Το ενωτικό δημοψήφισμα του 1950 και η ντροπή του 2017

Συμπληρώνονται φέτος 70 χρόνια από την ιστορική επέτειο του Ενωτικού Δημοψηφίσματος της 15ης Ιανουαρίου 1950, κατά την οποία ο κυπριακός λαός, με συντριπτική πλειοψηφία, εξέφρασε ελεύθερα τη βούλησή του για απόκτηση του αναφαίρετου δικαιώματος της Αυτοδιάθεσης και Ένωση της μεγαλονήσου με την Ελλάδα. Την ιδέα για διενέργεια δημοψηφίσματος προώθησε η Εθναρχούσα Εκκλησία της Κύπρου με απόφαση της Ιεράς Συνόδου, σε συνεδρία της στις 18 Νοεμβρίου 1949, μετά την αθέτηση της υπόσχεσης των Βρετανών αποικιοκρατών να δώσουν την Κύπρο στην Ελλάδα, μετά που ο κυπριακός λαός, εισακούοντας το κάλεσμα για αγώνα ενάντια στον φασισμό, συμμετείχε, όσο κανένας άλλος, στο πλευρό των συμμάχων στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Την πρωτοβουλία της Εθναρχίας στήριξε σύσσωμος ο λαός συμπεριλαμβανομένης της Αριστεράς, που είχε ως εκφραστή της το ΑΚΕΛ.

Τον Ιούλιο του 1954 ο Βρετανός Υφυπουργός Αποικιών δήλωσε στη Βουλή των Κοινοτήτων ότι «η Κύπρος ως στρατηγική περιοχή ΟΥΔΕΠΟΤΕ

[never] θα μπορούσε να τύχει Αυτοδιαθέσεως». Αυτή η δήλωση ουσιαστικά επενέργησε ως ταφόπλακα στην προσπάθεια διεθνοποίησης του κυπριακού αιτήματος, ανοίγοντας τον δρόμο για τον ένοπλο αντιαποικιακό, εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ, που ναι μεν δεν πέτυχε την ΕΝΩΣΗ της Κύπρου με την Ελλάδα, οδήγησε όμως στην ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας ως ανεξάρτητου κράτους μέλους του ΟΗΕ.

Η ντροπή του 2017

Στις αρχές του 2017, η Κυπριακή Βουλή, εν μέσω σκληρών κομματικών αντιπαραθέσεων και έντονων πολιτικών αντεγκλήσεων, ακύρωσε προηγούμενη νομοθεσία για συμπερίληψη του Ενωτικού Δημοψηφίσματος στις επετείους που θα εορτάζονται στα σχολεία. Οι θλιβερές σκηνές που εκτυλίχθηκαν στη Βουλή, η οποία μετετράπη σε αρένα, λόγω της αντίδρασης της ΑΚΕΛικής ηγεσίας στην εγκριθείσα νομοθεσία, αλλά και της αλλοπρόσαλλης τακτικής άλλων κομμάτων, δεν μας τιμούν ως κοινωνία που σέβεται τον εαυτό της και την ιστορική καταβολή της.

Φρονώ ότι η απόφαση της Βουλής και ο σάλος που προκλήθηκε αμαυρώνουν την ιστορία της Κύπρου, προσβάλλοντας ταυτόχρονα την εθνική φυσιογνωμία του Κυπριακού Ελληνισμού. Βάσει του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας, τα θέματα Παιδείας ανήκουν αποκλειστικά στην κάθε Κοινότητα και συνεπώς δεν δικαιολογείτο, με κανέναν τρόπο, ούτε η αντίθεση κάποιων κομμάτων στην ιστορική πραγματικότητα, ούτε ασφαλώς νομιμοποιείτο, πολιτικά και όχι μόνον, η στάση των 30 βουλευτών, ΑΚΕΛ- ΔΗΣΥ, που ψήφισαν τον αποκαλούμενο «Νόμο Ακιντζί».

Η εκμετάλλευση της Παιδείας για λόγους κομματικών σκοπιμοτήτων συνιστά πράξη απεχθή που προσβάλλει τον πολιτικό πολιτισμό και την ίδια την ιστορική μνήμη. Πέραν τούτου, η Ιστορία είναι το βασικότερο θεμέλιο της υπόστασης ενός κράτους, έθνους και λαού. Λαός που δεν γνωρίζει το παρελθόν του, δεν μπορεί να οικοδομήσει το μέλλον του. Όταν η αλήθεια της Ιστορίας παραχαράσσεται στο όνομα της ειρήνης και της φιλίας των λαών. Τα υπό αναφορά διαδραματισθέντα στο Κυπριακό Κοινοβούλιο μόνο ζημιά προκαλούν στην αιμάσσουσα μικρή μας πατρίδα, που παλεύει για εθνική αξιοπρέπεια και απαλλαγή από την τουρκική κατοχή.

Σε όλους αυτούς που θέτουν το κομματικό συμφέρον υπεράνω του πατριωτικού απαντάμε με στίχους από την ποιητική ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ 1956, του μέγιστου Θεοδόση Πιερίδη.

Λογαριάσατε λάθος με τον νου σας, έμποροι,
δεν μετριέται πατρίδα, λευτεριά με τον πήχη!
Κι αν μικρός είν’ ο τόπος, και το θέλει και μπορεί
τον ασήκωτο βράχο να τον φάει με το νύχι.
Τούτη η δίψα δεν σβήνει, τούτη η μάχη δεν παύει,
χίλια χρόνια αν περάσουν, δεν πεθαίνουμε σκλάβοι!

Και σεις ξένοι, μακριά μας! Όθεν ήρθατε, πάτε!
Σας χωρά και περισσεύει, όσοι αν είστε, η Αγγλία.
Μη βρουχιόστε σα λιόντες, τώρα πια δεν κρατάτε
στα σκληρά σας τ’ αγκρίφια τις πατρίδες, σαν λεία.
Στης Μεσόγειος τι θέτε τη γλυκιά γαλανάδα;
Εμείς είμαστε Κύπρος, εμείς είμαστε Ελλάδα!

*Δημοσιογράφος, πρόεδρος Ινστιτούτου Ελληνικού Πολιτισμού