Αναλύσεις

Η δίωξη των χριστιανών, η «σοκαριστική ατιμωρησία» και η ΚΔ

Ανοικτή επιστολή προς τον Μπόρις Τζόνσον, τον νέο Πρωθυπουργό του ΗΒ

«Αγαπητέ Πρωθυπουργέ

Σας καλωσορίζω στο νέο σας αξίωμα ως Πρωθυπουργού του Ηνωμένου Βασιλείου (‘ΗΒ’).

Επίσης, σας επαινώ για τα όσα είπατε για τη Σημαία της Ένωσης, δηλαδή του ΗΒ, στις 24 Ιουλίου 2019, την ημέρα του διορισμού σας: «Όλοι γνωρίζουν τις αξίες που αντιπροσωπεύει αυτή η Σημαία… την ελευθερία, την ελευθερία του λόγου, τη δικαστική προστασία έναντι οποιασδήποτε παράνομης κράτησης του ατόμου [«habeas corpus»], το κράτος δικαίου και, πάνω από όλα, τη δημοκρατία». Σας ενθαρρύνω να προωθήσετε αυτές τις βασικές αξίες τόσο στον εξωτερικό τομέα, όσο και στο εσωτερικό. Δεν είναι εργαλεία της ρητορικής. Είναι μηχανισμοί της Δικαιοσύνης.

Σε αυτήν την ανοικτή επιστολή, οι στόχοι μου είναι να τονίσω ορισμένες πραγματικότητες και να θέσω διάφορες ερωτήσεις. Σας τις υποβάλλω, επειδή είστε ο νέος Πρωθυπουργός ενός από τα τέσσερα συμβαλλόμενα μέρη όχι μόνον της Συνθήκης Εγκαθίδρυσης της 16ης Αυγούστου 1960, η οποία εγκαθίδρυσε την Κυπριακή Δημοκρατία (‘ΚΔ’), αλλά και της Συνθήκης Εγγυήσεως της ίδιας ημερομηνίας, σύμφωνα με την οποία το ΗΒ ανέλαβε να αναγνωρίσει και να εγγυηθεί την ανεξαρτησία, εδαφική ακεραιότητα και ασφάλεια της ΚΔ.

Σας απευθύνω την επιστολή υπό την ιδιότητά μου ως πολίτη του ΗΒ, ο οποίος γεννήθηκε, φοίτησε και εργάστηκε στην Αγγλία, αλλά, από το 2015, ζει και διδάσκει σε πανεπιστήμιο στην ΚΔ. Είναι σωστό να προσθέσω ότι έχω χριστιανούς συγγενείς, οι οποίοι το 1974 εκτοπίστηκαν με βία από την Πέτρα και τη Λύση, όπου γεννήθηκαν οι παππούδες μου. Αυτά είναι δύο εθνοκαθαρισμένα χωριά στα τουρκο-κατεχόμενα εδάφη της ΚΔ (‘τα κατεχόμενα’).

Πραγματικότητες

Στις 8 Ιουλίου 2019, υπό την αιγίδα του βρετανικού Υπουργείου Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας, δημοσιεύθηκε η Ανεξάρτητη Αξιολόγηση του Rt Reverend Philip Mounstephen, του Επισκόπου του Truro, σχετικά με την υποστήριξη που δίδει αυτό το Υπουργείο προς τους διωκόμενους χριστιανούς. Αυτή η Αξιολόγηση είναι μια αξιοσέβαστη επίτευξη του Επισκόπου, του Jeremy Hunt, του Βρετανού Υπουργού Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας από τις 8 Ιουλίου 2018 μέχρι τις 24 Ιουλίου 2019, και της Theresa May, της προκατόχου σας.

Η Αξιολόγηση παρουσιάζει συγκλονιστικές λεπτομέρειες σε σχέση με τη δίωξη των χριστιανών, ιδιαίτερα στη Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική. Στη σελίδα 17, εξηγεί πως «κύριος αντίκτυπος των γενοκτονικών πράξεων κατά των χριστιανών είναι ο εκτοπισμός και η έξοδος». Συνεπώς: «Ο Χριστιανισμός τώρα αντιμετωπίζει τη δυνατότητα να εξαφανιστεί σε μέρη της Μέσης Ανατολής, όπου οι ρίζες του είναι βαθύτερες».

Στη σελίδα 25, η Αξιολόγηση αναφέρει και τα κατεχόμενα:

«Έχει αναφερθεί ότι πραγματοποιήθηκαν κατασχέσεις εκκλησιαστικών περιουσιών και επιθέσεις εναντίον εκκλησιών και περιουσιών που ανήκουν σε χριστιανούς στη Συρία, στο Ιράκ, στο Ιράν, στο Ισραήλ, στην Αίγυπτο και στην Αλγερία. Ακραίες [«sectarian»] επιθέσεις σε κοινοτική βάση έχουν αυξηθεί κατά εκκλησιαστικών περιουσιών στην Αίγυπτο, στην Τουρκία και στο Ισραήλ, συμπεριλαμβανομένου βανδαλισμού των εκκλησιών. Παρόμοιες συμπεριφορές εκδηλώθηκαν στη βόρεια περιοχή της Κύπρου, η οποία βρίσκεται επί του παρόντος υπό τουρκική κατοχή [«occupation»]. Η πρόσβαση για λατρεία στις ιστορικές ορθόδοξες και μαρωνίτικες εκκλησίες στην περιοχή [υπό κατοχή] είναι αυστηρά περιορισμένη (σε πολλές περιπτώσεις μόνο μία φορά τον χρόνο και αυτό αν χορηγηθεί ειδική άδεια). Ακόμη και στον μικρό αριθμό εκκλησιών [στα κατεχόμενα] στις οποίες επιτρέπονται κανονικές κυριακάτικες λειτουργίες, υπάρχουν παράπονα για επιθετική αστυνομική επιθεωρητική επιτήρηση και ότι οι ‘αρχές’ μπορεί περιστασιακά να σταματήσουν διά της βίας οποιαδήποτε εκκλησιασμό και να εκδιώξουν το εκκλησίασμα χωρίς προειδοποίηση. Άλλες εκκλησίες [στα κατεχόμενα] είναι σε θέση να λειτουργούν εβδομαδιαίως, αλλά και εδώ υπάρχουν παράπονα για την αστυνομική επιθεωρητική επιτήρηση. Πολλές ιστορικές εκκλησίες και συναφή νεκροταφεία στην περιοχή έχει επίσης επιτραπεί να καταστραφούν, να υποστούν βανδαλισμούς ή να μετατραπούν σε άλλες χρήσεις».

Σε διάφορες σελίδες, η Αξιολόγηση δίνει έμφαση στο άρθρο 18 (για την ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας) του Διεθνούς Σύμφωνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα του 1966. Ωστόσο, όταν η Τουρκία εισέβαλε στην ΚΔ το 1974, δεν είχε καν υπογράψει αυτό το Σύμφωνο. Όταν τελικά η Τουρκία το υπέγραψε το 2000 και το επικύρωσε το 2003, δήλωσε ότι «θα εφαρμόσει» τις διατάξεις του Συμφώνου μόνο στο «εθνικό έδαφός» της (δηλαδή όχι στα κατεχόμενα) και όχι σε σχέση με «οποιοδήποτε κράτος με το οποίο δεν έχει διπλωματικές σχέσεις» (δηλαδή την ΚΔ).

«Σοκαριστική ατιμωρησία»

Στις 8 Ιουλίου 2019, ο κ. Hunt καλοδέχθηκε την Αξιολόγηση και αναγνώρισε ότι «υπογραμμίζει τη σοκαριστική ατιμωρησία [«shocking impunity»] με την οποία ωφελούνται κρατικοί και μη κρατικοί φορείς μετά τη χρήση των ελεεινών διακριτικών νόμων, τον φόβο και τη βία εις βάρος των χριστιανών σε χώρες σε ολόκληρο τον κόσμο». Στη βρετανική Βουλή στις 18 Ιουλίου 2019, ο Sir Alan Duncan, ο τότε Υφυπουργός για την Ευρώπη, μίλησε εκ μέρους του κ. Hunt και αποκάλυψε ότι «η [βρετανική] κυβέρνηση αποφάσισε να αποδεχθεί κάθε σύσταση [της Αξιολόγησης] στο σύνολό της».

Στις 24 Ιουλίου 2019, την ημέρα του διορισμού σας ως Πρωθυπουργού, θέλατε να αντικαταστήσετε τον κ. Hunt. Επομένως, έπαψε να υπηρετεί ως Υπουργός Εξωτερικών και έφυγε εντελώς από τη βρετανική κυβέρνηση. Έτσι, ο κ. Hunt, ο εμπνευστής της Αξιολόγησης, δεν μπορεί να επιβλέψει την εφαρμογή των 22 συστάσεων στις σελίδες 130-133. Η πρώτη καλεί τον Βρετανό Υπουργό Εξωτερικών να «διασφαλίσει ότι η ελευθερία θρησκείας και πίστεως» θα «βρίσκεται στο κέντρο» της «λειτουργίας και της κουλτούρας» του Υπουργείου του.

Ερωτήματα

Θέτω τα παρακάτω ερωτήματα λαμβάνοντας υπόψη τις προαναφερθείσες πραγματικότητες, καθώς και τον μακρόχρονο ρόλο του ΗΒ ως συντάκτη («penholder») των ψηφισμάτων για την Κύπρο του Συμβουλίου Ασφάλειας του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών (‘ΟΗΕ’). Μάλιστα, το ΗΒ σύνταξε το Ψήφισμα 2483, που αφορά την Κύπρο και υιοθετήθηκε από το Συμβούλιο στις 25 Ιουλίου 2019, τη δεύτερη ημέρα της θητείας σας.

  1. Ποια είναι η πρωθυπουργική σας θέση όσον αφορά τη δίωξη των χριστιανών; Μπορείτε να επαναλάβετε την υπουργική διαβεβαίωση της 18ης Ιουλίου 2019 – ότι «η [βρετανική] κυβέρνηση αποφάσισε να αποδεχθεί κάθε σύσταση [της Αξιολόγησης] στο σύνολό της»; Ξεκίνησε η κυβέρνηση να εφαρμόζει κάθε σύσταση με στόχο τον τερματισμό της δίωξης των χριστιανών στα κατεχόμενα; Εάν ναι, πώς; Εάν όχι, γιατί όχι;
  2. Γιατί το Ψήφισμα 2483, όπως συντάχθηκε και υποστηρίχθηκε από το ΗΒ, δεν αναφέρεται στη δίωξη των χριστιανών ή στην πρόκληση άμεσων ή έμμεσων μορφών διακρίσεων στα κατεχόμενα; Γιατί, σε σύγκριση με την Αξιολόγηση, το Ψήφισμα 2483 δεν χρησιμοποιεί τη λέξη «κατοχή»; Γιατί το Ψήφισμα 2483 προβλέπει τη δημιουργία μιας «δικοινοτικής, διζωνικής ομοσπονδίας», η οποία θα νομιμοποιήσει τις αθέμιτες συνέπειες των μαζικών βίαιων μεταφορών, των μαζικών πράξεων δίωξης και των μαζικών πράξεων διακρίσεων που επιβλήθηκαν το 1974 και στα επόμενα χρόνια κατά τους χριστιανούς και μη χριστιανούς πολίτες της ΚΔ; Πώς μπορούν να συμβιβαστούν αυτές οι ανήθικες πραγματικότητες με τις ηθικές συστάσεις της Αξιολόγησης; Τα μελλοντικά ψηφίσματα του ΟΗΕ θα διατυπωθούν διαφορετικά;
  3. Γιατί το Ψήφισμα 2483 δεν επιβάλλει την εφαρμογή του κράτους δικαίου και τις άλλες αξίες που διατυπώσατε στις 24 Ιουλίου 2019; Γιατί δεν απαιτεί πλήρη σεβασμό για τα ανθρώπινα δικαιώματα, το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο και το ευρύτερο διεθνές δίκαιο; Γιατί το Ψήφισμα 2483 προβλέπει μια «δίκαιη διευθέτηση» χωρίς να απαιτεί αποτελεσματικά μέτρα κατά της «σοκαριστικής ατιμωρησίας» και υπέρ της δικαιοσύνης; Συμφωνείτε μαζί μου ότι πρέπει να δημιουργηθεί ένα ανεξάρτητο δικαστήριο εγκλημάτων πολέμου για την Κύπρο;

Ανυπομονώ να λάβω απαντήσεις. Εν τω μεταξύ, ευχαριστώ την κ. May, τον κ. Hunt και τον Επίσκοπο του Truro για την Αξιολόγηση. Ελπίζω να σηματοδοτήσει μια ριζική αλλαγή. Δυστυχώς, όπως φαίνεται από το Ψήφισμα 2483, η «σοκαριστική ατιμωρησία» συνεχίζεται και το ΗΒ δεν προωθεί τις αξίες που αναφέρατε με τόση περηφάνια στις 24 Ιουλίου 2019.

Τελειώνοντας, σας υπενθυμίζω ότι κανείς δεν πρέπει να υποφέρει εξαιτίας της πίστης του. Επίσης, σας προειδοποιώ ότι η ατιμωρησία είναι αηδιαστική, εξευτελιστική και επικίνδυνη. Κανένα άτομο και κανένα κράτος δεν πρέπει να είναι επάνω από τον νόμο.

Με εκτίμηση

Κλέαρχος Α. Κυριακιδης»

Υστερόγραφο: Καταγράφω εδώ τις πρωτογενείς πηγές που αναφέρονται σε αυτήν την επιστολή: www.gov.uk/government/speeches/boris-johnsons-first-speech-as-prime-minister-24-july-2019,

https://christianpersecutionreview.org.uk/report/, https://hansard.parliament.uk/commons/2019-07-18/debates/67C97979-3C43-4C65-A353-0007F07CFD63/PersecutionOfChristiansOverseas, www.gov.uk/government/news/review-into-christian-persecution-catalyst-for-action, https://twitter.com/UKUN_NewYork/status/1154488262947246080, https://undocs.org/S/RES/2483(2019) και https://treaties.un.org/Pages/ViewDetails.aspx?src=TREATY&mtdsg_no=IV-4&chapter=4&clang=_en

*Επίκουρος Καθηγητής στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου UCLan Cyprus. Οι απόψεις του είναι προσωπικές.