«Κάθε αυλή και ένα σπορείο»

Τον δικό της αγώνα δίνει η Ένωση Κυπρίων Αγροτών (ΕΚΑ), ώστε να ενισχύσει ακόμη περισσότερο την Κοινοτική Τράπεζα Σπόρων και την Εθνική Τράπεζα Σπόρων, για να προστατευθούν και να διαδοθούν οι παραδοσιακοί κυπριακοί σπόροι. Για την προσπάθεια αυτή μίλησε στη «Σ» ο Γενικός Γραμματέας της ΕΚΑ, Πανίκος Χάμπας, ο οποίος έκανε λόγο για ενέργειες οι οποίες δεν μένουν εντός συνόρων, εφόσον συντονίζονται νέες συνεργασίες σε παγκόσμιο επίπεδο. Στην Κοινοτική Τράπεζα Σπόρων φυλάγονται σπόροι από κάθε γωνιά της Κύπρου, ωστόσο πολλοί από τους παραδοσιακούς σπόρους έχουν χαθεί. Για τον εντοπισμό τους αλλά και για την δημιουργία ενός άξιου θησαυροφυλακίου, η ΕΚΑ ζητεί την αρωγή όλων των Κυπρίων.

Ανάγκη διατήρησης των σπόρων

Τα μεταλλαγμένα προϊόντα που παράγονται εύκολα και μαζικά για να καλύψουν τις ανάγκες σίτισης δημιουργούν την ανάγκη για επιστροφή των «καθαρών» σπόρων. Σύμφωνα με τον κ. Χάμπα, η ανταγωνιστικότητα εξαφάνισε τους παραδοσιακούς σπόρους. «Η βιομηχανοποίηση της γεωργίας, η ανάγκη για υπερπαραγωγή μέσα σε θερμοκήπια, για να καλυφθούν όλες αυτές οι ανθρώπινες ανάγκες σε παγκόσμιο επίπεδο, δημιούργησε τα υβρίδια, από τα οποία δεν ξαναπαράγονται οι σπόροι αυτοί. Από τη στιγμή που τα υβρίδια αυτά είναι πιο παραγωγικά από τους παραδοσιακούς σπόρους, είναι φυσικό ο παραγωγός να επιλέγει το υβρίδιο για να παράγει ποσότητες και να κερδίσει χρήματα». Το πιο σημαντικό στην προσπάθεια αυτή, όπως εξήγησε ο κ. Χάμπας, είναι «να δημιουργηθεί μια περιβαλλοντική συνείδηση απ’ όλον τον κυπριακό λαό. Πρέπει να κατανοήσουμε ότι επιβάλλεται η διατήρηση των παραδοσιακών σπόρων. Όταν λέμε παραδοσιακούς σπόρους, εννοούμε τα κηπευτικά γιατί έχουν ήδη χαθεί σπόροι. Για παράδειγμα το βαμβάκι που κάποτε ευδοκιμούσε στην Κύπρο και μάλιστα σε τεράστιες ποσότητες, πλέον δεν υπάρχει. Το εντοπίσαμε στο Ακάκι, όπου το διατηρούσε μια οικοκυρά σε γλάστρα ως καλλωπιστικό φυτό και το παρέδωσε σ’ εμάς. Επίσης το μακρύ ρεπάνι που ήταν από τα πιο φημισμένα προϊόντα του τόπου μας, είχε χαθεί και το εντοπίσαμε στη Δευτερά. Αυτήν τη στιγμή εμείς προσπαθούμε να εντοπίσουμε το μεγάλο αγγουράκι της Χλώρακας, το οποίο είναι εξαφανισμένο. Γι’ αυτό κάνουμε έκκληση προς τους συμπολίτες μας να αποταθούν σε εμάς και στην Κοινοτική Τράπεζα Σπόρων για να παραδώσουν σπόρους. Αξίζει να αναφέρουμε ότι όσο πιο απομακρυσμένα είναι τα χωριά, τόσο περισσότερους παραδοσιακούς σπόρους θα βρούμε. Στα ορεινά οι γυναίκες ακόμη φυτεύουν με τον παραδοσιακό τρόπο, δηλαδή φυλάνε τους σπόρους σε πετσέτες, σε δοχεία και την επόμενη χρονιά τους ξαναφυτεύουν».

Στην αυλή, στη γλάστρα, στο μπαλκόνι

Ο καθένας από εμάς μπορεί να φυτέψει κάτι μικρό στον δικό του προσωπικό χώρο. Με αυτόν τον τρόπο όχι μόνο συνεισφέρουμε στην προσπάθεια συλλογής παραδοσιακών σπόρων, αλλά τα προσωπικά οφέλη που εξασφαλίζουμε είναι αδιαμφισβήτητα. Η βιολογική καλλιέργεια παραδοσιακών προϊόντων χωρίς φυτοφάρμακα, προσφέρει στο πιάτο μας τη γνησιότητα που λείπει. Η ενασχόλησή μας και των παιδιών μας με τη φροντίδα του φυτού προσφέρει στην επικοινωνία, στην αλληλεπίδραση, στη δημιουργία μιας ουσιαστικής σχέσης και απομακρύνει τα μικρά από τη ζωή μέσα σε μια οθόνη. Ο κ. Χάμπας επεσήμανε τη σημασία της συλλογικής προσπάθειας και τόνισε πως όλοι μας μπορούμε να φυτέψουμε κηπευτικά ή και βότανα στο μπαλκόνι μας. «Ο καθένας μας θα μπορούσε να δημιουργήσει μια μικρή τράπεζα στον δικό του χώρο, ανάλογα με το περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται. Εμείς είμαστε στην αναζήτηση των παραδοσιακών σπόρων και ταυτόχρονα αναζητούμε κόσμο που θα καλλιεργήσει αυτούς τους σπόρους. Εμείς θέλουμε να δημιουργήσουμε μια δυνατή Κοινοτική Τράπεζα, στην οποία μέλη της να είναι οι απλοί καθημερινοί άνθρωποι που να θέλουν να ασχοληθούν στο ελάχιστο με τη φροντίδα και την καλλιέργεια των παραδοσιακών σπόρων. Η διαδικασία είναι απλή. Αυτός που θέλει, έρχεται σε επαφή με την Κοινοτική Τράπεζα, υπογράφει ένα συμβόλαιο, του παραχωρείται σχετικό ενημερωτικό και συμβουλευτικό υλικό για την καλλιέργεια, τη φροντίδα και τη συλλογή καρπών, του δίδονται οι σπόροι που θέλει με την προϋπόθεση όμως μετά τη συλλογή των καρπών να επιστρέψει νέους σπόρους πίσω. Το κάθε σπίτι μπορεί να φυτέψει ντομάτες, ντοματίνια, ρόκα, μαϊντανό, σέλινο και πάρα πολλά άλλα».

Παγκόσμια Συλλογή Σπόρων

Η δράση της ΕΚΑ βασίστηκε στην παγκόσμια πρωτοβουλία για την προστασία, διατήρηση και διάδοση παραδοσιακών σπόρων. Μάλιστα ο κ. Χάμπας ανέφερε ότι υπάρχουν συνεργασίες με Ελλάδα, Ιταλία και πολλές άλλες χώρες του εξωτερικού, ώστε ο αγώνας να παραμείνει κοινός. «Το 2021 οργανώνουμε το Διεθνές Καραβάνι συλλογής σπόρων. Στόχος μας να δράσουμε σε παγκόσμιο επίπεδο ώστε να έρθει και η αλλαγή που χρειάζεται η γη μας. Ήδη είμαστε σε επαφή με οργανώσεις στην Ελλάδα και στην Ιταλία. Πρέπει να κατανοήσουμε ότι η Κύπρος μας έχει τεράστια βιοποικιλότητα και οφείλουμε να την προστατεύσουμε και να την διατηρήσουμε. Γι’ αυτό η προσπάθεια αυτή θα συνεχιστεί. Ας μην ξεχνάμε ότι αυτός που έχει τον σπόρο, έχει τον κόσμο όλο, γιατί ο σπόρος θα δώσει τροφή».