Ανθρώπινο δικαίωμα η στείρωση

Οι διαδικασίες στείρωσης στα δημόσια και ιδιωτικά νοσηλευτήρια αποτέλεσαν την κεντρική συζήτηση στη Βουλή την εβδομάδα που μας πέρασε, εφόσον η απουσία της νομοθετικής ρύθμισης στο ζήτημα, για το οποίο χρειάζεται γραπτή συγκατάθεση του ή της συζύγου, περιπλέκει την κατάσταση και τίθεται θέμα καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ένα ζήτημα αρκετά ευαίσθητο μεν, το οποίο όμως χρήζει άμεσων αποφάσεων και νομοθετικών ρυθμίσεων, ώστε να προστατεύονται τα δικαιώματα των ατόμων που προτίθενται να υποβληθούν στη διαδικασία στείρωσης. Ειδικότερα όταν σε έγγραφο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας διευκρινίζεται ότι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες δεν χρειάζεται η συγκατάθεση των συντρόφων γι’ αυτό.

Παραβίαση δικαιωμάτων;

Μέχρι και σήμερα, όσοι και όσες πρέπει να υποβληθούν σε διαδικασίες στείρωσης για προσωπικούς ή ιατρικούς λόγους, θα πρέπει να το αποφασίσουν από κοινού με τον ή τη σύζυγο εφόσον η διαδικασία θα ολοκληρωθεί μόνο με τη γραπτή συγκατάθεσή τους. Αυτό βέβαια μόνο στην περίπτωση που υπάρχει σύζυγος, αλλιώς δεν ζητείται συγκατάθεση κάποιου άλλου ατόμου. Για παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων κάνει λόγο και η Εκτελεστική Διευθύντρια του Κυπριακού Συνδέσμου Οικογενειακού Προγραμματισμού, Μαρία Επαμεινώνδα, η οποία, μιλώντας στη «Σ», υπενθύμισε ότι δεν είναι όλες οι σχέσεις των ζευγαριών υγιείς. «Όταν ένα ζευγάρι βρίσκεται σε μια υγιή σχέση, τότε σίγουρα η απόφαση θα λαμβάνεται από κοινού. Όμως οι σχέσεις δεν είναι όλες υγιείς. Ενδέχεται, λοιπόν, να παραβιάζονται τα δικαιώματα των ατόμων που επιθυμούν να προχωρήσουν σε στείρωση». Για μιαν αναχρονιστική πρακτική έκανε λόγο και η βουλευτής του ΔΗΣΥ και μέλος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Αννίτα Δημητρίου, η οποία τόνισε, μεταξύ άλλων, την ανάγκη προστασίας των δικαιωμάτων του ατόμου. «Δεν υπάρχει νομικό πλαίσιο και πρέπει να το ρυθμίσουμε. Πρέπει να βρούμε τρόπο να προστατεύονται οι ευάλωτες ομάδες». Ωστόσο δεν έχει καθοριστεί κάποιο χρονοδιάγραμμα ώστε να ξεκινήσει η ουσιαστική συζήτηση για λήψη αποφάσεων, όπως εξήγησε στη «Σ» και η αναπληρώτρια πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. «Θα πρέπει να κληθεί ο ΟΑΥ και το Υπουργείο Υγείας για να δούμε με ποιον τρόπο μπορεί να ρυθμιστεί το ζήτημα. Δεν έχει καθοριστεί άμεσα κάποια συνεδρία, όμως σίγουρα θα γίνει».

Ελλιπείς και στην αντισύλληψη

Απομακρυσμένες από πολλούς τρόπους αντισύλληψης βρίσκονται οι Κύπριες. Αυτό κατέδειξε και το Βαρόμετρο για την Πρόσβαση των Γυναικών σε Σύγχρονες Επιλογές Αντισύλληψης σε 16 χώρες της ΕΕ, το οποίο εκδόθηκε το 2015, ωστόσο δεν υπήρξαν σημαντικές αλλαγές όπως μας εξήγησε η κ. Επαμεινώνδα. Η Κύπρος έλαβε χαμηλή βαθμολογία σε σύγκριση με άλλες χώρες που εξετάστηκαν. Ως εκ τούτου, καταδεικνύεται η αναγκαιότητα και η σημαντικότητα του επαναπροσδιορισμού της αναπαραγωγικής υγείας ως πολιτική προτεραιότητα στην ατζέντα όχι μόνο γενικότερα της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και της Κύπρου. Ειδικότερα στο θέμα της αντισύλληψης, η κατάσταση επιβάλλεται να εκσυγχρονιστεί. Σύγχρονες μέθοδοι αντισύλληψης θεωρούνται οι μη επείγουσες αναστρέψιμες αντισυλληπτικές μέθοδοι, που καθιστούν τα νεαρά άτομα και τους νεαρούς ενήλικες ικανούς να προλαμβάνουν περιπτώσεις ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης. Οι μέθοδοι αυτές περιλαμβάνουν ένα εύρος διαφορετικών μεθόδων, συγκεκριμένα, τα ανδρικά και γυναικεία προφυλακτικά, το διάφραγμα, τα αντισυλληπτικά χάπια, τον κολπικό δακτύλιο, τα αντισυλληπτικά επιθέματα και ενέσεις, καθώς και τις μακροχρόνιες αλλά αναστρέψιμες μεθόδους αντισύλληψης, όπως είναι τα ενδομήτρια σπειράματα και τα υποδερμικά επιθέματα. Η κ. Επαμεινώνδα εξήγησε ότι στην Κύπρο οι μέθοδοι αντισύλληψης είναι πολύ περιορισμένες. Εκτός από τα αντισυλληπτικά χάπια, τα οποία δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν από όλες τις γυναίκες και το δαπανηρό σπιράλ. «Τα γυναικεία προφυλακτικά, το αυτοκόλλητο ορμονών, οι ενέσεις προγεστερόνης, δεν είναι προσβάσιμα στην Κύπρο. Άρα η αντισύλληψη εξαρτάται από τη διάθεση του άνδρα να χρησιμοποιήσει ή όχι προφυλακτικό. Η παραβίαση του δικαιώματος της γυναίκας στην υγεία πάνω απ’ όλα και στη σωματική της ακεραιότητα είναι δεδομένη».