Κυπριακό

«Δέσμιοι» καθ’ οδόν για συνομιλίες

Με «το πιστόλι στον κρόταφο» οδεύει προς την κορύφωση μιας νέας προσπάθειας λύσης, η Λευκωσία. Τουρκία και καθεστώς, αφού μετρούν τα κέρδη τους, ετοιμάζονται να αναζητήσουν περισσότερα

Αντίστροφα μετρά ο Γενικός Γραμματέας και οι διεθνείς παίκτες για νέα διαδικασία στο Κυπριακό. Ωστόσο, ο δρόμος προς τις συνομιλίες, που φαίνεται να χάραξε ο Αντόνιο Γκουτέρες μετά από μακρά σιωπή, εκτός του ότι θα είναι γεμάτος αγκάθια εμπεριέχει και ρίσκα. Τα οποία ρίσκα κινδυνεύουν να διαλύσουν εις τα εξ ων συνετέθη, αυτό που συλλογικά περιγράφεται ως λύση βιώσιμη, λειτουργική και δημοκρατική. Στο τραπέζι του διαλόγου που στρώνουν τα Ηνωμένα Έθνη, η Τουρκία θα κάθεται με τη φαρέτρα όπλων γεμάτη τετελεσμένα. Ομοίως και η τ/κ πλευρά που με την περίπτωση της περίκλειστης Αμμοχώστου αυξάνει την πίεση και οδηγεί την κούρσα των… πρωτοβουλιών. Από την άλλη, ωστόσο, η Κυπριακή Δημοκρατία θα συρθεί στις συζητήσεις, χωρίς όπλα, παρά μόνο με την ελπίδα ότι μέσω των διαπραγματεύσεων θα κερδίσει πίσω ό,τι έχασε σε θάλασσα και έδαφος τους τελευταίους μήνες.

Αρνητικό ισοζύγιο…

Η σχεδόν ανέλπιστη ενεργοποίηση του διεθνούς παράγοντα με προμετωπίδα τον ίδιο τον Γενικό Γραμματέα, ο οποίος τηρούσε εδώ και δύο χρόνια σιγή ασυρμάτου, δεν είναι καθόλου τυχαία. Διπλωματικές πηγές, με τις οποίες συνομίλησε η «Σημερινή» το τελευταίο διάστημα, αν και δεν είχαν έμπρακτες αποδείξεις, επέμεναν ότι η αποφασιστικότητα που επιδεικνύει η Τουρκία στη θάλασσα και το γεγονός ότι στο κατοχικό καθεστώς κάνουν κουμάντο δυνάμεις που όχι μόνο οραματίζονται αλλά προωθούν στρατηγικά τη διχοτόμηση, οδήγησαν σε μια άρον-άρον πρωτοβουλία για να σωθεί ό,τι σώζεται.

Η σπουδή του Γενικού Γραμματέα να σφραγίσει ραγδαίες εξελίξεις, όπως αυτές εξυφαίνονται, χαιρετίστηκε από τη Λευκωσία. Την ίδια ώρα, ωστόσο, θα πρέπει να ηχήσει πολλά καμπανάκια κινδύνου, γιατί το ισοζύγιο των επικείμενων διαπραγματεύσεων είναι εξόχως άνισο και η Τουρκία, έχοντας γεμίσει το καλάθι της «με το έτσι θέλω» οφέλη από την κατά τα άλλα ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας προφανώς θα προσβλέπει, ως κάνει πάντα, αφενός σε κατοχύρωσή τους και αφετέρου, αν τις επιτρέψουν οι συνθήκες, να τα επεκτείνει με κυπριακή μάλιστα υπογραφή.

Βαθμιαία κορύφωση…

Αν κάτι θεωρείται ως μη χείρον βέλτιστον είναι η ξεκάθαρη απόφαση του Γενικού Γραμματέα να κορυφώσει τη διαδικασία σταδιακά και όχι με την πρώτη. Η άτυπη συνάντηση των Αναστασιάδη - Ακιντζί την 9η Αυγούστου θα είναι το άνοιγμα της αυλαίας, η οποία θα πέσει -κατά τους σχεδιασμούς- σε μια νέα διάσκεψη για την Κύπρο, πριν από την ολοκλήρωση του 2019.

Ανάμεσα στους δύο προαναφερθέντες σταθμούς θα πραγματοποιηθούν, με βάση τόσο τις δημόσιες τοποθετήσεις όσο και διπλωματικές πληροφορίες:

  • Επιστροφή στην Κύπρο της ειδικής απεσταλμένης Τζέιν Χολ Λουτ προ της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, μάλλον αρχές Σεπτεμβρίου.
  • Τριμερής συνάντηση του Προέδρου της Δημοκρατίας με τον Μουσταφά Ακιντζί υπό τον Γενικό Γραμματεά του ΟΗΕ, τέλη Σεπτεμβρίου στη Νέα Υόρκη.
  • Σύγκληση άτυπης σύσκεψης, στο φορμάτ του Κραν Μοντανά, για ξεκαθάρισμα θέσεων, προθέσεων και τελικό καθορισμό του κοινού τόπου και αφετηρίας για επανέναρξη ουσιωδών συνομιλιών.
  • Σύγκληση μιας νέας -τελικής κατά πολλούς- διάσκεψης για την Κύπρο, με στόχο την κατάληξη σε στρατηγική συμφωνία που θα οδηγήσει τα πράγματα στο «σημείο μη επιστροφής» για λύση του Κυπριακού.

Ανάγκη απαιτήσεων

Λίγο πριν από το κρίσιμο, λένε πολλοί, τετ α τετ του Προέδρου Αναστασιάδη με τον κατοχικό ηγέτη, άρχισαν ήδη τα νταούλια της αντιπαράθεσης στο εσωτερικό. Άλλωστε, η συνέχιση χωρίς προσκόμματα των ενεργειών δημιουργίας τετελεσμένων από Τουρκία και κατοχικό καθεστώς εντείνει τους φόβους για εξελίξεις που ίσως δραματικοποιήσουν τα πράγματα. Ήδη, στο Προεδρικό και τα πρόσωπα που καθορίζουν πολιτικές άρχισαν να συσσωρεύονται υποδείξεις και συμβουλές. Πρωτίστως σε ό,τι αφορά στην πορεία που θα οδηγήσει σε ουσιώδεις συνομιλίες, τις οποίες η Λευκωσία θα πρέπει να ενδύσει με τον μανδύα της αβεβαιότητας, αν πρώτα δεν ικανοποιηθεί σε σειρά πολύ σημαντικών ζητημάτων. Πολιτικοί αναλυτές, με τους οποίους συνομίλησε η «Σ», συμφωνούσαν ότι σε πρώτο χρόνο θα πρέπει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να ζητήσει από τον κατοχικό ηγέτη άμεσο τερματισμό των ενεργειών στην περίκλειστη Αμμόχωστο. Ενδεχόμενη συνέχιση της πρωτοβουλίας Οζερσάι τινάζει από μόνη της στον αέρα όχι μόνο το καλό κλίμα που απαιτείται αλλά και μια σειρά συγκλίσεων που επιτεύχθηκαν μετά κόπων και μόχθων. Παράλληλα, μια τέτοια επιμονή από το κατοχικό καθεστώς θα πρέπει να καταγγελθεί από τα ίδια τα Ηνωμένα Έθνη, τα οποία θα έπρεπε να είναι οι θεματοφύλακες των δικών τους δεκάδων ψηφισμάτων για το θέμα.

Ομοίως και με την Τουρκία. Είναι σαφές ότι πρό της έναρξης ουσιωδών συνομιλιών θα πρέπει να εμφανιστεί και η Άγκυρα στο προπαρασκευαστικό τραπέζι. Εκεί ακριβώς είναι που θα πρέπει με πειθώ και αυτοπεποίθηση να απαιτήσει η Λευκωσία, όχι μόνο άρση των παράνομων ενεργειών (άλλωστε, όπως έχουν σχεδιάσει τα πράγματα, οι διεργασίες θα λάβουν χώρα όταν θα έχουν ολοκληρωθεί οι παράνομες γεωτρήσεις) αλλά και σαφή, ξεκάθαρη και χωρίς ουρές δέσμευση της Τουρκίας ότι θα σέβεται τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας, είτε χωρίς λύση είτε μετά από λύση.