«Την αγάπη μου μαζεύω, μεσ’ απ’ το σκουπιδαριό» - Ξυδάκης/Ρασούλης
Όλη η Κύπρος έχει καταντήσει πλέον ένα απέραντο σκουπιδαριό. Η αποτυχία μιας ομαλής μετάβασης από τη χωματερή (το Βατί και τον Κοτσιάτη) στην ολοκληρωμένη διαχείριση των αποβλήτων είναι πλέον δεδομένη.
Οι χειρότερες προβλέψεις μας, δυστυχώς, επιβεβαιώθηκαν. Αφού στοιχίζει, αφού δεν μπορούν, και κυρίως αφού δεν θέλουν και κανείς δεν τους πείθει (με τον οποιονδήποτε τρόπο) ότι δεν πρέπει να πετούν τα σκουπίδια τους στη φύση, οι Κύπριοι πετούν ό,τι θεωρούν άχρηστο στο πιο βολικό τους μέρος, το διπλανό χωράφι, το δάσος, το ρυάκι, τη θάλασσα!
Θυμούμαι ακόμα τον καβγά που έκανα στην παρουσία του αείμνηστου Προέδρου Παπαδόπουλου όταν μου ζήτησε να σχολιάσω την πρόταση που ετοίμασε ο Υπουργός Εσωτερικών το καλοκαίρι του 2003 για την ολοκληρωμένη διαχείριση των οικιακών αποβλήτων ενόψει της επερχόμενης ένταξης στην Ε.Ε.
Και πόσο άσχημα αντιπαρατέθηκα με τον Υπουργό Εσωτερικών –τότε ήταν ο κ. Χρίστου– για την επιλογή της μεθόδου των ΧΥΤΥ.
Στα εγκαίνια του ΧΥΤΥ της Κόσιης –ο πιο σύγχρονος ΧΥΤΥ στην Ευρώπη είπε τότε ο υπουργός κ. Συλικιώτης– δεν πάτησα διότι ακριβώς θεωρούσα (και θεωρώ) λάθος τον τρόπο που οργανώθηκε και σχεδιάστηκε η διαχείριση των οικιακών αποβλήτων στη χώρα μας.
Η κα Μαύρου (Υπουργός Εσωτερικών) και αργότερα ο κ. Χάσικος ήθελαν να κάνουν ακόμη ένα ΧΥΤΥ στην επαρχία Λευκωσίας. Ευτυχώς η αντίδραση των κατοίκων και η λογική τούς απέτρεψε. Έκαναν όμως ένα καινούργιο λάθος στο Πεντάκωμο. Ούτε σε εκείνα τα εγκαίνια πήγα.
Πριν δέκα χρόνια είχα ζητήσει τη βοήθεια του φίλου Μιχάλη Λοϊζίδη (Περιβαλλοντικό Κέντρο ΑΚΤΗ) για να στήσουμε μια παρουσίαση για τη διαχείριση των στερεών οικιακών αποβλήτων. Ο Μιχάλης είχε την εμπειρία του συμπλέγματος των κοινοτήτων Ταμασού, όπου κατάφεραν να οργανώσουν ένα δικό τους σύστημα συλλογής και διαχείρισης των αποβλήτων με παράλληλο σύστημα διαχωρισμού και συλλογής των ανακυκλώσιμων.
Η παρουσίαση πέραν της περιβαλλοντικής προσέγγισης, ακολουθούσε μια οικονομικίστικη γραμμή, προειδοποιώντας για την εκτόξευση του κόστους της διαχείρισης των αποβλήτων λόγω της υποχρεωτικής εφαρμογής των ευρωπαϊκών οδηγιών. Με βάση λοιπόν την οικονομική θεώρηση του θέματος, οδηγούσαμε τη σκέψη των πολιτών πίσω –στην αρχή– για να τεκμηριώσουμε έτσι την ανάγκη για έξυπνη αγορά των προϊόντων, λιγότερη κατανάλωση, λιγότερη παραγωγή σκουπιδιών, έξυπνη διαχείριση της ανακύκλωσης και της κομποστοποίησης στο σπίτι του καθενός μας. Γιατί συμφέρει στον καθένα μας (πέραν επαναλαμβάνω των περιβαλλοντικών λόγων) καθώς επρόκειτο να αυξηθούν τα τέλη με το νέο σύστημα.
Όταν ήρθαν στη Βουλή για τα «πράσινα σημεία» (2015) τους παρακαλέσαμε να διπλασιάσουν τον αριθμό, να αλλάξουν μέθοδο εργασίας, να ενημερώσουν τους πολίτες. Δεν έκαναν τίποτα. Τώρα τα ρίχνουν στις τοπικές κοινωνίες και την τοπική αυτοδιοίκηση γιατί αρνήθηκαν τη χωροθέτηση 2-3 τέτοιων εγκαταστάσεων. Στον Δήμο Δερύνειας ακόμα περιμένουν το «Πράσινο σημείο» που τους υποσχέθηκαν. Μετά για δύο χρόνια, ενώ είχαν κατασκευάσει τα «πράσινα σημεία», δεν τα λειτουργούσαν. Τώρα τους φταίνε οι πολίτες που δεν τα χρησιμοποιούν, που ρίχνουν τα σκουπίδια απ’ έξω από την πόρτα ή διαμαρτύρονται για τις χρεώσεις.
Απευθυνθήκαμε σε δεκάδες κοινοτικές και δημοτικές Αρχές για να παρουσιάσουμε τη διάλεξη με τη μορφή βιωματικού εργαστηρίου. Το αποτέλεσμα πενιχρό. Στην τελευταία προσπάθεια στην Κοκκινοτριμιθιά, από μια κοινότητα 5.000 κατοίκων, είχαμε στο ακροατήριο πενήντα ενδιαφερόμενους πολίτες.
Ούτε η κυβέρνηση, ούτε οι κοινοτικές/δημοτικές Αρχές και ούτε οι πολίτες άκουσαν τα προφητικά μας μηνύματα.
Στο μεταξύ η ΕΕ είχε εξαντλήσει κάθε περιθώριο υπομονής μαζί μας και από το 2000 μας καταδίκασε γιατί ακόμη είχαμε σε λειτουργία τις χωματερές (σκουπιδαριό) στον Κοτσιάτη και στο Βατί.
Τώρα τρέχουν να προλάβουν (οι Αρχές) και οι πολίτες διαμαρτύρονται. Κάνουν συσκέψεις, ανακοινώσεις, δηλώσεις.
Νιώθω ότι έχω πλέον πολλά χρόνια στην πλάτη μου για να θυμώνω.
Διαλέγω ως επίλογο, τον στίχο του Μανώλη Ρασούλη από το έργο «Η εκδίκηση της γυφτιάς» που έγινε τραγούδι σε μουσική του Νίκου Ξυδάκη και τη φωνή του Νίκου Παπάζογλου. Αφιερωμένο στην κυπριακή πολιτεία, κράτος και πολίτες:
«Μη φωνάζεις πως χαζεύω, σα με βλέπεις να γυρνώ, την αγάπη μου μαζεύω, μεσ’ απ’ το σκουπιδαριό».
*Πρόεδρος, βουλευτής Κινήματος Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών
