Οι εκλογές στις ΗΠΑ - προηγείται ο Biden στους Δημοκρατικούς

Toν Νοέμβριο του 2020 θα διεξαχθούν οι εκλογές στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, όπου, ως γνωστόν, θα αναδειχθεί ο επόμενος Πρόεδρος. Όσον αφορά τη διαδικασία, ο υποψήφιος των Δημοκρατικών θα πάρει το χρίσμα μέσα από τις προκριματικές εκλογές, τα λεγόμενα (primaries), όπου τα μέλη θα ψηφίσουν, ώστε να εκλέξουν τον υποψήφιο της αρεσκείας τους. Δημοσκοπήσεις οι οποίες διεξήχθησαν στις αρχές Aυγούστου του 2019 και διερευνούν την άποψη των Δημοκρατικών καταδεικνύουν, τουλάχιστον αυτήν τη στιγμή, ότι η κούρσα των Δημοκρατικών θα είναι δύσκολη και την υποψηφιότητα θα διεκδικήσουν πέραν των 20 υποψηφίων. Την κούρσα φαίνεται να οδηγεί ο Joe Biden, Αντιπρόεδρος επί Προεδρίας Obama, ενώ ακολουθούν η γερουσιαστής της Μασαχουσέτης, Elizabeth Warren, ο γερουσιαστής του Βερμόντ, Βernie Sanders και η γερουσιαστής της Καλιφόρνια, Kamala Harris. Για τους Ρεπουμπλικάνους η μάχη είναι πιο ξεκάθαρη, αφού ο Πρόεδρος Trump έχει ήδη ανακοινώσει την υποψηφιότητά του.

Η προεκλογική εκστρατεία στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι πάντοτε ενδιαφέρουσα, αφού κανείς μαθαίνει αρκετά όσον αφορά τις στρατηγικές των υποψηφίων. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα λεγόμενα «debates», τα οποία ήδη έχουν αρχίσει, όπου οι υποψήφιοι παραθέτουν τις θέσεις τους και συζητούν μεταξύ τους. Να σημειωθεί ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες τα «debates» αποτελούν κύριο μέρος της προεκλογικής εκστρατείας, διεξάγονται σε τακτά χρονικά διαστήματα και λαμβάνονται σοβαρά υπόψη από το εκλογικό σώμα. Σε αυτά τα «debates», το εκλογικό σώμα διαμορφώνει άποψη για έναν υποψήφιο. Στα δύο πρώτα «debates», που έχουν διεξαχθεί μέχρι τώρα από πλευράς Δημοκρατικών, έχει αναδειχθεί η αντιπαράθεση της Kamala Harris με τον Joe Biden, o οποίος φαίνεται ότι θα δεχθεί τα πυρά, λόγω της πρωτοπορίας του στις δημοσκοπήσεις. Τα κύρια θέματα που έχουν μονοπωλήσει τη συζήτηση είναι κυρίως το μεταναστευτικό, θέματα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, θέματα ρατσισμού, οικονομίας και η έκθεση του ειδικού σύμβουλου Robert Mueller για την εμπλοκή της Ρωσίας στις Προεδρικές του 2016.

Τι έγινε το 2016

Το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών του 2016 στις ΗΠΑ μάλλον θεωρήθηκε η μεγαλύτερη ανατροπή στην ιστορία των εκλογών στη χώρα. Μάλιστα, ήταν η πρώτη φορά που άτομο εκτός πολιτικής σκηνής κέρδισε την προεδρία. Η εξήγηση γιατί κέρδισε ο Trump είναι μάλλον πολυσύνθετη και όχι τόσο απλή. Η τακτικιστική ψήφος υπέρ του και γενικά η θέληση πολλών, ιδιαίτερα των Ρεπουμπλικάνων που δεν ήθελαν τον Trump, αλλά την ίδια ώρα σθεναρά επιθυμούσαν να χάσει η Hilary, σαφώς και υπήρξε ένας σημαντικός λόγος. Φτάνει να θυμηθεί κανείς τη στροφή του Ted Cruz, ο οποίος είχε συγκρουστεί τότε προεκλογικά με τον Trump και ο οποίος τελικά τον στήριξε. Αυτό οδήγησε και στη συσπείρωση των Ρεπουμπλικανών. Είχε επισημανθεί ότι ενώ κόντευαν οι εκλογές το δίλημμα ήταν στους Ρεπουμπλικάνους, οι οποίοι εκαλούντο να αποφασίσουν εάν επιθυμούσαν ή όχι εκλογή των Δημοκρατικών για 3η συνεχόμενη θητεία. Φαίνεται ότι τελικά είχαν επιλέξει ήττα της Hilary. Σημειώνεται ότι η συσπείρωση των Ρεπουμπλικανών που πήγαν στην κάλπη καταγράφηκε στο 90%, ενώ των Δημοκρατικών στο 89%, την ίδια ώρα που 1 στους 2 ανεξάρτητους είχε ψηφίσει Trump. Πέραν αυτού, όσο παράξενο και να φαίνεται, η εκστρατεία του Trump ήταν πολύ ορθά δομημένη, με ένα δυνατό μήνυμα, ένα εξαιρετικό σύνθημα, μια δυνατή έκκληση αλλά και εξαιρετικά επιχειρήματα και θέσεις, οι οποίες απασχολούσαν τον λαό, έστω και εάν κάποιος διαφωνεί με αυτές. Πολύ έξυπνα είχε κτίσει το προφίλ του «Outsider», ο οποίος θα έφερνε την αλλαγή στη χώρα ποντάροντας σε θέματα που απασχολούσαν τους Αμερικανούς, όπως η μετανάστευση, ασφάλεια και τρομοκρατία, καθώς και το εμπόριο, ιδιαίτερα σε πολιτείες κλειδιά όπως το Michigan, το Ohio, η Pennsylvania, στις οποίες είχαν χαθεί πολλές θέσεις εργασίας τα τελευταία χρόνια. Σε αυτές τις πολιτείες πόνταρε προεκλογικά και κατάφερε να κερδίσει έναν μεγάλο αριθμό εκλεκτόρων. Την ίδια ώρα είχε υποσχεθεί να πατάξει το κατεστημένο αλλά και φαινόμενα διαφθοράς, θέματα που κεντρίζουν πολύ τον μέσο Αμερικανό, συνδέοντας μάλιστα σε κάθε του παρέμβαση τη Hilary και με τα δύο. Ακόμα και η τεράστια πολεμική που δέχθηκε σε όλη την προεκλογική από τα ΜΜΕ, τα οποία ήταν μεροληπτικά εναντίον του, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η Hilary είχε προβεί σε αρνητικού περιεχομένου καμπάνια και δεν είχε επικεντρωθεί τόσο σε θέσεις όπως ο Trump, φαίνεται ότι επίσης λειτούργησε υπέρ του.

The «shy-trump phenomenon»

ή αλλιώς «Secret Trump vote»

Ο σημαντικότερος ίσως λόγος που συνέβαλε στη νίκη του Trump υπήρξε το λεγόμενο «shy-trump phenomenon», αυτό που λέμε απόκρυψη ψήφου, την οποία ζούμε εδώ στην Κύπρο τις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις και την οποία κανείς δεν πήρε χαμπάρι, εκτός βέβαια από το στρατόπεδο του Trump. Είναι γεγονός ότι ένας Ρεπουμπλικάνος είχε περισσότερες πιθανότητες να αποκρύβει την ψήφο του απ’ ό,τι ένας Δημοκρατικός και αυτό είχε τελικά διαφανεί την ημέρα των εκλογών. O λόγος ήταν γιατί οι ψηφοφόροι θεωρούσαν σίγουρη νικήτρια τη Hilary, τόσο γιατί το κόμμα της κυβερνούσε όσο και από το γεγονός ότι οι δημοσκοπήσεις κατέγραφαν την παράσταση νίκης στο 84%-16% υπέρ της, συνεπώς κάποιοι που υποστήριζαν Trump φοβούνταν να φανερωθούν. Όσον αφορά τους Ρεπουμπλικάνους, πέραν του πιο πάνω ήταν και το γεγονός ότι το κόμμα τους δεν είχε επίσημα στηρίξει Trump, άρα ενισχύθηκε το γεγονός ότι πίστευαν πως ίσως θα εκλεγόταν η Hilary. Προεκλογικά οι Αμερικανοί είχαν δοκιμάσει 1-2 τρόπους εντοπισμού της κρυφής αυτής ψήφου και είχαν καταλήξει ότι εάν υπήρχε, ήταν αμελητέα και ότι δεν θα επηρέαζε. Το είδος αυτό της μεροληψίας πάντως υπάρχει σε όλα τα βιβλία της έρευνας και μεθοδολογίας, διδάσκεται σε όλα τα Πανεπιστήμια και ονομάζεται «Social Desirability Bias». Άξιον απορίας είναι το γεγονός ότι το είδος αυτό της μεροληψίας δεν λήφθηκε υπόψη, τουλάχιστον από τους περισσότερους αναλυτές.

Δημογραφικά

Εξήντα δύο εκ. πεντακόσιες είκοσι τρεις εκατό είκοσι έξι χιλ. (62.523.126) ψήφους πήρε η Hilary (50,5%) στο popular vote, ενώ ο Trump πήρε 61.201.031 (49,5% ), o οποίος όμως κέρδισε τις εκλογές λαμβάνοντας 306 εκλέκτορες από συνόλου 538, με τη Hilary να λαμβάνει 232 εκλέκτορες. Ο νικητής χρειάζεται 270 εκλέκτορες για να εκλεγεί. Το σύνολο του εκλογικού σώματος είχε ανέλθει τότε στα 324.954.000, συνεπώς η προσέλευση καταγράφηκε στο 37% και η αποχή στο 63%. Σε ό,τι αφορά τα δημογραφικά στοιχεία, ο Trump πήρε το 42% των γυναικών που πήγαν στην κάλπη, ενώ η Hilary το 54%. Θυμίζω ότι προεκλογικά τα ποσοστά των δύο καταγράφονταν στο 55%-35% υπέρ της Hilary και υπήρχε η εντύπωση ότι οι γυναίκες θα της έδιδαν τη νίκη. Aυτό σημαίνει ότι κρυφή ψήφος υπέρ του Trump υπήρξε και στις γυναίκες. Πέραν αυτού, ο Trump πήρε το 58% των λευκών, ενώ η Hilary το 37%, και οι οποίοι αντιπροσωπεύουν το 70% του εκλογικού σώματος, συνεπώς η νίκη του προήλθε κυρίως από τους λευκούς. Σημαντικό είναι το γεγονός ότι τον Trump ψήφισαν το 63% των λευκών ανδρών και το 53% των λευκών γυναικών, την ίδια ώρα που τον ψήφισαν 3 στους 10 Λατινοαμερικάνους και Ασιάτες αντίστοιχα. Όσον αφορά τους Αφροαμερικανούς, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν το 12% του εκλογικού σώματος, ο Trump μπορεί να πήρε μόνο το 8%, σημαντικό όμως είναι το γεγονός ότι, ενώ τον Obama το 2012 είχαν ψηφίσει το 93% των Αφροαμερικανών, τη Hilary είχαν ψηφίσει το 88%, δηλαδή λιγότεροι Αφροαμερικανοί είχαν ψηφίσει την Hilary απ’ ό,τι ίσως περίμενε. Τέλος, πολύ υψηλά ποσοστά είχε καταγράψει ο Trump στους λευκούς χωρίς κολεγιακή μόρφωση, με το 67% να τον είχαν ψηφίσει, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στη Hilary είχε καταγραφεί στο 28%. Από τους λευκούς με κολεγιακή μόρφωση, το 49% είχαν ψηφίσει Trump, ενώ το 45% Hilary.

*Εκλογικός Αναλυτής στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου