Μπόρις Τζόνσον και η φαινομενική σύγκρουση συμφερόντων

Ο Βρετανός νέος Πρωθυπουργός Alexander Boris de Pfeffel Johnson (Μπόρις Τζόνσον), ο οποίος αντικατέστησε την Τερέζα Μέι, εκλεγείς με 92.153 ψήφους από μέλη του Συντηρητικού Κόμματος (αμφότεροι δοτοί πρωθυπουργοί ξεκινώντας τα καθήκοντά τους), «εκπλήρωσε τη διαχρονική φιλοδοξία του να γίνει πρωθυπουργός – όμως επιλέγηκε από ένα κομμάτι του πληθυσμού πάνω-κάτω στο μέγεθος ενός κανονικού πλήθους ποδοσφαίρου. Ο αντίπαλός του, Τζέρεμι Χαντ, πήρε 46.656 ψήφους», έγραψε μεταξύ άλλων ο «New Statesman» 23.7.2019.

Σε αχαρτογράφητα νερά το ΗΒ

O απρόβλεπτος, προσωπο-φιλόδοξος Μπόρις Τζόνσον, όπως επιεικώς τον έχουν χαρακτηρίσει πολλοί δημοσιογράφοι, αρθρογράφοι, πολιτικοί, καθώς και καθηγητές του στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, όπου φοίτησε, αυτήν τη στιγμή βρίσκεται στην Πρωθυπουργία της Μεγάλης Βρετανίας, η οποία στα χέρια του βρίσκεται και αυτή σε αχαρτογράφητα νερά.

Δεν έφτασε να αναλάβει την εξουσία και η πρώτη του δουλειά ήταν να εκδιώξει «πραξικοπηματικά» σχεδόν όλους όσοι βρίσκονταν στην κυβέρνηση και υποστήριζαν την παραιτηθείσα προκάτοχό του ή είχαν εκφράσει κάποιαν αντίθεση στις πράξεις, δηλώσεις και πολιτικές του. Δημοκρατικό; Όχι, σύνηθες φαινόμενο… Μάλλον στο πρότυπο του Αμερικανού Προέδρου Ντόναλτ Τραμπ μπορεί να χαρακτηριστεί αυτή του η προσπάθεια…

Δεν έφτασε να αναλάβει την εξουσία και πρώτη δουλειά του Άγγλου Πρωθυπουργού ήταν να εκδιώξει «πραξικοπηματικά» σχεδόν όλους όσοι βρίσκονταν στην κυβέρνηση και υποστήριζαν την παραιτηθείσα προκάτοχό του ή είχαν εκφράσει κάποιαν αντίθεση στις πράξεις, δηλώσεις και πολιτικές του

Σύγκρουση συμφερόντων

Στις 27 Ιουλίου 2019, η εφημερίδα «Γκάρντιαν», με ειδησεογραφικό ρεπορτάζ τού πολιτικού της συντάκτη Peter Walker, ενημέρωνε ότι ο Εργατικός βουλευτής Ian Murray έγραψε στον ανώτατο αξιωματούχο της κυβέρνησης, τον Sir Mark Sedwill, προειδοποιώντας για πιθανή σύγκρουση συμφερόντων στην κυβέρνηση του Μπόρις Τζόνσον, αν ο τελευταίος υλοποιήσει προτεινόμενες πολιτικές του, οι οποίες έχουν την πιθανότητα να προσφέρουν κέρδη σε κύριους δωρητές. Ο βουλευτής δεν ισχυρίζεται οτιδήποτε λάθος, αλλά είπε στον Sir Mark Sedwill ότι με τη νέα κυβέρνηση να υπόσχεται γρήγορες αλλαγές, «είναι ιδιαίτερα σημαντικό για το κοινό να εμπιστεύεται ότι οι αποφάσεις που λαμβάνονται είναι προς το συμφέρον του και με τον σωστό τρόπο».

Στην επιστολή του ο βουλευτής αρίθμησε σωρεία πιθανών αλλαγών (οικονομικών και άλλων) που, ίσως, αν υλοποιηθούν, προβούν προς όφελος δωρητών της προεκλογικής καμπάνιας του Πρωθυπουργού και επεσήμανε ότι: «Ο πιο σίγουρος τρόπος για τον Πρωθυπουργό να αποφύγει οποιαδήποτε περίπτωση να φανεί ότι έχει σύγκρουση συμφέροντος σ’ αυτά τα θέματα είναι τώρα να αποφύγει οποιαδήποτε συζήτηση πολιτικής γι’ αυτά. Θα σας είμαι ευγνώμων, αν υπενθυμίσετε στον Πρωθυπουργό τις υποχρεώσεις του βάσει του υπουργικού κώδικα (Ministerial Code) και να τον ενθαρρύνετε να αποφύγει ανάμειξη στα θέματα αυτά και με αυτόν τον τρόπο να διατηρήσει την εμπιστοσύνη του κοινού στη διαδικασία πολιτικής της κυβέρνησης».

Πρόεδρος του Αγγλο-Τουρκικού Συνδέσμου

Ο νέος Πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον, εδώ και καιρό, σύμφωνα με την ιστοσελίδα του Αγγλο-Τουρκικού Συνδέσμου, διατηρεί τη θέση του Προέδρου (President) σ’ αυτόν. Διατηρούσε τη θέση αυτή και κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας του ως Υπουργού Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας. Είχα γράψει σχετικά στο άρθρο μου στη «Σημερινή» στις 13 Ιανουαρίου 2016 «Πίσω από κλειστές πόρτες», τόσο για τον ίδιο, όσο και για τον Sir K. Prendergast:

«Ο Sir K. Prendergast του Φόρεϊν Όφις, με προϋπηρεσία ως πρέσβης της Βρετανίας στην Τουρκία μεταξύ 1995-97, που υπηρετούσε επί Σχεδίου Ανάν στη Γραμματεία του ΟΗΕ δίπλα από τον Κόφι Ανάν ως Under-Secretary General για Πολιτικές Υποθέσεις (μεταξύ 1997-2005), είχε επισκεφθεί και τον μ. τότε Πρόεδρο Τ. Παπαδόπουλο για το Σχέδιο Ανάν. Σήμερα, ο Βρετανός πρώην διπλωμάτης Sir Kieran Prendergast είναι Chairman του Αγγλο-Τουρκικού Συνδέσμου με President τον Δήμαρχο του Λονδίνου Boris Johnson και Patrons τον Τούρκο πρέσβη στο Λονδίνο και τον Βρετανό πρέσβη στην Άγκυρα!..».

Ο Sir K Prendergast, ο οποίος είχε αναλάβει στις 4 Μαΐου 2011, παραιτήθηκε της θέσεώς του στις 30 Μαρτίου 2018, σύμφωνα με το Companies House. Παρόλα ταύτα, το όνομά του ακόμα δεν έχει αποσυρθεί από την ιστοσελίδα του Αγγλο-Τουρκικού Συνδέσμου, παρουσιάζοντάς τον ως «Αντιπρόεδρο» (Vice-President).

Γι’ αυτό, ερωτούμε, μέσω της βρετανικής Υπάτης Αρμοστείας στη Λευκωσία, κατά πόσον ισχύει το ίδιο και για την Προεδρία Μπόρις Τζόνσον στον Αγγλο-Τουρκικό Σύνδεσμο:

Πριν ή κατά την ανάληψη των καθηκόντων του ως Πρωθυπουργού στις 24 Ιουλίου 2019, μήπως έχει αποσυρθεί από την Προεδρία του Αγγλο-Τουρκικού Συνδέσμου; Αν το έχει πράξει, θα πρέπει να διορθωθεί η ιστοσελίδα για να μην τον αδικεί. Αν δεν το έχει πράξει, όμως, πώς μπορεί να συμβιβαστεί Προεδρία στον εν λόγω Σύνδεσμο με την Πρωθυπουργία του Ηνωμένου Βασιλείου με την παράγραφο 1.3 του Υπουργικού Κώδικα (Ministerial Code), βάσει του οποίου «οι Υπουργοί πρέπει να κάνουν σίγουρο ότι δεν δημιουργείται σύγκρουση, ή φαίνεται να δημιουργείται, μεταξύ των δημοσίων καθηκόντων τους και ιδιωτικών τους συμφερόντων»; Εν πάση περιπτώσει, ενόψει της Προεδρίας του στον Αγγλο-Τουρκικό Σύνδεσμο (ή της θέσης του ως Επίτιμου Προέδρου, γιατί ίσως αυτό να ισχύει), θα αποφύγει οποιεσδήποτε αποφάσεις σε σχέση με την Τουρκία, την κατοχική δύναμη στο βόρειο μέρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, μιας εκ των υποτιθέμενων εγγυητριών δυνάμεων της ΚΔ βάσει της Συνθήκης Εγγυήσεως;

Θέτω το εύλογο αυτό ερώτημα, γιατί, σύμφωνα με τη σελίδα 19 του Register of Ministers’ Interests του Δεκεμβρίου 2016, δηλαδή, κατά τη χρονική περίοδο που ο Μπόρις Τζόνσον υπηρετούσε ως Υπουργός Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας, παράλληλα διατηρούσε και την Προεδρία του Αγγλο-Τουρκικού Συνδέσμου. Ο Σύνδεσμος αυτός καταγράφεται ως «φιλανθρωπικός – Charity».

Και, επειδή, σύμφωνα με το Charity Commission of England and Wales, οι «στόχοι και δραστηριότητες» του Συνδέσμου περιλαμβάνουν και την «προώθηση των αγγλο-τουρκικών σχέσεων», που συνεπάγονται και τα τουρκικά συμφέροντα, η σύγκρουση συμφερόντων, αν δεν είναι λογικό να υπολογίζεται ότι υπάρχει, τουλάχιστον φαίνεται σαν να υπάρχει.

Στην Τουρκία τον Σεπτέμβριο 2016

Ως Υπουργός Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας, ο Μπόρις Τζόνσον επισκέφθηκε επίσημα την Τουρκία μεταξύ 25-27 Σεπτεμβρίου 2016 (Πρόεδρος του Αγγλο-Τουρκικού Συνδέσμου ταυτόχρονα) και συναντήθηκε τόσο με τον Πρόεδρο Ρ. Τ. Ερντογάν, όσο και με τον Τούρκο ομόλογό του Μεβλούντ Τσαβούσογλου, τον Πρωθυπουργό Πιναλί Γιλντιρίμ και τον Υπουργό Ευρώπης Ομέρ Τσελίκ. Στις 27 Σεπτεμβρίου, μετά από διμερείς συνομιλίες, έδωσε κοινή δημοσιογραφική διάσκεψη με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου, όπου δήλωσε, μεταξύ άλλων, ότι «πολλά ενώνουν το Ηνωμένο Βασίλειο και την Τουρκία σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, ενδεικτικά έχουμε την ίδια θέση στο θέμα της Συρίας… Το Ηνωμένο Βασίλειο υποστηρίζει πλήρως τον τουρκικό λαό και την τουρκική κυβέρνηση στην αντιμετώπιση των δυνάμεων που προσπάθησαν να ανατρέψουν την δημοκρατία σας…».

Σύμφωνα και με ανταπόκριση του ΑΠΕ-ΜΠΕ-Reuters 27.9.2016, ο Βρετανός τότε ΥΠΕΞ δήλωσε επίσης ότι «ελπίζει σε μια νέα μεγάλη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με την Τουρκία, μετά την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση».

Στην Κύπρο τον Νοέμβριο 2016

Εβδομάδες αργότερα, ως Υπουργός Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας και ενόσω διατηρούσε την Προεδρία του Αγγλο-Τουρκικού Συνδέσμου, επισκέφθηκε και την Κύπρο στις 30 Νοεμβρίου 2016, ενόψει των διαπραγματεύσεων στην Ελβετία, ευελπιστώντας σε κλείσιμο του Κυπριακού.

Είναι γνωστές, βέβαια, οι βρετανικές πιέσεις στην Ελβετία για κλείσιμο του Κυπριακού, όπου το Φόρεϊν Όφις αντιπροσωπεύθηκε με μια 30μελή αποστολή, περιλαμβανομένων του ΥΠΕΞ Μπόρις Τζόνσον και του προσφάτως παραιτηθέντος Σερ Άλαν Ντάνκαν ως Υφυπουργού Ευρώπης και Βορείου και Νοτίου Αμερικής.

(Εδώ να λεχθεί ότι η παραίτηση του Σερ Άλαν Ντάνκαν ουδεμία σχέση είχε με το Κυπριακό, αλλά με τις σφοδρές διαφωνίες του με τις θέσεις Τζόνσον έναντι του Brexit και δηλώσεις και συμπεριφορές του τελευταίου για διάφορα θέματα. Περιλαμβανομένης και της ανεπίτρεπτης στάσης του έναντι του Sir Kim Darroch, Βρετανού πρέσβη στην Ουάσιγκτον. Ο οποίος αναγκάστηκε να παραιτηθεί μετά τις διαρροές ενημερωτικών τηλεγραφημάτων του προς το Φόρεϊν Όφις, με τα οποία ο διπλωμάτης απλώς εκτελούσε τα καθήκοντά του, αλλά, μετά τις επιθέσεις εναντίον του από τον Αμερικανό Πρόεδρο Ντόναλντ Τράμπ, ο Τζόνσον δεν υποστήριξε τον δικό του διπλωμάτη, όπως αναμενόταν. Ο Σερ Άλαν Ντάνκαν δεν θεωρούσε κατάλληλο τον Μπόρις Τζόνσον για την Πρωθυπουργία.

Ολοκληρώνω, όμως, σημειώνοντας ότι, αν ήδη έχει κάνει το πρέπον και παραιτήθηκε της θέσεώς του ως Προέδρου του Αγγλο-Τουρκικού Συνδέσμου, τον συγχαίρουμε για την ευαισθησία του, σε ένα τόσο σοβαρό θέμα Υπουργικού Κώδικα.

*Ερευνήτρια/δημοσιογράφος