Μάστιγα η παχυσαρκία ανά το παγκόσμιο

Ο πλανήτης έχει γεμίσει παχύσαρκους, σε σημείο που ο αριθμός τους υπερβαίνει αυτόν των λιποβαρών. Αυτό τουλάχιστον προκύπτει από διεθνείς επιστημονικές έρευνες. Το ποσοστό των παχύσαρκων ανδρών έχει παγκοσμίως υπερτριπλασιασθεί, φθάνοντας στο 10,8% (από 3,2 % που ήταν το 1975), ενώ των παχύσαρκων γυναικών έχει υπερδιπλασιασθεί στο 14,9% (από 6,4%). Ο μέσος παγκόσμιος δείκτης σωματικής μάζας αυξήθηκε στους άνδρες από 21,7 (κιλά ανά μέτρο στο τετράγωνο) σε 24,2, ενώ στις γυναίκες από 22,1 σε 24,4. Αυτό, κατά τους επιστήμονες, ισοδυναμεί με το να έχει γίνει ο παγκόσμιος πληθυσμός βαρύτερος κατά ενάμισι κιλό ανά δεκαετία. Σύμφωνα με τις προβλέψεις, αν αυτή η τάση συνεχισθεί με αυτόν τον ρυθμό, το 2025 περίπου το ένα πέμπτο των ανδρών (18%) και των γυναικών (21%) παγκοσμίως θα είναι παχύσαρκοι, ενώ πάνω από 6% των ανδρών και 9% των γυναικών θα είναι σοβαρά παχύσαρκοι. Οι λόγοι και οι παράγοντες που συντείνουν στην αύξηση της παχυσαρκίας είναι πολλοί και κυρίως ψυχολογικοί. Μάλιστα μια παλαιότερη μελέτη κατέδειξε το μάλλον παράδοξο, ότι οι φτωχότεροι άνθρωποι είναι και οι πιο παχύσαρκοι.

Η επιλογή ενός γεμάτου πιάτου…

Η ανάγκη του ατόμου για κοινωνική ανέλιξη το οδηγεί στην επιλογή ενός γεμάτου πιάτου. Μια γαλλική έρευνα κατέδειξε ότι συχνά οι άνθρωποι συνδέουν τις μεγαλύτερες μερίδες φαγητού με το υψηλότερο κοινωνικό στάτους και την επιθυμία να δείχνουν πιο πλούσιοι απ' όσο είναι στην πραγματικότητα. «Μια συνεχιζόμενη τάση στη διατροφική κατανάλωση είναι η ροπή των καταναλωτών να τρώνε περισσότερο. Πιο ανησυχητική είναι η αύξηση της κατανάλωσης φαγητού στους ευάλωτους πληθυσμούς, όπως οι καταναλωτές χαμηλότερου κοινωνικο-οικονομικού επιπέδου», όπως δήλωσε ο καθηγητής Νταβίντ Ντιμπουά της σχολής διοίκησης Hautes Etudes Commerciales (HEC), που διεξήγαγε την έρευνα. «Οι ευάλωτοι καταναλωτές τείνουν να εκφράζουν με αυτόν τον τρόπο το κοινωνικό τους στάτους, θέλοντας να αντισταθμίσουν την ανεπιθύμητη θέση τους και να τρίξουν τα δόντια στις καθημερινές απειλές».

Big Fast food - Big fast fat

Ένας άλλος παράγοντας που βοηθά 100% στην αύξηση του βάρους είναι οι διατροφικές μας επιλογές, όταν αυτές έχουν να κάνουν με το γρήγορο και έτοιμο φαγητό. Οι διαιτολόγοι ανά το παγκόσμιο εδώ και χρόνια κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, αλλά ποιος τους ακούει. Μάλιστα συνδέουν άμεσα την αύξηση της παγκόσμιας παχυσαρκίας όχι μόνο με την ποιότητα του φαγητού των φαστφουντάδικων αλλά και με το μέγεθος της μερίδας που προσφέρουν. Το μέγεθος της μερίδας πολλών εστιατορίων είναι τόσο μεγάλο, άρα και ελκυστικό, ώστε να το προτιμούμε. Μια μελέτη που συνέκρινε τις σημερινές διατροφικές συνήθειες με αυτές πριν από είκοσι περίπου χρόνια, βρήκε ότι οι συμμετέχοντες κατανάλωναν μεγαλύτερο πρωινό κατά 50%. Το μέγεθος των burgers από το 1950 που πρωτοπαρουσιάστηκαν στα φαστφουντάδικα στα 390 kcal/burger, έχει αυξηθεί κατά 500% (590kcal/ burger) διπλασιάζοντας και το θερμιδικό τους περιεχόμενο. Τα αναψυκτικά, ενώ αρχικά κυκλοφόρησαν σε συσκευασία των 240 ml, (97kcal), αργότερα αντικαταστάθηκαν με συσκευασίες των 330 ml (145kcal) και σήμερα πλέον διατίθενται κυρίως σε συσκευασίες του μισού λίτρου(242kcal), υπερδιπλασιάζοντας ουσιαστικά τη μερίδα άρα και τις θερμίδες και τη ζάχαρη που λαμβάνουμε σε μια μόνο συσκευασία. Είναι ενδεικτικό ότι στις αρχές της δεκαετίας του ‘90, το πιάτο σερβιρίσματος αυξήθηκε από 25 περίπου εκατοστά σε 30 εκατοστά, και σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο American Journal of Preventive Medicine, μεγαλύτερο πιάτο οδηγεί και στην κατανάλωση μεγαλύτερης ποσότητας φαγητού.

Μαγειρεύουμε για πέντε αντί για τρεις

Ασυναίσθητα η πρακτική των εστιατορίων για σερβίρισμα μεγάλων μερίδων για προσέλκυση πελατείας, μεταφέρεται στο ίδιο μας το σπίτι. Έτσι, όταν μαγειρεύουμε σπίτι μας, σερβίρουμε τεράστιες μερίδες φαγητού. Είναι χαρακτηριστικό ότι τις τελευταίες δεκαετίες το μέγεθος της μερίδας έχει διπλασιαστεί, με αποτέλεσμα σήμερα να προσλαμβάνουμε περίπου 200 θερμίδες επιπλέον την ημέρα, που ισοδυναμούν με 10 κιλά περισσότερο βάρος τον χρόνο. Οι περισσότεροι φαίνεται να υποεκτιμούν το μέγεθος της μερίδας που καταναλώνουν. Μεγάλες επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν ότι η υποεκτίμηση ανέρχεται στο 54%. Το λάθος που κάνουν οι περισσότεροι είναι η ταύτιση της σωστής μερίδας με αυτήν του εστιατορίου. Ωστόσο η μερίδα του εστιατορίου δεν αποτελεί πλέον μέτρο σύγκρισης, γιατί σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη, οι μερίδες στα εστιατόρια είναι δύο με τέσσερεις φορές μεγαλύτερες από τις προτεινόμενες. Τα μεγέθη, επίσης, των πιάτων, των μπολ και των ποτηριών έχουν ισχυρή επίδραση στην αντίληψη και στις διατροφικές μας συνήθειες. Όσο πιο μεγάλο είναι το δοχείο, τόσο μικρότερη πιστεύουμε είναι η μερίδα φαγητού και αυτό μας οδηγεί στην υπερφαγία.

Από την Ευρώπη

τα πρωτεία στην Κύπρο

Μια πρόσφατη μελέτη έδειξε πως ο αριθμός των παχύσαρκων εκτοξεύθηκε στα ύψη σε λίγα χρόνια. Η έρευνα έγινε στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Imperial College του Λονδίνου, όπου με επικεφαλής τον δρα Ματζίντ Εζάτι ανέλυσαν διάφορα στοιχεία για 19,2 εκατομμύρια ανθρώπους άνω των 18 σε 186 χώρες. Ενώ ο αριθμός των παχύσαρκων έχει υπερδιπλασιαστεί, ο αριθμός των λιποβαρών εμφανίζει μείωση. «Μέσα σε 40 χρόνια περάσαμε από έναν κόσμο όπου οι λιποβαρείς ήσαν υπερδιπλάσιοι από τους παχύσαρκους, σε έναν κόσμο όπου περισσότεροι άνθρωποι είναι πια παχύσαρκοι παρά λιποβαρείς», δήλωσε ο Εζάτι και κάλεσε κυβερνήσεις και αρμόδιους φορείς να αναλάβουν πρωτοβουλίες, τόσο στο πεδίο της διατροφής όσο και της υγείας, προκειμένου να ανακοπεί η επιδημία της παχυσαρκίας. Οι πιο παχύσαρκες χώρες στον κόσμο είναι τα νησιωτικά κράτη της Πολυνησίας και Μικρονησίας, με αποκορύφωμα την Αμερικανική Σαμόα, όπου ο μέσος δείκτης σωματικής μάζας για τους άνδρες είναι 32,2 και για τις γυναίκες 34,8. Σε αυτές τις περιοχές πάνω από τις μισές γυναίκες και σχεδόν το 40% των ανδρών είναι παχύσαρκοι. Οι χώρες με τους πιο αδύνατους (λιποβαρείς) στον κόσμο είναι το Τιμόρ-Λέστε, η Αιθιοπία και η Ερυθραία. Στην Ευρώπη, τον υψηλότερο μέσο δείκτη σωματικής μάζας έχουν οι άνδρες στην Κύπρο, στην Ιρλανδία και στη Μάλτα (27,8), καθώς και οι γυναίκες στη Μολδαβία (27,3). Τους χαμηλότερους μέσους δείκτες βάρους στην Ευρώπη έχουν οι άνδρες στη Βοσνία και στην Ολλανδία (25,9) και οι γυναίκες στην Ελβετία (23,7). Στις ΗΠΑ ο μέσος δείκτης είναι πάνω από 28 και για τα δύο φύλα. Πάνω από το 25% των σοβαρά παχύσαρκων ανδρών και σχεδόν το 20% των σοβαρά παχύσαρκων γυναικών του κόσμου ζουν στις ΗΠΑ.

Αλλαγή στη νοοτροπία για το φαΐ

Επιτακτική ανάγκη είναι η αλλαγή στις διατροφικές μας συνήθειες αλλά αυτό φαίνεται να μην είναι εύκολη υπόθεση όσο αντιμετωπίζουμε με λάθος τρόπο το φαγητό μας. Η τροφή δεν πρέπει να γίνεται εμμονή σε μας και οπωσδήποτε δεν θα πρέπει να γίνεται υποκατάστατο οποιασδήποτε άλλης ανικανοποίητης ανάγκης. Επίσης η θεωρεία ότι το υγιεινό φαγητό δεν είναι νόστιμο έχει καταρριφθεί αλλά θα πρέπει να υιοθετηθεί απ' όλους. Όπως υποστηρίζουν οι ειδικοί που μελετούν τη διατροφική συμπεριφορά, η αλλαγή στις διατροφικές μας συνήθειες έχει να κάνει με τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε το φαγητό και τη σημασία του στη ζωή μας. Όσο αρνούμαστε να δοκιμάσουμε νέες συνήθειες που προσφέρουν οφέλη στην υγεία μας, τότε η κατάσταση όχι μόνο δεν θα αλλάξει αλλά θα συνεχίσει να διαιωνίζεται. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να «κόψουμε» μαχαίρι όλα όσα είναι «απαγορευμένα» αλλά μπορούμε να πλουσιέψουμε το καθημερινό μας διαιτολόγιο με τροφές που αποδεδειγμένα έχουν να προσφέρουν πολλά θετικά στον οργανισμό μας. Αν συνειδητοποιήσουμε ότι η τροφή είναι το φάρμακό μας και μπορεί να επηρεάσει σε τεράστιο βαθμό την κατάσταση της υγείας μας, τότε σίγουρα θα γυρίσουμε την πλάτη σε όσα μας καταστρέφουν και θα κάνουμε τις σωστές επιλογές για μας και τα παιδιά μας.