Στο λυκαυγές του 2020

Η είσοδος του 2020 συμπίπτει με φαινόμενα αποσταθεροποιητικά της παγκόσμιας ειρήνης, ασφάλειας και σταθερότητας.

Στη δική μας περιοχή, οι απειλές για την ειρήνη γίνονται ολοένα και πιο έντονες, καθώς η επιθετική και αναθεωρητική Τουρκία του Ταγίπ Ερντογάν δυναμιτίζει τη σταθερότητα και την ασφάλεια με σειρά ενεργειών: Εισβολή στη Συρία, συνομολόγηση συμφωνίας οριοθέτησης ΑΟΖ με τη Λιβύη, μια κατάφωρη παραβίαση του Διεθνούς Θαλασσίου Δικαίου, παράνομες έρευνες και γεωτρήσεις στην υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, απειλές Ερντογάν για έρευνες παρά το Καστελόριζο και την Κρήτη, εξαγγελίες για αποστολή στρατιωτικού υλικού και προσωπικού στη Λιβύη.

Στη Μέση Ανατολή οι εχθροπραξίες και το λουτρό αίματος συνεχίζονται και η ειρήνη παραμένει μακρινό όνειρο όσο δεν αναγνωρίζονται τα αναφαίρετα δικαιώματα του παλαιστινιακού λαού.

Η συντηρούμενη απειλή εναντίον του Ιράν βαθαίνει τις ανησυχίες για μια ευρύτερη ανάφλεξη, με απρόβλεπτες συνέπειες για την παγκόσμια ασφάλεια.

Στα Βαλκάνια, παρά τη φαινομενική σταθερότητα και παρά τη συμφωνία των Πρεσπών, υποβόσκει η αβεβαιότητα, καθώς η απροθυμία της Ε.Ε. να προωθήσει την ένταξη υποψήφιων βαλκανικών κρατών δημιουργεί έντονα αισθήματα απογοήτευσης.

Στο μέτωπο ΗΠΑ - Βόρειας Κορέας η αντιφατική και αλλοπρόσαλλη στάση και συμπεριφορά των απρόβλεπτων ηγετών των δύο χωρών κάθε άλλο παρά εξομάλυνση και σταθερότητα προοιωνίζονται για την περιοχή.

Η συνεχιζόμενη λαϊκή εξέγερση στο Χονγκ Κονγκ έχει μετατρέψει την πρώην αγγλική αποικία και τώρα κινεζική κτήση σε πυριτιδαποθήκη, έτοιμη να προκαλέσει μια πολυαίμακτη κινεζική επέμβαση.

Στο Κυπριακό η προοπτική επανάληψης διαπραγματεύσεων με στόχο την επίτευξη λύσης μοιάζει χλομή, καθώς μετά από 45 χρόνια στρατιωτικής κατοχής και βίαιης διαίρεσης οι τουρκικοί σχεδιασμοί καθίστανται ολοένα και πιο απροκάλυπτοι με την παραβίαση του διεθνούς θαλασσίου δικαίου στην ΑΟΖ της Κύπρου, τη νομικά έωλη τουρκολιβυκή συμφωνία, την ορατή απειλή θερμής διατάραξης των ελληνοτουρκικών σχέσεων και τις καθημερινές εμπρηστικές δηλώσεις Ερντογάν και των υπόλοιπων Τούρκων αξιωματούχων.

Παρά το γεγονός ότι οι ΗΠΑ εξακολουθούν να παραμένουν η παγκόσμια μονοπολική δύναμη, εντούτοις σημειώνονται ραγδαίες ανακατατάξεις στον παγκόσμιο καταμερισμό ισχύος. Σε μια απρόβλεπτα γρήγορη και διαρκώς επιταχυνόμενη πορεία η Ρωσική Ομοσπονδία επανέρχεται στο διεθνές προσκήνιο. Οι ενεργειακές της δυνατότητες σε συνδυασμό με την οικονομική της ανάκαμψη και την αναλλοίωτα διατηρούμενη στρατιωτική ισχύ την καθιερώνουν ως αδιαμφισβήτητο πλέον παράγοντα στον διεθνή συσχετισμό δυνάμεων. Ταυτόχρονα, η συνεχιζόμενη τρομακτική οικονομική και τεχνολογική ανάπτυξη της Κίνας δημιουργεί νέα δεδομένα, τα οποία διαμορφώνουν μια νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων. Είναι πλέον θέμα χρόνου η οριστική ανακατανομή του ισοζυγίου στο διεθνές σύστημα ισχύος.

Ερώτημα: Ένας πολυπολικός κόσμος θα επηρεάσει θετικά τις εξελίξεις προς την κατεύθυνση της παγκόσμιας ειρήνης, που να στηρίζεται στις αρχές του Διεθνούς Δικαίου; Ο χρόνος θα δείξει.

Στον οικονομικό τομέα, η παγκοσμιοποίηση των αγορών και των οικονομιών συνεχίζεται με φρενιτιώδη ταχύτητα, με παράλληλη ανάπτυξη των τεχνολογιών και των επικοινωνιών. Αποτέλεσμα, η συνεχώς διευρυνόμενη άνιση κατανομή πλούτου και τεχνολογίας. Οι πολλοί καλούνται να επωμισθούν το απαράδεκτο κόστος της διεύρυνσης του χάσματος μεταξύ πλούσιων και φτωχών ανθρώπων στις χώρες του Βορρά όσο και του Νότου.

Είναι εκπληκτική η ανισότητα στην κατανομή πλούτου, αφού το πλουσιότερο 1% των ενηλίκων παγκοσμίως έχει στην κατοχή του περισσότερο από 40% του παγκόσμιου πλούτου. Αυτή η απαράδεκτη κατάσταση τροφοδοτεί τις περιφερειακές κρίσεις αλλά και το αποκρουστικό φαινόμενο της τρομοκρατίας.

Να μην υπάρχει καμιά αμφιβολία και να μην εκδηλώνονται συμπεριφορές στρουθοκαμηλισμού. Πηγές της τρομοκρατίας είναι η φτώχεια και όσα αυτή δημιουργεί: ο σωβινισμός, η μισαλλοδοξία, ο τυφλός θρησκευτικός φανατισμός και τα φαινόμενα ρατσισμού.

Είναι πλέον επιτακτική η ανάγκη ενός επανακαθορισμού των σκοπών της παγκοσμιοποίησης, έτσι που ο πλούτος και οι ευκαιρίες να διαχέονται σε όλους, να αναδομηθούν οι διεθνείς αγορές και να λειτουργούν προς όφελος όλων, αλλά και για να εγκαθιδρυθεί ένα αποτελεσματικό σύστημα παγκόσμιας διακυβέρνησης, που να στηρίζεται σε μια ισορροπημένη και δίκαιη αρχιτεκτονική των διεθνών σχέσεων με την ταυτόχρονη αναμόρφωση του ΟΗΕ.

Χρέος για τις δυνάμεις της ειρήνης, της συνεννόησης και της κοινωνικής δικαιοσύνης είναι να προωθηθούν πολιτικές για μια παγκοσμιοποίηση που να μετατρέπεται από απειλή σε ευκαιρία, που θα δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας, που θα διασφαλίζει τη βιωσιμότητα των Ασφαλιστικών Ταμείων, θα διαχειρίζεται αποτελεσματικά τα ασυγκράτητα ρεύματα της μετανάστευσης και θα προστατεύει το περιβάλλον.

Μόνον έτσι θα μπορούμε να ελπίζουμε σε έναν κόσμο της δικαιοσύνης, των ίσων ευκαιριών, της ειρήνης και της αλληλεγγύης.

*Τέως Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων