Καινοτομίες στη δημοτική εκπαίδευση

Η παγκόσμια κοινωνία χαρακτηρίζεται σήμερα από τη ραγδαία κοινωνική, πολιτιστική και τεχνολογική εξέλιξη. Ως φυσικό επακόλουθο, η εκπαίδευση καλείται να ανταποκριθεί στις σύγχρονες κοινωνικοοικονομικές, πολιτιστικές-πολιτισμικές και τεχνολογικές ανάγκες της εποχής και να αποτελέσει αναπόσπαστο κομμάτι για τη συνεχή ανάπτυξη και καινοτομία. Στην εκπαίδευση ο όρος «καινοτομία» εστιάζει σε ενέργειες που εμπεριέχουν και προωθούν νέες αντιλήψεις, οι οποίες αφορούν αφενός στην αλλαγή πεποιθήσεων και αρχών και αφετέρου στην εφαρμογή νέων διδακτικών προσεγγίσεων και στην αξιοποίηση σύγχρονων διδακτικών μέσων. Στο πλαίσιο αυτό, το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας (ΥΠΠΑΝ), προχώρησε σε καθορισμένη εκπαιδευτική πολιτική, για την εφαρμογή καινοτομιών - αλλαγών και για την ανάπτυξη νέων προγραμμάτων που θα εξασφαλίσουν τον εκσυγχρονισμό και την ποιοτική αναβάθμιση της εκπαίδευσης και της κοινωνίας μας γενικότερα. Στο ρεπορτάζ καταγράφουμε τις καινοτομίες και τα προγράμματα που αναπτύσσονται στη Δημοτική Εκπαίδευση κατά την τρέχουσα σχολική χρονιά.

Ψηφιακές Τεχνολογίες

Σε μια εποχή όπου οι ψηφιακές τεχνολογίες έχουν διεισδύσει σε όλους τους τομείς της ζωής, διαμορφώνοντας ένα νέο σύγχρονο κοινωνικό, οικονομικό και πολιτιστικό περιβάλλον, το ΥΠΠΑΝ προχώρησε στην ενσωμάτωση των Ψηφιακών Τεχνολογιών στο δημοτικό σχολείο. Γενικός σκοπός της συγκεκριμένης καινοτομίας, είναι οι μαθητές να αποκτούν γνώσεις, δεξιότητες, στάσεις και αξίες που σχετίζονται με τη χρήση ψηφιακών τεχνολογιών, καθώς, επίσης, και να αναπτύσσουν την ψηφιακή ικανότητα και την υπολογιστική σκέψη. Έτσι, θα καθίσταται ομαλή η μετάβασή τους στη Δευτεροβάθμια και Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και η μετέπειτα ενεργός συμμετοχή τους στη σύγχρονη κοινωνία της γνώσης και της πληροφορίας. Συγκεκριμένα, με Υπουργική Απόφαση, το μάθημα του «Σχεδιασμού και Τεχνολογίας» έχει μετονομαστεί σε «Σχεδιασμός και Τεχνολογία – Ψηφιακές Τεχνολογίες» και έχει αναπτυχθεί διευρυμένο Αναλυτικό Πρόγραμμα για το μάθημα, για τις τάξεις Ε΄ και ΣΤ΄, το οποίο περιλαμβάνει την υποενότητα «Υπολογιστική Σκέψη». Η ενότητα αυτή αφορά στην καλλιέργεια της νοητικής διαδικασίας επίλυσης προβλημάτων (διατύπωση προβλήματος, ανάλυση δεδομένων, παραγωγή λύσεων μέσω αλγοριθμικής σκέψης, αναστοχασμό, αξιολόγηση), ώστε στη συνέχεια οι μαθητές να καθίστανται ικανοί να σχεδιάζουν και να εφαρμόζουν καινοτόμες λύσεις σε προβλήματα της καθημερινής ζωής.

Για την υλοποίηση του πιο πάνω προγράμματος, πραγματοποιήθηκε παγκύπρια επιμόρφωση εκπαιδευτικών, από τους συμβούλους Σχεδιασμού και Τεχνολογίας – Ψηφιακών Τεχνολογιών και τους συμβούλους Πληροφορικής. Ταυτόχρονα, αναπτύχθηκε σχετικό διδακτικό υλικό και επικαιροποιήθηκε ο ιστότοπος του μαθήματος, ενώ, παράλληλα, προγραμματίστηκε η αποστολή ψηφιακού και ρομποτικού εξοπλισμού στα σχολεία. Το πρόγραμμα αξιολογείται για συνεχείς βελτιώσεις, ώστε να διασφαλιστεί η συνέχεια και η συνέπεια στην τεχνολογική και ψηφιακή εκπαίδευση των παιδιών.

Οι ξένες γλώσσες

Οι ικανότητες επικοινωνίας σε ξένες γλώσσες είναι από τις πλέον βασικές ικανότητες τις οποίες χρειάζεται ένας πολίτης. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το 2002, στη Διάσκεψη Κορυφής της Βαρκελώνης, καθόρισε ως στόχο ότι όλοι οι πολίτες της Ε.Ε. θα πρέπει να γνωρίζουν τη μητρική τους γλώσσα και ακόμη δύο ξένες γλώσσες, ξεκινώντας την εκμάθησής τους από τις μικρές ηλικίες. Στο πλαίσιο αυτό, φέτος το ΥΠΠΑΝ προχωρεί με την εισαγωγή των Γαλλικών στα Ενιαία Ολοήμερα Σχολεία, ως υποχρεωτικό μάθημα στην Ε’ και Στ’ τάξη για δύο διδακτικές περιόδους τη βδομάδα. Στόχος της εισαγωγής του μαθήματος είναι η γνωριμία με τα Γαλλικά και η δημιουργία θετικών στάσεων προς νέους πολιτισμούς, τη Γαλλική Γλώσσα και την εκμάθησή της. Το πρόγραμμα διδασκαλίας δίνει έμφαση στην κατανόηση προφορικού λόγου και στην προφορική έκφραση και είναι εμπλουτισμένο με ευχάριστες δραστηριότητες, κατάλληλες για την ηλικία και ωριμότητα των παιδιών, βάσει Αναλυτικού Προγράμματος βασισμένου στο Ευρωπαϊκό Κοινό Πλαίσιο Αναφοράς για τις Γλώσσες.

Εφαρμογή προγράμματος S.T.E.M.

Στις 13 Μαΐου 2019, το Υπουργικό Συμβούλιο, έπειτα από πρόταση που κατέθεσε ο Υπουργός Παιδείας, Δρ Κώστας Χαμπιαούρης, ενέκρινε την υλοποίηση του Προγράμματος Science, Technology, Engineering και Mathematics TECHNOLOGY (S.T.E.M.), στη Δημοτική Εκπαίδευση, από τον Οκτώβριο του 2019. Το πρόγραμμα διασφαλίζει την εμπλοκή των μαθητών στην εκτέλεση projects, τα οποία τους παρέχουν ευκαιρίες να αξιοποιούν γνώσεις, έννοιες, διαδικασίες και πρακτικές από τα πιο πάνω γνωστικά πεδία, για να αντιμετωπίζουν ζητήματα που σχετίζονται με την καθημερινή ζωή. Σύμφωνα με τους σχεδιασμούς του ΥΠΠΑΝ, το Πρόγραμμα S.T.E.M. θα λειτουργήσει πιλοτικά σε εννέα σχολεία Δημοτικής Εκπαίδευσης, από το σχολικό έτος 2019-2020, σε όλες τις επαρχίες. Το μάθημα S.T.E.M. θα διεξάγεται σε δύο συνεχόμενες σαραντάλεπτες περιόδους, μετά τη λήξη των μαθημάτων (1.05 μ.μ.), για δύο φορές την εβδομάδα, και θα απευθύνεται σε μαθητές της Στ΄ τάξης που θα το επιλέξουν. Για τις ανάγκες του Προγράμματος, θα απασχοληθούν εκπαιδευτικοί με το καθεστώς της αγοράς υπηρεσιών, οι οποίοι θα αναλάβουν καθήκοντα σίτισης και διδασκαλίας. Σύμφωνα με το Υπουργείο Παιδείας, οι εκπαιδευτικοί που έχουν επιλεγεί για να αναλάβουν διδακτικά καθήκοντα κατέχουν άριστες γνώσεις και δεξιότητες στη διδασκαλία των γνωστικών αντικειμένων του πεδίου S.T.E.M.

Σύστημα αξιολόγησης του μαθητή

Μια από τις βασικές πολιτικές που προωθεί συστηματικά, κατά το τελευταίο χρονικό διάστημα, το ΥΠΠΑΝ αφορά στην αξιολόγηση του Μαθητή στο εκπαιδευτικό μας σύστημα. Η απουσία γενικής και ενιαίας εκπαιδευτικής πολιτικής οδήγησε στον διορισμό Ειδικής Επιτροπής, τον Ιούλιο 2018, η οποία εργάστηκε εντατικά και υπέβαλε πρόταση στον Υπουργό Παιδείας για το Ενιαίο Σύστημα Αξιολόγησης (Ε.Σ.Α.) Μαθητή, τον Δεκέμβριο του 2019. Στη συνέχεια, η Πρόταση παραδόθηκε στους εμπλεκόμενους φορείς για να τύχει διαβούλευσης. Μετά και τις γραπτές εισηγήσεις των εμπλεκόμενων φορέων, διαμορφώθηκε η αναθεωρημένη Πρόταση της Επιτροπής, η οποία δόθηκε στη δημοσιότητα τον Μάιο του 2019. Όσον αφορά την Προδημοτική και τη Δημοτική Εκπαίδευση, μετά από συνάντηση, στις 14 Ιουνίου 2019, του ΥΠΠΑΝ με την ηγεσία της ΠΟΕΔ και τους Οργανωμένους Γονείς Δημοτικής Εκπαίδευσης, επήλθε συμφωνία για το Σύστημα Αξιολόγησης του Μαθητή. Σύμφωνα με το αρμόδιο Υπουργείο, το Ε.Σ.Α. είναι πολυδιάστατο, αφού περιλαμβάνει όλες τις μορφές αξιολόγησης με βάση συγκεκριμένα κριτήρια όπως είναι: ο σκοπός της αξιολόγησης (διαμορφωτική και συγκριτική), ο χρόνος διεξαγωγής της αξιολόγησης (αρχική διαγνωστική, συντρέχουσα, τελική) και τα μέσα που χρησιμοποιούνται (γραπτή και προφορική). Για την αποτελεσματική εφαρμογή του Ε.Σ.Α. στη Δημοτική και την Προδημοτική Εκπαίδευση, η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών αποτελεί βασική προϋπόθεση, ενώ, παράλληλα, θα γίνει και έγκαιρη ενημέρωση των γονέων και κηδεμόνων.