυγή, το χαρτί της «καθαρότητας» και της «αντισυστημικότητας». Επιπρόσθετα, στην Κύπρο δεν φαίνεται να υπάρχει κάποιος πολιτικός φορέας αριστερότερα του ΕΛΑΜ και δεξιότερα του ΔΗΣΥ που να μπορεί, με αξιώσεις, να αλιεύσει ψήφους. Ενδεχομένως, με όρους πολιτικής γεωγραφίας τον ρόλο αυτό να τον διαδραματίζει η Αλληλεγγύη, της Ελένης Θεοχάρους, κάτι που θα διαφανεί στις βουλευτικές εκλογές του 2021.

«Γκρίζες ζώνες»

Το ΕΛΑΜ έχει χαρακτηριστεί πλειστάκις ως το παράρτημα της Χρυσής Αυγής στην Κύπρο. Πέραν της ιδεολογικής ταύτισης, ως το αντίστοιχο εθνικιστικό κίνημα της Κύπρου, χρεώνεται δεσμούς, οι οποίοι ξεπερνούν τα όρια των «καλών σχέσεων» με ένα ελληνικό κόμμα, και αγγίζουν την ίδιά του την αυτονομία. Εκτός του ότι διάφορα στελέχη του ΕΛΑΜ, ηγετικά και μη, «υπηρέτησαν» στη Χρυσή Αυγή κατά το παρελθόν και κατά δική τους πάντα παραδοχή, υπάρχουν κι άλλες διάφορες «γκρίζες ζώνες» σ’ ό,τι αφορά στη δομή του κόμματος και τη λειτουργία του. Για παράδειγμα, από το 2008, έτος κατά το οποίο ιδρύθηκε το ΕΛΑΜ, δεν γνωρίζουμε πότε και πού διεξήχθη εκλογικό συνέδριο, με ποιους υποψηφίους, ποια είναι τα συλλογικά όργανα του κινήματος, με ποιο τρόπο έχουν εκλεγεί και ποιο είναι το καταστατικό του. Τα στοιχεία αυτά υπάρχουν και είναι δημόσια αναρτημένα για όλα τα υπόλοιπα κοινοβουλευτικά κόμματα στις ιστοσελίδες τους. Το ΕΛΑΜ αποτελεί το μοναδικό κοινοβουλευτικό κόμμα στην Κύπρο όπου στην επίσημη ιστοσελίδα του δεν συμπεριλαμβάνεται καμία θεματική κατηγορία, για το ποια είναι η ηγεσία του, ποια τα όργανα του κόμματος, ούτε ποιο είναι το καταστατικό του. Στην κατηγορία «Θέσεις», όπου, θεωρητικά, κανείς μπορεί να αναζητήσει τις ιδεολογικές αντιλήψεις του ΕΛΑΜ, το πρώτο χρονικά άρθρο που είναι αναρτημένο με ημερομηνία 15 Ιανουαρίου 2014 παραπέμπει σε άρθρο με πηγή την ιστοσελίδα της Χρυσής Αυγής και με τίτλο: «Η εσωτερική ανατομία του Χρυσαυγίτη». Αποτελεί, επίσης, το μοναδικό κυπριακό κόμμα που στην επίσημη ιστοσελίδα του φιλοξενεί σε περίοπτη θέση διαδικτυακό σύνδεσμο ελληνικού κόμματος για να παραπέμπει τον αναγνώστη στην κεντρική ιστοσελίδα της Χρυσής Αυγής.

Παραδοχές και αναδιπλώσεις

Ο πρόεδρος του ΕΛΑΜ, Χρίστος Χρίστου, στις 18 Σεπτεμβρίου του 2013, ήταν καλεσμένος στην πρωινή εκπομπή «Πρωτοσέλιδο» του ΣΙΓΜΑ. Ο ίδιος, ρωτήθηκε από την τότε παρουσιάστρια της εκπομπής, Πέτρα Αργυρού: «Τι είσαστε; Είσαστε η αντίστοιχη Χρυσή Αυγή της Κύπρου;». Ο πρόεδρος του ΕΛΑΜ απάντησε χωρίς περιστροφές: «Είμαστε η Χρυσή Αυγή της Κύπρου. Και να σας ενημερώσω ότι, όταν ξεκίνησε το Εθνικό Λαϊκό Μέτωπο, κατατέθηκε αρχικώς η ονομασία “Χρυσή Αυγή”, η οποία δεν έγινε αποδεκτή από το Υπουργείο Εσωτερικών και γι’ αυτό προχωρήσαμε στη δημιουργία του Εθνικού Λαϊκού Μετώπου». Πέντε χρόνια αργότερα και πιο συγκεκριμένα στις 22 Ιανουαρίου 2018, ο Χρίστος Χρίστου ήταν καλεσμένος ως υποψήφιος Πρόεδρος της Δημοκρατίας, πλέον, στην εκπομπή «Alpha Ενημέρωση». Ερωτηθείς ακριβώς για το ίδιο ζήτημα, δηλαδή, αν το ΕΛΑΜ προσπάθησε να εγγραφεί στο Υπουργείο Εσωτερικών το 2008, ως «Χρυσή Αυγή Κύπρου», το αρνήθηκε, λέγοντας: «Επειδή ακούστηκαν πάρα πολλά και ακούστηκε και το όνομα ενός δικηγόρου που ήταν λάθος, ήταν εξ αρχής ‘Εθνικό Λαϊκό Μέτωπο’, προς το Υπουργείο Εσωτερικών». Στις 26 Μαΐου 2016, τέσσερις ημέρες μετά την είσοδο του ΕΛΑΜ για πρώτη φορά στο κυπριακό Κοινοβούλιο, ο τότε βουλευτής της Χρυσής Αυγής, Ηλίας Κασιδιάρης, προβαίνει σε μια αποκάλυψη. Συγκεκριμένα, γνωστοποιεί ότι ο Χρίστος Χρίστου δεν ήταν ένα απλό στέλεχος της Χρυσής Αυγής, αλλά ανήκε στην προσωπική φρουρά του Αρχηγού, Νίκου Μιχαλολιάκου. Στις 24 Οκτωβρίου 2018, ο πρόεδρος του ΕΛΑΜ, και πάλι στη μεσημβρινή εκπομπή του τηλεοπτικού σταθμού Alpha, παραδέχεται ότι υπήρξε στέλεχος της Χρυσής Αυγής και μέλος του πολιτικού συμβουλίου του κόμματος. Κληθείς να σχολιάσει τα περί σχέσης του με τον Μιχαλολιάκο, δήλωσε: «Παρά να είμαι δικηγόρος κάποιων συγκεκριμένων κύκλων ή της οικονομικής ολιγαρχίας της Κύπρου ή της οικονομικής ολιγαρχίας κάποιων άλλων χωρών, προτιμώ να ήμουν ο φρουρός του Μιχαλολιάκου… όπως λέτε εσείς». Στις 19 Μαρτίου 2019, ο πρόεδρος του ΕΛΑΜ, καλεσμένος στην εκπομπή «Ενημέρωση Τώρα», του τηλεοπτικού σταθμού Omega, αρνήθηκε κατηγορηματικά ότι ήταν φρουρός του Ν. Μιχαλολιάκου, ακόμη κι όταν προβλήθηκε ενώπιόν του το σχετικό απόσπασμα με τη σχετική αποκάλυψη στην οποία προέβη ο Ηλίας Κασιδιάρης.