240 ανήλικοι στις παιδικές στέγες

Στα 500 ανέρχεται ο αριθμός των παιδιών που βρίσκονται σήμερα υπό τη φροντίδα των Κοινωνικών Υπηρεσιών του κράτους, εκ των οποίων τα 240 περίπου παιδιά είναι τοποθετημένα στις λεγόμενες παιδικές στέγες. Σε δηλώσεις της στη «Σ» η Διευθύντρια των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, Μαρία Κυρατζή, εξήγησε πώς λειτουργούν τα εν λόγω ιδρύματα και αναφέρθηκε στη στήριξη που προσφέρουν οι λειτουργοί και το σύστημα στα παιδιά αυτά, σε κάποιες περιπτώσεις, ακόμα και μετά την ενηλικίωσή τους.

Οι παιδικές στέγες του κράτους

Η κ. Κυρατζή, ερωτηθείσα για τη λειτουργία των παιδικών στεγών του κράτους, εξήγησε ότι οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας λειτουργούν 13 ιδρύματα παιδικής προστασίας παγκυπρίως, στα οποία είναι τοποθετημένα παιδιά ηλικίας 5-18 ετών. Στο παρόν στάδιο, όπως είπε, ο αριθμός των παιδιών υπό φροντίδα της ιδίας, ως Διευθύντριας Κοινωνικών Υπηρεσιών, ανέρχεται στα 500 περίπου παιδιά, εκ των οποίων τα 240 περίπου παιδιά είναι τοποθετημένα σε ιδρύματα παιδικής προστασίας. Στα εν λόγω ιδρύματα παιδικής προστασίας εργάζονται 170 περίπου λειτουργοί, που έχουν καθήκοντα άμεσης φροντίδας των παιδιών, οι οποίοι έχουν στην πλειοψηφία τους προσόντα ανώτερης εκπαίδευσης.

Πώς «καταλήγουν» τα παιδιά εκεί

Ερωτηθείσα για ποιους λόγους βρίσκονται εκεί αυτά τα παιδιά, εξήγησε πως, βάσει νομοθεσίας, κάθε παιδί που για σοβαρούς λόγους μετακινείται από το οικογενειακό του περιβάλλον, για σκοπούς προστασίας/φροντίδας του τίθεται υπό τη φροντίδα της Διευθύντριας Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας και τοποθετείται κατά προτεραιότητα, σε εγκεκριμένη ανάδοχη οικογένεια για βραχεία ή μακροπρόθεσμη φιλοξενία. Αν η φιλοξενία σε ανάδοχη οικογένεια δεν είναι εφικτή, τότε τα παιδιά τοποθετούνται σε ιδρύματα παιδικής προστασίας, που λειτουργούν παγκυπρίως.

Η μετακίνηση παιδιών από το οικογενειακό τους περιβάλλον, πρόσθεσε, αποτελεί το τελευταίο μέτρο που λαμβάνεται, για τη διασφάλιση της προστασίας του παιδιού και είναι συνήθως προσωρινή, αφού στόχος παραμένει η πολύπλευρη στήριξη της φυσικής οικογένειας από τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας αλλά κι από τις διάφορες εμπλεκόμενες Υπηρεσίες, ώστε τα παιδιά να επιστρέψουν στις φυσικές τους οικογένειες, όταν αυτό κριθεί προς το συμφέρον τους.

Ο τρόπος λειτουργίας

των ιδρυμάτων

Όσον αφορά τον τρόπο λειτουργίας των εν λόγω στεγών, η κ. Κυρατζή ανέφερε πως τα ιδρύματα παιδικής προστασίας που λειτουργούν παγκυπρίως οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας είναι ανοικτού τύπου και καταβάλλεται προσπάθεια αυτά να προσομοιάζουν, όσο το δυνατόν περισσότερο, με το οικογενειακό περιβάλλον. Ως εκ τούτου, σημείωσε, τα παιδιά που φιλοξενούνται στις Στέγες/ Ξενώνες ακολουθούν καθημερινά πρόγραμμα δραστηριοτήτων και έχουν εξόδους ψυχαγωγίας, ανάλογα με την ηλικία και τον βαθμό ωριμότητάς τους, με συμμαθητές και φίλους, τους οποίους οι Ιδρυματικοί Λειτουργοί γνωρίζουν. Ειδικότερα, ανέφερε πως κατά την παραμονή ενός παιδιού υπό φροντίδα της Διευθύντριας Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας καταρτίζεται ατομικό σχέδιο φροντίδας, προστασίας και αποκατάστασης του παιδιού, με το οποίο καθορίζονται συγκεκριμένοι στόχοι και ενέργειες, με στόχο την καλύτερη δυνατή διασφάλιση του συμφέροντός του. Οι αρμόδιοι Λειτουργοί, σύμφωνα με την κ. Κυρατζή, έχουν στενή συνεργασία με το παιδί και παρέχεται εξατομικευμένη στήριξη και καθοδήγηση, σε συνεργασία με τους ιδρυματικούς λειτουργούς και με τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες, με στόχο πάντοτε τη παροχή επαρκούς φροντίδας και την αποτελεσματική διαχείριση όλων των ζητημάτων που αφορούν το παιδί. Περαιτέρω, όπως είπε, για τη λήψη οποιασδήποτε απόφασης, λαμβάνεται σοβαρά υπόψη και η άποψη του παιδιού.

Η επικοινωνία με τους γονείς

Ερωτηθείσα εάν τα παιδιά έχουν επικοινωνία με τους γονείς τους, η κ. Κυρατζή εξήγησε πως υπάρχει συγκεκριμένο πρόγραμμα επικοινωνίας των παιδιών υπό φροντίδα με τους γονείς τους, το οποίο καθορίζεται ξεχωριστά για κάθε παιδί. Σε κάποιες περιπτώσεις, πρόσθεσε, η επικοινωνία δυνατόν να καθορίζεται από δικαστικό διάταγμα. «Οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας συνεχίζουν τη συνεργασία με τους γονείς στο πλαίσιο πολύπλευρης στήριξης της οικογένειας, σε συνεργασία με όλες τις εμπλεκόμενες Υπηρεσίες, με στόχο την επανασύνδεση του παιδιού με την οικογένειά του, νοουμένου ότι αυτό εξυπηρετεί το συμφέρον του», συμπλήρωσε.

Στήριξη και μετά την ενηλικίωση

Σύμφωνα με τη Διευθύντρια των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, η στήριξη που παρέχεται στα παιδιά, παρέχεται -όπου χρειάζεται- και μετά την ενηλικίωσή τους. Συγκεκριμένα, όπως εξήγησε, στις περιπτώσεις που, για διάφορους λόγους, δεν καθίσταται εφικτό τα παιδιά να αποκατασταθούν και παραμένουν στο ίδρυμα μέχρι την ενηλικίωση τους, οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας υλοποιούν σχέδιο αποκατάστασης του παιδιού, πριν από την έξοδό του από το ίδρυμα. Όπως είπε, το σχέδιο αποκατάστασης του παιδιού περιλαμβάνει ενέργειες για την οικονομική ενίσχυση του παιδιού από αρμόδιες Υπηρεσίες, τις διευθετήσεις στέγασής του και την παροχή κάθε στήριξης και καθοδήγησης, μετά την έξοδό του από το ίδρυμα.

Περαιτέρω, σημείωσε πως η στήριξη των παιδιών από τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας συνεχίζεται και μετά την ενηλικίωσή τους, με την εφαρμογή του Σχεδίου Οικονομικής Ενίσχυσης Πρώην Παιδιών Υπό τη Νομική Φροντίδα της Διευθύντριας Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, μετά τα 18 τους χρόνια, για σκοπούς αποκατάστασής τους. Το εν λόγω Σχέδιο παρέχει στα παιδιά αυτά ευκαιρίες για επαγγελματική κατάρτιση/εκπαίδευση, σπουδές σε ανώτερα ή ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα στην Κύπρο και το εξωτερικό και αποκατάσταση με αγορά επίπλωσης και εξοπλισμού.

Συνεχείς αλλαγές και βελτιώσεις

Καταληκτικά, η κ. Κυρατζή ερωτηθείσα κατά πόσον προωθούνται αλλαγές και βελτιώσεις στη λειτουργία των παιδικών στεγών, δήλωσε πως η παροχή επαρκούς φροντίδας, προστασίας και ευκαιριών για την ομαλή εξέλιξη όλων των παιδιών υπό τη φροντίδα της Διευθύντριας Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας αποτελεί υψηλή προτεραιότητα και καταβάλλονται συνεχείς προσπάθειες για την παροχή αναβαθμισμένων υπηρεσιών. Στα πλαίσια αυτά, συνέχισε, υλοποιούνται συγκεκριμένες δράσεις όσον αφορά την αναβάθμιση των κτηριακών εγκαταστάσεων, την επιμόρφωση του προσωπικού των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας και γενικά τον τρόπο της λειτουργίας και οργάνωσης των ιδρυμάτων, με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των παιδιών που διαμένουν σε δομές παιδικής προστασίας και τη διασφάλιση του συμφέροντός τους, στη βάση των αρχών της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα του παιδιού.

14 παιδιά «το έσκασαν» σε 4 μήνες

Συνολικά 14 παιδιά, που διαμένουν στις παιδικές στέγες του κράτους, δηλώθηκαν ως ελλείποντα τους τελευταίους τέσσερεις μήνες. Ειδικότερα, σύμφωνα με το αρμόδιο τμήμα διερεύνησης τέτοιων υποθέσεων, το Γραφείο Χειρισμού Θεμάτων Βίας στην Οικογένεια και Κακοποίησης Ανηλίκων και ελλειπόντων προσώπων της Αστυνομίας, από τον Ιούνιο του 2019, που υπάρχει καταγραφή των περιπτώσεων, είχαμε 18 ελλείποντα παιδιά. Τα τέσσερα παιδιά εξαφανίστηκαν από τις οικίες τους και τα 14 από παιδικές στέγες. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα επτά παιδιά από αυτά δεν ήταν η πρώτη φορά που δηλώθηκαν ως ελλείποντα, ενώ τα υπόλοιπα ήταν μοναδικές περιπτώσεις. Μέχρι σήμερα, σύμφωνα με το αρμόδιο τμήμα, συνεχίζουν να ελλείπουν τρία παιδιά που εξαφανίστηκαν από παιδικές στέγες.

Κληθείσα να σχολιάσει τις συχνές εξαφανίσεις παιδιών από τις παιδικές στέγες του κράτους, η Διευθύντρια των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, Μαρία Κυρατζή, ανέφερε πως το πρόγραμμα εξόδων των παιδιών συμφωνείται με τους Ιδρυματικούς Λειτουργούς, οι οποίοι αναλαμβάνουν τις μετακινήσεις τους, είτε προβαίνουν στις απαραίτητες διευθετήσεις. Εξήγησε πως η συνοδεία ή μη των παιδιών αποφασίζεται, ανάλογα με την ηλικία, την ωριμότητα και τις ιδιαίτερες συνθήκες του παιδιού, με επίκεντρο τη διασφάλιση της προστασίας του. Σύμφωνα με την κ. Κυρατζή, σε περίπτωση που κάποιο παιδί δεν επιστρέψει την αναμενόμενη ώρα και δεν εντοπίζεται, οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας συνεργάζονται με την Αστυνομία, ενώ παράλληλα διερευνώνται και τυγχάνουν διαχείρισης εξειδικευμένα ζητήματα που αφορούν το παιδί, μέσα από πολυθεματική συνεργασία με συναρμόδιες Υπηρεσίες και Φορείς που έχουν επίσης αρμοδιότητα για τα παιδιά. Κλείνοντας, τόνισε πως η φυγή παιδιών εφηβικής ηλικίας από ιδρύματα, δεν είναι συνδεδεμένη με τον χώρο διαμονής αλλά με ιδιαιτερότητες της κατάστασης του εκάστοτε παιδιού, γεγονός που μπορεί να συμβεί και σε οικογένειες όπου υπάρχουν ιδιαίτερες και σοβαρές δυσκολίες και προβλήματα.

Η καθημερινότητα ενός παιδιού στη Στέγη

Ευχαριστημένη με τη διαβίωση στις παιδικές στέγες δηλώνει στη «Σημερινή» ανήλικη, που φιλοξενείται σε αυτές εδώ και καιρό. Η ανήλικη, που θα παραμείνει ανώνυμη, μοιράστηκε μαζί μας το πώς περνά την καθημερινότητά της στη στέγη όπου διαμένει με άλλα κορίτσια της ηλικίας της. Μας μίλησε, μεταξύ άλλων, για το πώς μεταβαίνουν στο σχολείο και στα ιδιαίτερα μαθήματα που παρακολουθούν τα απογεύματα, τι τρώνε, αν βγαίνουν βόλτες με τους φίλους τους εκτός της στέγης και πόσα χρήματα τους δίνει το κράτος ως «χαρτζιλίκι».

«Είμαστε μία μικρή ομάδα κοριτσιών εδώ και μένουμε δύο κορίτσια στο κάθε δωμάτιο. Κάθε πρωί ξυπνάμε και τρώμε το πρωινό που ετοιμάζουμε. Στο σχολείο εγώ προσωπικά πάω με τα πόδια επειδή είναι πολύ κοντά από το ίδρυμα, ωστόσο άλλα παιδιά χρησιμοποιούν τα λεωφορεία για τη μετάβασή τους στα σχολεία τους. Το μεσημέρι μετά το σχολείο ερχόμαστε πίσω στη στέγη και τρώμε το μεσημεριανό που μας ετοιμάζουν οι κοπέλες που εργάζονται στην κουζίνα. Το εβδομαδιαίο πρόγραμμα του φαγητού το αποφασίζουμε όλα τα κορίτσια μαζί. Κάνουμε λίστα με αυτά που θέλουμε να φάμε και μας τα μαγειρεύουν. Το απόγευμα πάμε ιδιαίτερα στα κρατικά μελετητήρια. Εγώ κάνω ιδιαίτερα στα Μαθηματικά και στα Αγγλικά και σύντομα θα ξεκινήσω και Νέα Ελληνικά. Στα ιδιαίτερα μάς πάνε οι λειτουργοί που εργάζονται στη στέγη.

»Τα Σαββατοκύριακα κάποτε πάμε ομαδικές βόλτες με όλα τα κορίτσια και τους λειτουργούς. Αποφασίζουμε εμείς πού θέλουμε να πάμε. Για καφέ δεν πάμε μόνες μας. Εξαρτάται, βέβαια, και από την ηλικία μας. Αν είμαστε 16 και πάνω μπορούμε να πάμε και μόνοι μας με τους φίλους μας εκτός της στέγης. Τώρα, όμως, αν έρθει μία μαμά της φίλης μου που μένει εκτός της στέγης και γνωρίσει τη Διευθύντρια μπορώ να πάρω άδεια και να πάω μαζί τους βόλτα ή ακόμα και να περάσω το βράδυ μαζί τους. Οργανωμένες εκδρομές πάμε και το καλοκαίρι. Μας παίρνουν στη θάλασσα, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να πάμε και σε ξενοδοχείο για κάποιες μέρες», δήλωσε η ίδια.

Όσον αφορά τα είδη ένδυσης και πρώτης ανάγκης, όπως μας εξήγησε η ανήλικη, τους παρέχει το κράτος. «Μας παρέχουν ρούχα, παπούτσια και σχολικά. Μας τα πληρώνει το κράτος. Ο καθένας μας έχει ένα χρηματικό ποσό για ένα χρόνο για τις αγορές των απαραίτητων, αλλά τα σχολικά είναι ξεχωριστά από αυτό το ποσό ή μας τα φέρνουν από το Γραφείο Ευημερίας. Επίσης, κάθε βδομάδα μας δίνουν 20 ευρώ για χαρτζιλίκι, το οποίο αναλογεί σε 4 ευρώ την ημέρα για το σχολείο», ανέφερε.

Ερωτηθείσα για την παρουσία κοινωνικών λειτουργών και ψυχολόγων στις στέγες προστασίας ανηλίκων, μας είπε πως «η κοινωνική λειτουργός έρχεται κάθε τόσο και συζητούμε και εισηγούμαστε αν δεν μας αρέσει κάτι να αλλάξει, ενώ κάποια παιδιά βλέπουν και ψυχολόγο. Ζητούν να τον δουν και τον επισκέπτονται με τη συνοδεία κάποιου λειτουργού».

Όπως μας εξήγησε στις στέγες υπάρχουν συγκεκριμένοι κανόνες που πρέπει να ακολουθούν τα παιδιά και ταυτόχρονα υπάρχουν και τιμωρίες σε περίπτωση παραβίασής τους. Βέβαια, όπως μας είπε, στις παιδικές στέγες που διαμένουν πιο νεαρά παιδιά οι κανόνες είναι πιο αυστηροί. «Κι εκεί περνούσαμε καλά αλλά ήταν πιο περιορισμένοι και πιο αυστηροί οι κανόνες λόγο της ηλικίας μας», δήλωσε χαρακτηριστικά. «Εδώ έχουμε συνέπειες ανάλογα με τη συμπεριφορά μας. Αν κάποιο παιδί, για παράδειγμα, κτυπήσει κάποιο άλλο ή βρίσει μπορεί να στερηθεί τα 4 ευρώ που μας παρέχουν την ημέρα ή την έξοδό του», πρόσθεσε.

Κληθείσα να σχολιάσει τις συχνές εξαφανίσεις παιδιών από τις στέγες, η ανήλικη είπε πως δεν ξέρει γιατί μπορεί να φεύγουν κάποια παιδιά, γιατί δεν βρέθηκε ποτέ στη θέση τους. «Δεν είναι ότι δεν περνούμε ωραία. Μπορεί να έχουν άλλα θέματα αλλά δεν νομίζω να έχουν κάτι τόσο σοβαρό για να φύγουν», συμπλήρωσε. «Η άποψή μου είναι ότι το σύστημα λειτουργεί καλά, ενώ όσον αφορά τη συμπεριφορά των λειτουργών προς εμάς, εμείς είμαστε ευχαριστημένοι», είπε κλείνοντας.